آشنایی با آکنه

آكنه یا جوش غرور جوانی، شایعترین بیماری پوستی در جهان است. اصطلاح پزشكی این وضعیت، " آكنه وولگاریس" ( Acne vulgaris) می باشد. این بیماری پوستی تقریباً تمام نوجوانان را می‌تواند به شدتهای مختلف گرفتار سازد. همچنین در بسیاری از افراد، اكنه برای اولین بار می تواند در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی رخ دهد. در تحقیقی كه در سال ۲۰۰۱ میلادی در كشور آلمان بر روی افراد از یكسالگی تا ۸۷ سالگی انجام شد،‌ مشخص گردید كه حدود ۲۷ درصد این افراد دچار آكنه بوده‌اند. اما اگر فقط نوجوانان آلمانی را در این تحقیق در نظر بگیریم، بیش از ۹۰ درصد آنها به آكنه مبتلا بوده‌اند.
شما وقتی كه بر روی پوستتان، دانه‌های سرسیاه، سر سفید یا جوشهای قرمز یا زردی را مشاهده می‌كنید و پوستتان چرب می‌گردد، می‌فهمید كه به آكنه دچار شده‌اید. این علایم كلاسیك آكنه می‌باشد. پیدایش آكنه، نه به رنگ پوست شما مربوط می‌باشد و نه به سن و سال شما. با اینحال، وقتی كه شما به سن بلوغ نزدیك می‌شوید، احتمال بیشتری دارد كه به این وضعیت گرفتار شوید چون در این سنین، پوست شما دچار تغییراتی می‌گردد كه برای بروز آكنه مستعد می‌شود. آن چیزی كه ااكثر افراد از آن اطلاع ندارنداین است كه چه مدت آكنه در آنها طول می‌كشد. ۱۵ درصد خانمها حتی تا سنین حدود ۴۰ سالگی هم هنوز از این مشكل رنج می‌برند، با اینحال در مردان كمتر اتفاق می‌افتد كه تا این سنین هنوز به این مسكل گرفتار باشند. صورت، گردن، سینه، پشت و شانه‌ها به علت اینكه دارای غدد تولیدكننده چربی (غدد سباسه) بیشتری هستند، به آكنه دچار می‌شوند.
تحقیقات بسیار وسیعی بر روی آكنه صورت گرفته است و متخصصین پوست، چهار عامل را در پیدایش آكنه در افراد دخیل می دانند كه این عوامل عبارتند از :
۱- به نظر می‌رسد كه بدن انسان به میزان زیادی به هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) حساس می‌باشد. خانمها هم مانند آقایان دارای هورمونهای جنسی مردانه هستند اما از آنجائی كه مقدار این هورمونها در آقایان خیلی بیشتر می‌باشد، اكثراً آقایان به آكنه دچار می شوند. هورمونهای مردانه باعث می‌گردند كه غدد تولیدكننده چربی دربدن بیشتر فعالیت كرده و چربی بیشتری كه اصطلاحاً به آن "سبوم" (Sebum) گفته می‌شود تولید گردد.
۲- غدد تولیدكننده چربی بر روی سطح پوست دارای سوراخها یا منفذهای كوچكی هستند. در انتهای مجرایی كه این غدد تولیكنندهچربی وجود دارند، یك فولیكول مو هم قرار دارد. فولیكول مو قادر است كه تولید مو نماید. غدد تولیدكنندة چربی در نیمه راه این مجرا به آن متصل می‌شوند. این مجرا از سلولهایی شبیه همان سلولهای سطح پوست تشكیل شده است. اگر شما گرفتار آكنه شده باشید، این سلولها در هنگام از بین رفتن و پوسته‌ریزی، به یكدیگر چسبیده و باعث می شوند كه مجرا باریك شود.
۳- بر اثر باریك شدن مجرا و افزایش تولید چربی (سبوم)، مجرا مسدود می گردد كه این وضعیت، نقطه شروعی برای ایجاد انواع آكنه می باشد. در این حالت، محیط بسیار مناسبی برای رشد باكتری آكنه بوجود می‌آید. این باكتری بطور طبیعی بر روی پوست افراد زندگی می‌كند. بر اثر رشد و تكثیر این باكتری، عفونت و التهاب ایجاد می گردد.
۴- التهابی كه بر اثر رشد و تكثیر این باكتری بروزمی‌كند، باعث تحریك سیستم دفاعی بدن می‌شود و در نتیجه گلبولهای سفید بدن را برای مبارزه با باكتریها و ترمیم صدمات وارده به محل التهاب می‌فرستد. این گلبولهای سفید، تولید آن چیزی را می‌كنند كه ما به آن اصطلاحاً "چرك" می‌گوییم. چرك، مایعی زرد یا سبزرنگ می‌باشد كه بدن در پاسخ به التهاب، تولید می‌كند. چرك، حاوی مقادیر زیادی گلبول سفید است كه از جریان خون برای حمله به محل بروز التهاب می‌آیند. اما اگر مسدود شدن مجرا توسط باكتری‌ها، عفونی نشود، این انسداد مجرا بصورت یك گرفتگی مجرا باقی می‌ماند كه ما اصطلاحاً به آن "دانه سرسیاه" (Black head) می‌گوییم.
در اینجا ما انواع جوشهایی كه ممكن است شما به آنها گرفتار شوید را توضیح می‌دهیم تا شما بتوانید بگوئید كه آیا مشكل شما خفیف، متوسط و یا شدید می‌باشد. برای اینكه تشخیص آكنه را در فردی مطرح نماییم، لازم نیست كه تمام انواع این جوشها را داشته باشد. فقط داشتن یك نوع از این جوشها، كافی است تا تشخیص آكنه مطرح گردد. این جوشها هر چقدر هم كه شدید باشند، با زهم درمانهای مؤثری برای از بین بردن آنها وجود دارد.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران