نوروز در ایل قشقایی، همرنگی با طبیعت

قشقایی‌ها همچون دیگر مسلمانان شیعی مذهب دارای اعیاد مذهبی و مراسم ملی هستند. یكی از این مراسم كه قبل از عید نوروز برگزار می شود، مراسم جشن اسفند ماه است كه اسفند نمایانگر بهار در ایل است.
در این ماه در منطقه قشلاق به علت تغییر درجه هوا و سرسبزی طبیعت و زادوولد دام‌ها و وفور لبنیات، چادر نشینان با روحیه بهتر از پیش جلوه می‌كنند. به همین منظور است كه شب اول اسفند ماه مقداری جوهر قرمز در آب حل كرده و قسمتی از پشت و پهلوی گوسفندان را رنگ آمیزی می كنند چون طبیعت زیبا و رنگین شده است، گوسفندان هم باید تغییر چهره بدهند در زمانی كه خشكسالی است از این مراسم و جشن خبری نیست. علاوه بر رنگ كردن گوسفندان در جشن اسفند ماه در میان مردم قشقایی رسم بر این است كه هنگام عصر دختر بچه ها مقداری علوفه‌خشك و خار و خاشاك از بیابان جمع آوری كرده و با غروب آفتاب آنها را در محلی آتش زده و در اطرافش شادمانی می‌كنند هنگامیكه آخرین شعله‌های آتش در حال خاموشی است، اطرافش را سنگ چین می‌كنند تا باد خاكسترش را به هم نریزد.
هر خانواده‌ای پیش خود نیت می‌كند كه سال آینده چه خواهد شد. صبح روز بعد به خاكسترها نگاه می‌كنند در وسط آن معمولا گودال هایی كوچك كه شبیه جای پای گوسفند یا شتر است و بر این اعتقاد كه در سال آینده شتر یا گوسفند به شانس آنها می‌آید.

عید نوروز
روز قبل از تحویل سال با آرد و روغن و خرما حلوای مخصوصی تهیه كرده و به عنوان آخرین روز سال برای مردگان خیرات می‌كنند و این روز را «عرفه» گویند. شب عید سعی می‌كنند شام مرتب و مفصلی نظیر بره پلو یا مرغ پلو داشته باشند. قبل از تحویل سال مقداری حنا خیسانده و آخر شب كه بچه ها در خواب هستند به دست آنها می‌مالند، صبح كه بیدار شدند متوجه رنگین شدن كف دست خود می‌شوند. صبح روز عید زودتر از همیشه بیدار شده، بعضی كه توانسته‌اند لباس نو تهیه كنند می‌پوشند، این كار مخصوص بچه هاست. مراسم سلام عید قبل از ظهر شروع می‌شود اولین بار به منزل خان طایفه می‌روند معمولا بره یا بزغاله یا جاجیم به عنوان عیدی تهیه كرده دست جمعی به حضور بزرگان ایل می‌روند. خوانین می‌دانند كه حدود ۲۰۰ _ ۳۰۰ نفر باید به دیدنشان بیایند و از قبل خود را آماده می‌كنند. پس از دست بوسی و تبریك گویی و پذیرایی بوسیله شیرینی‌های محلی كه معمولا نان شیرین (یوخه)، گندم برشته، آجیل شیرین، شیرینی، گردو، قصب، انجیر، كشمش كه معمولا جیب بچه‌ها را هم پر می كنند بچه‌ها از بزرگان طوایف و خوانین عیدی می‌گیرند. بعداز خانه خان، از بزرگان فامیل شروع كرده و چادر به چادر به همه بستگان سر می‌زنند. شب عید باید حتما هر كس در خانه‌اش باشد و معتقدند اولین شب سال نو ضمن داشتن اجاقی روشن با غذایی كامل باید جمع خانواده با صفا و صمیمیت به گرد هم حلقه زنند. روز اول سال همه شاد و خندان هستند حتی اگر مریض باشند دارو نمی‌خورند، كوشش می‌كنند با خانواده‌های خود درگیری پیدا نكنند اگر عزادار بوده‌اند لباس مشكی را از تن خارج می كنند. اگر از بستگان كسی فوت كرده باشد به منزل آنها حتما سر می‌زنند. عشایر این خطه چادرهای خود را با فرش‌های رنگین تزیین می‌كنند.

منبع : مرکز علمی و پژوهشی فرش ایران