داستان هلیکوباکترپیلوری

تا قبل از اوایل دهه ۱۹۸۰ اینطور تصور می‌شد كه زخمهای معده و اثنی‌عشر به طور عمده به خاطر نحوه زندگی افراد ایجاد میشوند، گرچه وجود چندین عامل دیگر نیز در بروز این زخم‌ها درنظر گرفته می‌شد.
در آن هنگام شناخته شده بود كه اینگونه زخمها در افراد سیگاری و نیز كسانی كه از نظر اجتماعی دارای سابقه و موقعیت خوبی نبودند بیشتر دیده میشود. به علاوه تصور می‌شد كه استرس نقش مهمی در ایجاد این زخمها دارد و هم بیماران و هم پزشكان، زخمهای معده و اثنی‌عشر را به زندگی پراسترس ارتباط می‌دادند. با پیدایش داروهای قدرتمند آنتاگونیست گیرنده H۲ در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی و داروهای مهاركننده پمپ پروتون در اواخر دهه ۱۹۷۰ كه داروهایی خوبی در توقف ترشح اسید معده هستند، زخمها اغلب التیام می‌یافتند و نیازی به عمل جراحی آنها نبود، اما اغلب این زخمها بعد از مدتی كه از درمان آنها می‌گذشت دوباره عود می‌كردند.
در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، دو پزشك استرالیایی به نامهای دكتر وارن (Waren) و دكتر مارشال (Marshall) كه بر روی نمونه‌هایی از بافت معده تحقیق می‌كردند، موفق به كشف یك باكتری در مخاط نیمه تحتانی معده شدند. نقش دقیق این باكتری كه آنها نام آن را كامپیلوباكترپیلوری (Campylobacter pylori) گذاشتند؛ مشخص نبود. به طور كلی معده محلی استریل .و ضدعفونی است اما این باكتری خودش را طوری در مخاط معده قرار داده بود و در آنجا زندگی می‌كرد كه همانند سایر باكتریها، نمی‌شد به آن تهاجم نمود و آن را از بین برد. دكتر وارن و دكتر مارشال كشف نمودند كه وقتی عفونت با این باكتری در معده وجود داشته باشد، همیشه همراه با التهاب میكروسكوپی مخاط معده می‌باشد كه به آن اصطلاحاً گاستریت گفته میشود. در ابتدا مشخص نبود كه آیا عفونت با این باكتری باعث گاستریت میشود و یا اینكه گاستریت اجازه می‌دهد كه عفونت ایجاد شود. برای حل این معما، دكتر مارشال خودش را به این باكتری آلوده نمود. سپس با انجام آزمایش مشخص نمود كه او دچار گاستریت شده است. بعد از اینكه او با مصرف آنتی بیوتیك‌‌ها این عفونت را ریشه كن نمود، گاستریت او نیز بهبود یافت، بنابراین ثابت شد كه عفونت با این باكتری باعث گاستریت می‌گردد. اخیراً، دانشمندان نام این باكتری را عوض كردند ونام آن را هلیكوباكترپیلوری (Helicobacter pylori) و یا به اختصار اچ پیلوری (H.pylori) گذاشتند. دیده شده است كه تعداد زیادی از افراد به این باكتری آلوده شده‌اند و احتمالاً حدود ۴۰ درصد افراد در معده خود، این باكتری را دارا می‌باشند. اكثر این افراد هیچگونه علایمی ندارند، اما حدود ۱۰ درصد این افراد آلوده، دچار زخم معده یا اثنی‌عشر خواهند شد. در تحقیقاتی كه بر روی هزاران نفر از بیمارانی كه دچار زخم معده یا اثنی‌عشر بوده‌اند، انجام شده، نشان داده شده است كه اكثر آنها به هلیكوباكترپیلوری آلوده بوده‌اند و از بین بردن این عفونت با استفاده از یك هفته درمان آنتی‌بیوتیكی، باعث معالجه زخم آنها میشود.
