تنظیم فشارخون

در بدن دو سیستم وجود دارد كه به نگه داشتن فشارخون در حد طبیعی كمك می‌كند. یكی سیستم اعصاب سمپاتیك است كه هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین ترشح می‌كند. این هورمون‌ها می‌توانند بر اساس اینكه در كدام قسمت بدن به آنها نیاز باشد، هم باعث تنگ شدن و هم باعث گشاد شدن رگ‌ها شوند. این سیستم در موقعیتهای بحرانی و در مواقع خاصی وارد عمل میشود. مثلاً در هنگام جنگ یا گریز به طور موقت عملكرد قسمتهایی از بدن كه در آن موقع به آنها احتیاج نداریم (مثلاً دستگاه گوارش) را كاهش می‌دهد و این كار را با تنگ كردن رگهای خونی دستگاه گوارش انجام می‌دهد. همچنین در همان زمان، رگهای سایر قسمتهای بدن مثل عضلات را گشاد می‌كند تا خون بیشتری در آنها جریان یافته و فرد بتواند از خطر فرار كند. به علت اثر تنگ كنندگی بر روی رگهای كوچك، این فرآیند می‌تواند در ایجاد فشارخون نقش مهمی داشته باشد. بنابراین داروهایی كه بر روی این سیستم اثر می‌كنند مثل داروهای بتابلوكر (همچون آتنولول) می‌توانند در كنترل آن استفاده شوند.
سیستم مهم دیگر، هورمونی است كه به نام رنین كه از كلیه‌ها ترشح می‌گردد و باعث فعال شدن یك آنزیم به نام آنژیوتانسین دو میشود. آنزیم آنژیوتانسین دو باعث تنگ شدن رگها می‌گردد. داروهایی كه آنژیوتانسین را جلویش را می‌گیرند به نام داروهای مهاركننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین معروف هستند. نمونه این گونه داروها، انالاپریل است كه می‌تواند به پایین آمدن فشارخون كمك نماید. آنژیوتانسین همچنین باعث تحریك رها شدن هورمونی به
نام آلدوسترون از غدد فوق كلیه می‌گردد. این هورمون موجب احتباس آب و نمك بوسیله كلیه‌ها شده و ممكن است فشارخون را از این طریق بالا ببرد.
رگهای خونی بسیار كوچك كه به شریانچه‌ها معروف هستند، در دیواره‌شان دارای سلولهای عضلانی صاف می‌باشند كه در صورت افزایش غلظت كلسیم، منقبض میشوند. افراد مبتلا به پرفشاری خون نسبت به افرادی كه فشارخون طبیعی دارند دارای مقدار كلسیم بیشتری در سلولهای عضلانی صاف هستند، گرچه علت این امر هنوز مشخص نشده است. در افراد فشارخونی، ‌گفته میشود كه این افزایش غلظت كلسیم، موجب انقباض شریانچه ها میشود و آنها را سفت‌تر می‌كند تا قلب برای تلمبه‌زدن دچار مشكل گردد. انقباض طولانی مدت شریانچه‌ها موجب آسیب به دیواره‌شان شده و در نتیجه فشارخون باز هم بالاتر خواهد رفت. داروهایی كه باعث انسداد كانال‌های كلسیمی میشوند مثل نیفدیپین (آدالات)، موجب می‌گردند كه شریانچه‌ها دوباره گشاد شده و فشارخون پایین بیاید.
با وجود اینكه تمام هورمون‌هایی كه در اینجا ذكر شد (مثل رنین، آنژیوتانسین، آلدوسترون، آدرنالین و نورآدرنالین) در تنظیم فشارخون در تمام افراد نقش دارند، اما به نظر می‌رسد كه افراد دچار پرفشاری خون، بیشتر به این هورمون‌ها حساس هستند. این افراد در جریان خونشان این هورمون‌ها را بیشتر ندارند، اما مهار این هورمون‌ها توسط داروهای ضدفشارخون باعث پایین آمدن فشارخون در آنها میشود.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران