مقایسه‌آزادسازی فلوراید از ۳ نوع گلاس‌آینومرپس از قرارگیری درمحلول NaF ۲ % خنثی و اسیدی

گلاس آینومر, تركیبی هیدروفیلیك است كه مهمترین خواص آن عبارتند از (۱): ۱- چسبندگی به ساختمان دندان ۲- انقباض ناشی از سختشدن در حداقل میزان ۳- ضریب انبساط حرارتی پایین ۴- توانایی در آزادسازی فلوراید و در نتیجه دارا بودن خاصیت ضدپوسیدگی آزادسازی فلوراید نمونههای مختلف گلاسآینومر در روز اول پس از تهیه در بیشترین میزان میباشد و در طی روزهای سوم و هفتم كاهش مییابد و پس از حداكثر ۲ تا ۳ ماه به حدی ثابت و ناچیز میرسد؛ حال اگر بتوان به نحوی آزادسازی فلوراید از این تركیب را در مدت طولانیتری فراهم ساخت و به عبارت دیگر آن را به عنوان مخزنی برای فلوراید قرار داد, مسلماً میتوان به نحو مؤثرتری از آن در ترمیم دندانهای افراد حساس به پوسیدگی, بخصوص كودكان استفاده نمود. دیده شده است اگر تركیبات حاوی فلوراید در مجاورت ترمیمهای گلاس آینومر قرار داده شود, سبب افزایش آزادسازی فلوراید از این ترمیمها خواهد شد؛ مسلماً فلوراید آزادشده در رمینرالیزاسیون ضایعات پوسیدگی اولیه در محیط دهان مؤثر خواهد بود و از بروز پوسیدگی ثانویه نیز پیشگیری خواهد كرد. از طرفی میكروارگانیزمهای مولد پوسیدگی در اثر فلوراید مهار میشوند و از این طریق نیز از بروز پوسیدگی پیشگیری خواهد شد. نكته دیگر این كه با پیشرفت روزافزون مواد دندانپزشكی, انواع مختلفی از سمانهای گلاس آینومر به عرصه دندانپزشكی وارد شده است كه هر یك از این تركیبات از جایگاه خاصی برخوردار میباشند. بر این اساس در این مطالعه از سه گروه از این تركیبات جهت بررسی استفاده شده است و با استفاده از محلولهای NaF ۲% خنثی و اسیدی تلاش شده است خاصیت بازجذب فلوراید تركیبات مختلف گلاس آینومر مورد بررسی قرار گیرد. روش بررسی در جدول شماره ۱, سه نوع مختلف از سمانهای گلاس آینومر مورد استفاده به صورت خلاصه معرفی شده است. این تحقیق در دو مرحله زمانی انجام شد؛ بدینترتیب كه در ۲۸ روز اول میزان آزادسازی فلوراید از سه تركیب فوق در بزاق مصنوعی و در ۲۸روز دوم پس از قرارگیری در محلول NaF ۲% خنثی یا اسیدی ارزیابی شد۱. ابتدا تركیبات انتخابشده به صورت نمونههای دیسك مانند در قالب استینلس استیل (به قطر۶ و ارتفاع ۵/۱ میلیمتر) تهیه گردید. ۲۰ نمونه فوق از هر تركیب با توجه به دستورالعمل كارخانه سازنده, تهیه شدند. سطح نمونهها در حین پلیمریزاسیون، توسط ماتریكس شفاف و اسلاید شیشهای زیر فشار دست, پوشانده شد. نمونهها با Setting شیمیایی به مدت ۱۰ دقیقه در زیر ماتریكس باقی ماندند و نمونههای دیگر به مدت ۴۰ ثانیه با نور پلیمریزه شدند. جهت كسب اطمینان از پلیمریزاسیون نمونهها با Setting تحت تأثیر نور، ۲۰ ثانیه دیگر از سمت مقابل