آمریکا و آینده انرژی

آمریکا بزرگ ترین مصرف کننده و واردکننده نفت در جهان است. هرچند که در تولید انواع انرژی نیز جایگاه مهمی دارد اما مصرف انرژی این کشور بسیار بیشتر از میزان تولید داخلی آن است. سهم عمده ای از واردات انرژی آمریکا را نفت خام و فرآورده های نفتی مانند بنزین و نفت حرارتی تشکیل می دهد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا، درصد میزان انرژی های مصرفی این کشور را به این ترتیب اعلام کرده است: نفت ۴۰ درصد، گاز طبیعی ۲۳ درصد، زغال سنگ ۲۲ درصد، انرژی های تجدید پذیر و آبی ۷ درصد، انرژی هسته ای ۸ درصد. سوخت های فسیلی مانند نفت ، زغال سنگ و گاز طبیعی ۸۵ درصد انرژی های جهان را تامین می کند. پس از این سوخت ها منابع هسته ای، برق آبی، خورشیدی و باد قرار گرفته اند. به پیش بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان مصرف نفت و گاز طبیعی در جهان تا سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت، اما مصرف زغال سنگ به میزان کنونی باقی خواهد ماند. مصرف انرژی هسته ای تا حدی رشد یافته است و منابع برق آبی و سایر منابع، همان میزان مصرف را خواهند داشت. منابع زغال سنگ آمریکا، مقام نخست را در جهان دارد. این کشور از نظر منابع گاز طبیعی در رده ششم و از نظر منابع نفتی در رده یازدهم قرار دارد. برآوردهای زمین شناسی در آمریکا با استفاده از فناوری های کنونی بازیافت نشان می دهد که بیش از۱۰۰ میلیارد ذخایر نفتی اثبات شده و۸۰ میلیون بشکه نفت کشف نشده در این کشور وجود دارد. این برآوردها نشان می دهد که میزان ذخایر گاز طبیعی اثبات شده کشور ، معادل۹۰ میلیارد بشکه نفت است. میزان ذخایر کشف نشده گاز طبیعی آن نیز نزدیک به ۹۰ میلیارد بشکه معادل نفت برآورد شده است. طبق آخرین برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان ذخایر برداشت پذیر زغال سنگ ۲۷۵ میلیارد تن و ۲۵۰ برابر مصرف سالانه جاری است. گفتنی است که بازار انرژی و فناوری های جدید بر « برآورد» منابع سوخت های فسیلی تأثیر می گذارد. در صورت تأثیرگذاری تقاضای شدید انرژی بر قیمت ها، شرکت ها به دنبال یافتن منابع کشف نشده خواهند رفت، منابعی که توسعه و اکتشاف آنها پیش از این هزینه بر بود. کنترل بازار نفت جهان در دست کیست؟ بازار نفت بازاری جهانی است؛ بازاری که روزانه و در ۲۴ ساعت، هزاران مبادله تجاری نفت در آن انجام می شود. این بازار به قدری بزرگ، متنوع و پیچیده است که هیچ کشور، دولت یا شرکتی قادر به کنترل آن نیست. دورانی که شرکت « استاندارد اویل تراست» در اوایل دهه ۱۹۰۰ تنها قدرت کنترل کننده عرضه نفت در بازار و بهای آن بود، دیگر گذشته است و بازار آن زمان در مقایسه با امروز بسیار کوچک تر بود. در واقع، شرکت های نفت برای تأثیرگذاری بر بازار جدید نفت، توانایی ندارند، اما جایگاه اوپک در کنترل بازار نفت چیست؟ بی گمان، اوپک تأثیر زیادی بر بازار دارد. یازده کشور عضو این سازمان، ۴۰ درصد نفت خام جهان را تولید می کنند. دست کم ۶۰ درصد ذخایر نفت جهان نیز در اختیار این کشورها است. اعضای اوپک بر خلاف دیگر کشورهای تولیدکننده نفت در جهان ، توانایی افزایش ظرفیت تولید نفت را دارند. اوپک به دنبال برقراری ثبات در بازار نفت و عرضه مطمئن نفت با قیمت های منصفانه است. در صورت افزایش تقاضای نفت یا کاهش تولید از سوی تولیدکنندگان، اوپک برای جلوگیری از افزایش ناگهانی بهای نفت می تواند میزان تولید خود را افزایش دهد. این سازمان می تواند تولید نفت خود را متناسب با شرایط بازار کاهش دهد تا با سقوط بهای نفت مقابله کند. هر چند با در نظر گرفتن پیچیدگی های بازار نفت، اوپک با چالش بزرگی برای متناسب ساختن سطح تولید خود با شرایط پیش بینی شده بازار رو به رو است. اگر تولید اوپک به مقدار زیادی کاهش یابد، قیمت ها تا حدی افزایش می یابند که مصرف کنندگان جزء و صنایع مجبور به کاربست اقدام های محتاطانه می شوند. تداوم بهای نفت حتی می تواند سبب رکود صنایع شود. نتیجه همه این عوامل در کاهش بیشتر تقاضای نفت اوپک خلاصه می شود. هم زمان، افزایش بهای نفت در بیشتر عملیات اکتشافی در مناطق غیر اوپک و جهان بروز می کند؛ مناطقی که پیش از این هزینه اکتشاف در آنها بیشتر بوده است. به این ترتیب، میزان وابستگی جهان به نفت اوپک باز هم کاهش می یابد. در سال ۱۹۷۴، اوپک ۵۰ درصد سهم بازار نفت جهان را در اختیار داشت و اکنون این میزان به۴۰ درصد رسیده است. اوپک نیز به همان میزان وظیفه دشواری را در کنترل بهای نفت جهان دارد. این سازمان در سال ۲۰۰۰، میزان تولید خود را برای متعادل ساختن بهای صعودی نفت، چهار مرتبه افزایش داد. با این حال، بهای نفت در این سال، همچنان سیر صعودی خود را حفظ کرد. در سال های بعد این وضع با کاهش تقاضای نفت و روند رکود اقتصادی در کشورهای صنعتی دیگر چندان به طول نینجامید. اوپک برای جلوگیری از روند نزولی بهای نفت، تولید خود را سه مرتبه کاهش داد. با همه تمهیدات اوپک، بهای نفت به پایین تر از ۲۲ دلار در هر بشکه رسید و هدف این سازمان را برای فروش نفت به قیمت ۲۵ دلار در هر بشکه برآورده نکرد. آیا پالایشگاه های جدید نفت در آمریکا در دست ساخت هستند؟ در برنامه کنونی آمریکا ساخت هیچ پالایشگاه جدیدی در نظر گرفته نشده، اما درباره افزایش ظرفیت پالایشگاه های کنونی برنامه هایی در دست اجرا است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش بینی کرده است که ظرفیت تولید بنزین، دیزل، سوخت جت و سایر محصولات و فرآورده های نفتی از ۵/۱۶ میلیون بشکه در روز در آغاز سال ۲۰۰۰ به روزانه ۲/۱۸ میلیون بشکه در پایان سال ۲۰۲۰ افزایش یابد. این میزان افزایش حدود ۱۰ درصد خواهد بود. واردات بنزین و سایر سوخت ها که امروز ۱۳ درصد کل واردات محصولات نفتی آمریکا را تشکیل می دهد، همچنان سیر صعودی خود را خواهد داشت. با آن که در آمریکا میلیون ها دلار به « افزایش ظرفیت پالایش» اختصاص یافته است، شرکت ها سهم زیادی از سرمایه های خود را صرف بهینه سازی عملیات ها در پالایشگاه ها می کنند. به این ترتیب، در سال های اخیر پروژه های زیست محیطی بخش عظیمی از سرمایه گذاری بخش پالایش آمریکا را به خود اختصاص داد. بهبود فناوری های مربوط به پالایش برای کاهش آلایندگی و افزایش بازده آنها از جمله این نوع پروژه ها است. برای مثال، شرکت « فیلیپین » فرآیند szorb را توسعه و بهبود بخشیده است. این شرکت با ایجاد فرآیند Maxcat TM در پالایشگاه ها، بازده بیشتر با سرمایه گذاری کمتر را برای آنها به ارمغان می آورد. نقش شرکت های نفتی در افزایش تولید نفت و گاز