شما چگونه به عفونت آلوده شده‌اید؟
افراد معمولاً در سالهای اول زندگی خود، عفونت هلیكوباكترپیلوری را از سایر اعضاء خانواده خود می‌گیرند. این باكتری با تماس
نزدیك افراد با یكدیگر منتقل می‌گردد و در خانواده‌های پر جمعیتی كه در خانه‌های كوچك
زندگی می‌كنند شایعتر می‌باشد. شما همچنین ممكن است این عفونت را در جاهایی كه جوانان در یك جا زندگی می‌كنند (مثل سربازخانه‌ها) زیاد ببینید. هنوز نحوه انتقال دقیق این باكتری شناخته نشده است. اما هلیكوباكترپیلوری را می‌توان در بزاق و احتمالاً در مدفوع افراد پیدا كرد. در اكر شرایط، احتمالاً غیرممكن است كه از انتشار این عفونت جلوگیری نمود اما همانند سایر عفونتهای روده‌ای، رعایت بهداشت شخصی مناسب از اهمیت زیادی برخودار است. همانگونه كه گفته شد، حدود ۴۰ درصد افراد جامعه به این عفونت آلوده شده‌اند. همچنین دیده شده است كه افراد بالای ۶۵ سال بیشتر به این باكتری آلوده هستند كه ممكن است به این علت باشد كه در زمان جنگ جهانی دوم، این باكتری راحت‌تر بین افراد منتقل می‌شده است (به خاطر وضعیت بهداشتی بد در هنگام جنگ).
عواقب آلودگی به عفونت
اكثر افرادی كه به عفونت هلیكوپاكترپیلوری دچار شده‌اند، هیچگونه علایمی از این عفونت در طول زندگی خود نشان نمی‌دهند. با این حال حدود ۱۰ درصد این افراد دچار زخم معده و یا اثنی‌عشر می‌گردند. هنوز معلوم نشده است كه چرا بعضی از افراد دچار زخم می‌گردند و عده‌ای دیگر به این مشكل دچار نمی‌شوند اما احتمالاً به سنی كه آنها دچار عفونت شده‌اند و نیز به نوع هلیكوباكترپیلوری كه آنها آلوده شده‌اند بستگی دارد. نحوه پیدایش زخم بسیار پیچیده می باشد. عفونت هلیكوباكترپیلوری در قسمت تحتانی معده باعث گول زدن معده میشود و آن را وادار می‌سازد كه اسید بیشتری ترشح كند. این باكتری همچنین سبب نازك شدن پوشش مخاطی معده می‌گردد و به اسید اجازه می‌دهد كه در آن نفوذ كند.
چه كسانی به درمان نیاز دارند؟
تصمیم به اینكه یك فرد آلوده به عفونت هلیكوباكترپیلوری آیا برای ریشه‌كن كردن این باكتری باید تحت درمان قرار بگیرد یانه، بر اساس توصیه‌های انجمن بریتانیایی متخصصین گوارش و انجمن ملی سلامت ایالات متحده آمریكا انجام میشود. این توصیه‌ها عبارتند از:
- اگر شما در حال حاضر دچار زخم معده یا اثنی‌عشر هستید، می‌توانید با از بین بردن عفونت هلیكوباكترپیلوری موجب بهبود زخم شوید.
- اگر شما سابقاً دچار زخم معده یا اثنی‌عشر بوده‌اید و با جراحی هم آن را درمان نكرده‌اید، از بین بردن عفونت هلیكوباكترپیلوری می‌تواند از عود كردن زخم جلوگیری نماید.
- اگر شما تاكنون دچار زخم معده یا اثنی‌عشر نبوده‌اید اما به ریفلاكس مبتلا هستید، از بین بردن عفونت هلیكوباكترپیلوری لزومی ندارد. این كار ممكن است حتی باعث بدتر شدن علایم ریفلاكس شود.
- از بین بردن عفونت هلیكوباكترپیلوری در حال حاضر در بیمارانی كه دچار سوءهاضمه بدون زهم هستند توصیه نمی‌گردد (گرچه این نظر مورد اختلاف بسیاری از پزشكان است).
- در حال حاضر تصور نمی‌شود كه از بین بردن عفونت هلیكوباكترپیلوری در پیشگیری از سرطان معده مفید باشد.

منبع : روزنامه جوان