Cure شدند. تمام نمونهها در Humidor ۳۷ درجه به مدت یكساعت نگهداری شدند؛ سپس هر نمونه در یك لوله مجزا حاویcc ۲ بزاق مصنوعی قرار داده شد و مجدداً در Humidor قرار گرفت. محلول بزاق مصنوعی در طول دوره آزمایش هر روز عوض میشد؛ همچنین هر روز هر نمونه پس از خروج از لوله ابتدا به مدت ۲ دقیقه بر روی كاغذ صافی خشك میشد و سپس در لولهای جدید حاوی cc۲ محلول تازه بزاق مصنوعی قرار میگرفت. محلول بزاق مصنوعی پس از خارجكردن قرصهای گلاس آینومر از نظر غلظت فلوراید به روش پتانسیومتری و با استفاده از الكترود اختصاصی یون فلوراید مورد بررسی قرار گرفت. پس از اتمام دوره اول، ۲۰ دیسك هر ماده گلاس آینومر مورد آزمایش, به صورت تصادفی به دو گروه ۱۰عددی (در لولههای مجزای حاوی بزاق مصنوعی) تقسیم شدند و در طی دوره ۲۸ روزه جدید، هر نمونه جداگانه و هر روز پس از خروج از لوله و خشك شدن ۲ دقیقه بر روی كاغذ صافی تحت تأثیر محلول NaF ۲% خنثی یا اسیدی (به مدت ۲ دقیقه) قرار میگرفت (این عمل در ظرف مخصوص و با غوطهور ساختن قرص گلاس آینومر در محلول صورت گرفته است)؛ سپس نمونهها بر روی كاغذ صافی به مدت ۲ دقیقه خشك میشدند و در cc۲ محلول بزاق مصنوعی جدید قرار میگرفتند. این روش هر روز تكرار میشد و نمونهها در روزهای اندازهگیری مورد بررسی قرار میگرفتند. یافتهها در جدول شماره ۲ میزان آزادسازی فلوراید از ۳ تركیب مورد بررسی در طی ۲۸ روز اول نشان داده شده است. نمونه گلاس آینومر معمولی دارای بیشترین میزان آزادسازی فلوراید نسبت به ۳ گروه دیگر بود. این مسأله در تمام دورههای اندازهگیری بین ۳ گروه معنیدار بود (۰۰۱/۰P<) و سمان گلاس آینومر تغییریافته با رزین و كامپومر (به غیر از روز سوم اندازهگیری) در مرتبههای بعدی قرار داشتند. بیشترین میزان آزادسازی فلوراید در ۳ گروه مورد بررسی در طی روز اول صورت میگرفت و در طی روزهای سوم و هفتم بشدت كاهش مییافت و در طی روزهای چهاردهم و بیستوهشتم به یك حد ثابت Platuo میرسید (تصویر شماره ۱). در جدول شماره ۳ میزان آزادسازی فلوراید از ۳ تركیب مورد بررسی در طی ۲۸ روز دوم نشان داده شده است. این میزان آزادسازی فلوراید پس از قرارگیری در محلولهای NaF ۲% خنثی یا اسیدی بشدت افزایش یافت. این افزایش آزادسازی فلوراید سیر صعودی خود را تا روز هفتم ادامه داد ولی پس از آن سیر نزولی داشت؛ اما همچنان در حد بسیار بالایی باقی ماند. در تمام گروههای مورد مطالعه خاصیت جذب مجدد پس از قرارگیری در محلول NaF اسیدی بهطور معنیداری بالاتر از گروه قرار گرفته در معرض محلول NaF خنثی بود (۰۰۰۱/۰P<). نمونههای سمان گلاس آینومر معمولی بیشترین توانایی را در بازجذب از محلولها داشتند و نمونههای گلاس آینومر تغییریافته با رزین و كامپومر در رتبههای بعدی قرار