آمریکا: افزایش بهای نفت و گاز طبیعی، شرکت های نفت آمریکا را به سرمایه گذاری در زمینه اکتشاف و توسعه منابع نفت این کشور واداشته است. میزان سرمایه گذاری شرکت های نفت آمریکا در سال ۲۰۰۰، بیش از ۲۶ میلیارد دلار در زمینه اکتشاف و تولید نفت و گاز این کشور گزارش شد. علت نیاز آمریکا به واردات محصولات انرژی زا در نیمه نخست قرن بیستم، آمریکا به لحاظ تأمین انرژی خودکفا بود. سهم زیادی از این میزان را سوخت فسیلی سنتی این کشور ( زغال سنگ) تشکیل می داد، اما با افزایش تقاضا برای سوخت های مورد نیاز حمل و نقل پس از جنگ جهانی دوم، ضرورت واردات نفت در دهه۱۹۵۰ رشد بیشتری یافت. اکنون حدود یک چهارم کل انرژی آمریکا از محل واردات تأمین می شود، اما علت این مسئله تا حدودی کم بودن منابع داخلی انرژی به استثنای زغال سنگ در برابر افزایش میزان تقاضای آن بیان شده است. بخش زیادی از میدان های نفتی بزرگ ساحلی در آمریکا در نیمه همین قرن، کشف شده و مدت ها است که از میزان تولید آنها کاسته شده است. برای مثال، تولید میدان نفتی « نورت اسلوپ» آلاسکا در اواخر دهه ۱۹۷۰ ، از میزان واردات نفت این کشور کاست، اما پس از گذشت زمان اوج تولید این میدان در اواخر دهه ۱۹۸۰ دوباره میزان واردات این فرآورده بالا رفت. به پیش بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در۲۰ سال آینده واردات نفت آمریکا روند رو به رشد خود را حفظ می کند، اما میزان تولید آن تا حدودی بدون تغییر خواهد ماند. در مجموع، هزینه اکتشاف و توسعه میدان های نفتی در آمریکا در مقایسه با آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی و خاورمیانه نسبتاً بیشتر است. میزان زیادی از ذخایر نفت و گاز در این مناطق کشف می شود و برای توسعه آنها حفر تعداد چاه های کمتری نیاز است؛ بنابراین، هنگامی که بهای نفت پایین است ، شرکت های نفتی به اکتشاف ذخایر نفتی در مناطقی می پردازند که از نظر اقتصادی با صرفه تر است. با آن که این مسئله، سبب وابستگی بیشتر آمریکا به واردات نفت می شود ، مصرف کنندگان این کشور هزینه های کمتری را برای تهیه سوخت می پردازند. خاطره تحریم نفتی سال های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۴ ، نگرانی از وابستگی به واردات منابع انرژی زا به آمریکا را افزایش داده است، اما به عقیده بسیاری از کارشناسان نفتی، وقوع چنین بحران سیاسی در زمینه انرژی در شرایط کنونی بازار بعید است. یکی از دلایل این کارشناسان ، تولید نفت و گاز طبیعی در بیشتر نقاط جهان و به بیان دیگر، تنوع محل تولید این منابع انرژی در جهان است. در این میان، منابع واردات نفت آمریکا را کشورهای مختلفی نظیر کانادا، عربستان سعودی، ونزوئلا، مکزیک، نیجریه، عراق، نروژ، آنگولا، انگلستان، کلمبیا، الجزایر و کویت تشکیل می دهند. حفظ منابع متنوع واردات نفت آمریکا ، بهترین شیوه مقابله با کاهش و یا توقف تأمین انرژی این کشور است که ریشه در عوامل سیاسی و فنی دارد. دولت فدرال برای مقابله با مشکلات احتمالی که در برابر عرضه کوتاه مدت انرژی پیش می آمد، « مخازن راهبردی نفت» (SPR) را در سال ۱۹۷۵، تأسیس کرد. محل این ذخایر در نزدیکی ایالت های « لوییزیانا» و « تگزاس» است.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی عسلویه