داشتند (تصویر شماره ۲). تصویر شماره ۱- میزان میانگین آزادسازی فلوراید (ppm) در هر یك از زمانهای اندازهگیری شده برای ۳ تركیب قبل از قرارگیری در محلولهای حاوی فلوراید جدول شماره ۱- انواع سمانهای گلاس آینومر مورد استفاده در مطالعه Lot. No نحوه سخت شدن نوع تركیب كارخانه سازنده نام تجاری كد ماده ۹۸۰۰۰۰۳۱۷ Self-Cure CGIC* Denstply-(Germany) Chem Fil-Superior ۱ ۰۵۹۸۱۵ Dual-Cure RMGIC** Dencure(UK) Restolux-Fil ۲ ۹۰۶۲۷۱ Light-Cure PAMCR*** Vivadent(Liechtenstein) Compoglass ۳ *CGIC: Conventional Glass Ionomer Cement **RMGIC: Resin Modified Glass Ionomer Cement ***PAMCR: Polyacid Modified Composite Resin or Compomer جدول شماره ۲- میانگین آزادسازی فلوراید (ppm) از نمونههای مختلف مورد بررسی در روزهای اندازهگیری در ۲۸ روز اول تحقیق روزهای اندازه گیری تعداد نمونهها نوع تركیب ۲۸ ۱۴ ۷ ۳ ۱ ۷۰/۱۲۴۵/۰= SD ۲۱/۱۴۴۷/۰= SD ۰۹/۱۶۴۹/۰= SD ۷۳/۴۴۴۱/۰= SD ۶۲/۱۴۹۳۹/۰SD= ۲۰ گلاس آینومر معمولی ۴۰/۸۴۰/۰= SD ۲۳/۱۰۳۷/۰= SD ۲۰/۱۲۴۵/۰= SD ۸۰/۴۵۴۲/۰= SD ۷۲/۸۹۵۳/۰= SD ۲۰ گلاس آینومر تغییریافته با رزین ۰۷/۲۲۵/۰= SD ۰۸/۳۲۸/۰= SD ۵۶/۵۴۸/۰= SD ۷۳/۲۸۴۷/۰= SD ۱۰/۴۵۴۰/۰= SD ۲۰ كامپومر تصویر شماره ۲- میزان میانگین آزادسازی فلوراید (ppm) در هر یك از زمانهای اندازهگیری شده برای ۳ تركیب بعد از قرارگیری در محلولهای NaF ۲% اسیدی و خنثی بحث مقدار و شدت آزادسازی فلوراید به عواملی نظیر میزان حلالیت ماده ترمیمی، محتوای فلوراید، تخلخل ماده، انرژی سطحی تركیب، بستگی دارد. از طرفی رابطه مستقیمی بین میزان كمیت اولیه فلوراید موجود در سمان گلاس آینومر و توانایی بازجذب و آزادسازی مجدد فلوراید وجود دارد؛ به طور ایدهآل فلوراید باید به صورت آهسته و پیوسته آزاد شود (۳,۲). در این مطالعه مشاهده شد كه هر ۳ تركیب گلاس آینومر مورد استفاده, دارای خاصیت آزادسازی فلوراید بودند. بیشترین میزان آزادسازی فلوراید در روزهای اول تا سوم بود و پس از آن كاهش داشت. در مطالعات دیگر نیز روند آزادسازی فلوراید از تركیبات مختلف گلاس آینومر به صورت فوق گزارش شده است (۷,۶,۵,۴). از طرف دیگر نتایج این مطالعه نشان داد كه میزان آزادسازی گلاس آینومر معمولی در مقایسه با دو تركیب دیگر (به غیر از روز سوم اندازهگیری) بالاتر است. این تفاوت در تمـام روزهای اندازهگیـری بین گروههـا معنیدار بود. گلاس آینومر تغییریافته با رزین و كامپومر به ترتیب در رتبههای بعدی آزادسازی فلوراید قرار داشتند. در سمانهای گلاس آینومر معمولی میزان آزادسازی فلوراید به تشكیل كمپلكس فلوراید و واكنش آن با پلیآكریلیك اسید جدول شماره ۳- میانگین آزادسازی فلوراید (ppm) از نمونههای مختلف مورد بررسی در روزهای اندازهگیری در ۲۸ روز دوم تحقیق پس از قرارگیری در محلول NaF ۲% خنثی یا اسیدی روزهای اندازه گیری تعداد نمونهها محلولNaF ۲% نوع تركیب ۲۸ ۱۴ ۷ ۳ ۱ ۲۴/۱۴۶۴۷/۰= SD ۱۷/۱۶۴۴۶/۰= SD ۹۱/۲۴۳۵۲/= SD ۶۰/۲۳۷۴۷/۰= SD ۸۴/۱۱۹۴۰/۰= SD ۱۰ خنثی گلاس آینومر معمولی ۶۴/۱۷۹۴۶/۰= SD ۸۵/۱۹۴۴۶/۰= SD ۲۴/۳۰۰۵۵/۰= SD ۳۵/۲۷۰۵۰/۰= SD ۴۷/۲۳۹۴۳/۰= SD ۱۰ اسیدی ۹۷/۵۰۳۷/۰= SD ۹۰/۶۸۵۰/۰= SD ۰۹/۱۷۹۵۴/۰= SD ۹۸/۱۶۴۴۰/۰= SD ۸۲/۷۴۴۳/۰= SD ۱۰ خنثی گلاس آینومر تغییریافته با رزین ۸۷/۷۱۴۷/۰= SD ۹۶/۹۲۴۴/۰= SD ۸۱/۲۴۵۴۷/۰= SD ۳۶/۱۷۴۵۴/۰= SD ۹۳/۲۰۹۳۶/۰= SD ۱۰ اسیدی ۴۶/۴۵۴۸/۰= SD ۸۹/۶۲۳۸/۰= SD ۶۳/۱۳۲۴۵/۰= SD ۵۵/۱۴۷۲۹/۰= SD ۹۳/۵۳۳۲/۰= SD ۱۰ خنثی كامپومر ۶۳/۶۹۶۵/۰= SD ۰۳/۸۷۳۵/۰= SD ۵۷/۱۸۸۲۱/۰= SD ۷۲/۱۶۸۵۳/۰= SD ۳۳/۱۹۴۴۹/۰= SD ۱۰

اسیدی مرتبط است. نوع رزین و مقدار آن نیز كه در ساختمان گلاس آینومر هیبرید مورد استفاده قرار میگیرد و نیز احتمال پوشیدهشدن یونهای فلوراید توسط ماتریكس رزینی در میزان آزادسازی نمونههای RMGIC مؤثر میباشد. در مورد كامپومرها نیز احتمالاً به دلیل این كه هیچگونه واكنش فوری گلاس آینومر در ماده صورت نمیگیرد, میزان آزادسازی فلوراید در حد پایینی است و فلوراید فقط از گلاس مورد استفاده در كامپومر آزاد میشود (۹,۸,۷,۶,۵). نتایج مرحله دوم مطالعه نشان داد كه تمام مواد مورد بررسی توانایی جذب مجدد فلوراید و متعاقب آن آزادسازی فلوراید را دارا میباشند و در برخی مطالعات آمده است كه غلظت فلوراید جذبشده توسط سمانهای گلاس آینومر با محیط خارجی متناسب است؛ بهعبارت دیگر هرچه غلظت فلوراید محیط بالاتر باشد، میزان و آزادسازی فلوراید توسط نمونههای گلاس آینومر بیشتر خواهد بود (۱۱,۱۰). نمونههای قرارگرفته در محلول NaF اسیدی احتمالاً به علت حلشدن كاتیونهای تشكیلدهنده ماتریكس دارای توانایی بیشتری در بازجذب و آزادسازی مجدد بودند؛ البته در بررسیهای Diaz Arnold دیده شده است كه قرارگیری در ژل APF به نحو بارزی سختی سطحی ترمیمهای گلاس آینومر را كاهش میدهد؛ بنابراین توصیه میشود از تركیبات اسیدی حاوی فلوراید بهطور روزمره استفاده نشود (۱۲). توانایی بیشتر سمانهای گلاس آینومر معمولی در بازجذب و آزادسازی مجدد فلوراید نسبت به دو گروه دیگر با تخلخل بیشتر سطح ماده و محتوای اولیه بالای فلوراید آنها قابل توضیح است. روند نزولی در بازجذب فلوراید نیز احتمالاً به دلیل اشباع یونی و تغییر در انرژی سطحی نمونهها بود كه مانع از جذب بیشتر فلوراید در سطح نمونهها میشود؛ به نظر میرسد انتشار واقعی یونهای فلوراید به داخل سمانهای گلاس آینومر وجود ندارد و بیشتر به صورت جذب سطحی یونهای فلوراید در خلل و فرج تركیب میباشد كه بتدریج Wash-Out میشود. خلاصه و نتیجهگیری با توجه به نتایج حاصله میتوان اذعان نمود سمانهای گلاس آینومر میتوانند به عنوان یك سیستم قابل شارژ آزادسازی آهسته فلوراید عمل نمایند كه بر این اساس در كودكان با پوسیدگی فعال ترمیم و بازسازی دندانها با انواع سمان گلاس آینومر و استفاده موضعی از محلولهای NaF خنثی توصیه میشود. نتایج مطالعه فوق بهتر است با مطالعات In-vivo و طولانی مدت تائید گردد

. منابع: ۱-

Katsuyama S, Ishikawa T, Fujii B. Glass Ionomer Cement. St. Louis: IEA; ۱۹۹۳. ۲- Hatibovic- Kofman S, Koch G, Ekstrand J. Glass ionomer as a rechargeable fluoride release system. Int J Pediatr Dent ۱۹۹۷; ۷(۲): ۶۵-۷۳. ۳- Wandera A, Spencer P, Bohaty B. In-vitro comparative fluoride release, and weight and volume change in light- curing and self- curing glass ionomer materials. Pediatr Dent ۱۹۹۶; ۱۸ (۳): ۲۱۰-۱۴. ۴- de Araujo FB, Garcia – Gadoy F, Cury JA, Conceicao EN. Fluoride release form fluoride containing materials. Oper Dent ۱۹۹۶; ۲۱(۵): ۱۸۵-۹۰. ۵- FriedI K, Schmalz G. Resin- modified glass ionomer cements: fluoride release and influence on streptococcus mutans growth. Eur J Oral Scie ۱۹۹۷; ۱۰۵(۱): ۸۱-۵. ۶- Suljak JP, Hatibovic- Kofman SA. Fluoride release- adsorption- release system applied to fluoride releasing restorative materials. Quint ۱۹۹۶; ۲۷(۹): ۶۳۵-۸. ۷- Torabzadeh H, Aboush Y. Comparative assessment of long- term fluoride release from light curing glass ionomer cements. J Dent Res ۱۹۹۴; ۷۳(۴): ۸۵۳ (Abstr ۵۳۱). ۸- Ashcraft SM, Goolnik JS, Millar BJ, Seddon RP. Caries inhibition by a resin- modified and conventional glass ionomer cement. Am J Orthod Dentofacial Orthop ۱۹۹۷; ۱۱۱(۳): ۲۶۰- ۶۵. ۹- Kan KC, Messer HH. Variability in cytotoxicity and fluoride release of resin modified glass ionomer cemeats. J Dent Res ۱۹۹۷; ۷۶(۸): ۱۵۰۲-۵۰۷. ۱۰- Alvarez AN, Burgess JD. Short- term fluoride release of six glass- ionomer recharged, coated and absorbed. J Dent Res ۱۹۹۴; ۷۳: ۱۳۴ (Abstr ۲۵۰). ۱۱- Creanor SL, Saunders WP, Carrnuthers LMC, Strang R, Foye RH. Effect of extrinsic fluoride concentration on the uptake and release of fluoride from two glass ionomer. Caries Res ۱۹۹۵; ۲۹(۵): ۴۲۴-۲۶. ۱۲- Diaz- Arnold AM, Holmes DC, Wistrom DW, Swift EJ. Short- term fluoride release/uptake of glass- ionomer restorations. Dent Mater ۱۹۹۵; ۱۱(۲): ۹۶-۱۰۱.

دكتر علی كوثری- دكتر ژاله محمودیان - دكتر علی رشیدیان

منبع : پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران