آکنه((ACNE)) یا (جوش )

حدود سه چهارم از جوانان و نوجوانان از جوش ((ACNE )) رنج میبرند . اگرچه (( چه زن و چه مرد)) در سنین سی و چهل سالگی نیز گاهی از این عارضه در عذابند . علت اصلی جوش بطور کامل مشخص نیست اما در حال حاظر مطالب و روشهای بسیاری در مورد درمان روشن شده است .

علل اکنه :
اکنه تغیراتی در پوست است که به علت افزایش فعالیت غددزیر پوستی که مواد چرب به روی پوست ترشح میکنند.حوشهای سرسیاه ها معمولاً برروی صورت ایجاد میشوند جائی که غدد زیر جلدی که مواد چرب را برروی پوست ترشح میکنند بیشتر از بقیه نقاط وجود دارند ، همچنین میتوانند پوست پشت و شانه هارا گرفتار کنند.عوامل زیادی در ایجاد آکنه شرکت دارند که در راس آنها هورمونهای جنسی هستند که در بلوغ تولید و ترشح میشوند .هورمون مردانه تستسترون ((testosteron)) که در جنس مونث نیر وجود دارد باعث تحریک غدد سباسه (( sebaceos gland)) میشوند.این غدد ترشحات چربی دارندکه باعث چرب شدن پوست میشوندو به این ماده سبوم ((sebum)) گفته میشود. بیسیاری از افراد که از آکنه رنج میبرند مشکلات همورمونی نداشته و سطح هورمونی خونشان در حد طبیعی است .وقتی مقدارزیادی سبوم وجود دارد ، فضای اطراف فولیکول مو و مدخل بیرون زدن مو از پوست را اشغال کرده و مانع خروج مو از پوست میشود . یک باکتری بنام ((propionobacterium)) که همیشه بطور طبیعی در روی پوست زندگی میکند داخل یکی از این منافذ مسدود شده میشود و در آنجا ایجاد عفونت و التهاب کرده و درنتیجه تورم و قرمزی در محل ایجاد کرده و جوش تولید میشود .برخی موارد این عفونت از حد معمول زیاد تر شده و باعث پارگی کیسه چرک شده و پوست را صدمه زده و نتیجتاً جای زخمی در روی پوست باقی میگذارد . برخی مواد که برای زیبائی بکار میروند و یا قرصهای استروئید میتواند باعث انسداد منافذ پوستی شده و در نتیجه ایجاد آکنه کنند. علیرغم اعتقاد عموم خوردن غذاهای چرب و شوکولات باعث ایجاد آکنه نمیشوند

جوشها:
آکنه میتواند انواع متنوعی از جوش در روی پوست ایجاد کند .بطور تیپیک در اکثر افراد جوشهای با نوک سیاه ایجاد میشود که این به علت انسداد منافذ پوستی ایجاد شده و رنگ سیاه خودرا از رنگدانه های پوستی ((pigment)) میگیرند. جوشهای بانوک سفید نیز معمول هستند . و این زمانی اتفاق می افتد که ماده sebum در نزدیکی پوست در درداخل فولیکول محبوس میشود . غدد سباسه نیز میتوانند عفونی شوند . در تعداد زیادی آکنه های التهابی کیستها تا زیر سطح پوست انتشار پیدا میکنند و این آکنه های کیستیک پاره شده و عفونت را در زیر پوست منتشرکرده و باعث (( اسکارها ))یا جای زخم برروی پوست میشوند .

درمان :
آکنه را نباید که عارضه جزئی و کم اهمیت تلقی کرد . اکنه میتواند فشارهای عصبی زیادی را برای بیمار ایجاد کرده و سرمنشاء رفتارهای غیر طبیعی باشد.روشهای درمانی متعددی وجود داردکه میتوان برای درمان آکنه استفاده کرد.

درمان خانگی :
این بسیار مهم است که ناحیه جوشها هیشه پاکیزه نگاه داشته شود،ازاینجهت باید ناحیه گرفتار جوش را روزی دوبار بایک پاک کننده بدون مواد عطردار را تمیز کرد . ششتسو کننده های ضد میکرب برای پوست و همچنین صابونهای ضد چربی در بازار موجود هستند . از آنجا که پوست صورت برای شادابی و ادامه حیات خود احتیاج به چربی دارد لذا باید از صابونهای قوی واستفاده زیاده از حد از آنها اجتناب شود . هیجوقت برای از بین بردن جوشها به فشاردادن آنها و ترکاندنشان متشبث نشوید ، زیرا اینکار باعث پاره شدن پوست و در نتیجه ایجاد اسکار ( جای زخم) بر روی پوست خواهید شد . در تابستان شدت آکنه کاهش پیدا میکند و این شاید بخاطر خشک شدن پوست در این فصل و تابیدن نور آفتاب باشد که به خشک شدن پوست کمک میکند . درمان خانگی هیچوقت بلافاصله جواب نخواهد داد ، بیمار باید هفته ها و گاه ماهها منتظر بماند تا نتیجه درمان خانگی را ببیند .

درمان بدون نسخه :
تعداد زیادی دراروهای ضد آکنه در داروخانه ها وجود دارد که براد آکنه های با شدت کم موثر بوده و به نسخة پزشک نیز نیازی ندارد لوسیونهائی که حاوی (benzoyl peroxid) هستند و میتواندپوست را خشک نگهداشته و لایة مرده پوست را بیرون اندازد ، این دارو همچنین خاصیت میکرب کشی نیز دارد . این دو خاصیت این دارو آنرا موثرترمیکند برای منافذ پوستی که مسدود شده اند و عفونتی که در حال پیشرفت بوده است . (benzoyl peroxid) در آغاز شروع درمان باعث قرمز شدن پوست و پوسته پوسته شدن میشود که در عرض چند روز از بین میرود .

درمان با نسخه :
اگر شما به پزشک نیز مراجعه کنید ، او در ابتدا برای آکنه های خفیف یا شدت متوسط از داروی ( بنزوئیل پروکساید ) استفاده مسکند ، و اگر این درمان مثمر ثمر واقع نشد و یا اینکه شما آکنه شدید داشته باشید ، طیف وسیعی از داروهای مختلف وجود دارد که بصورت مالیدنی برروی پوست و یا بصورت خوراکی ( قرص یا کپسول ) میباشد .

درمان موضعی :
داروهای زیادی بصورت استفاده موضعی در دسترس هستند
AZELIAC ACID ،که میتواند جایگزین خوبی برای بنزوئیل پروکساید باشد که کمتر از این دارو پوست را اسیب میرساند .
RETINOID های موضعی دراوهائی هستند با زیر بنای ویتامین A ویک یا دوبار درروز بر روی پوست مالیده میشوند . آنها باعث ورآمدن لایه خارجی پوست شده و ممکن استد شروع درمان تحریک پوستی ایجاد کرده و باعث peeling شوند. یکی از معایب این داروها اینست که ممکن است باعث ازدیاد حساسیت پوست به نور افتاب شوند .
استفاده از یک لوسیون آنتی بیوتیکی بر روی پوست میتواند فعالیت با کتری ایجاد کننده آکنه یعنی ((propionobacterium)) را کنترل کند . این درمان لازم است که لااقل شش ماه بطول انجامد.و همچنین محصولاتی وجود دارند که مخلوطی از انتی بیوتیک و سایر داروهای ضد آکنه هستند .

درمان داروئی :
داروهای خواکی ضد آکنه ( انتی بیوتیکها) که روزانه مصرف میشوند باید لااقل مدت شش ماه مصرف شوند . این داروها برای آکنه های التهابی مصرف میشوند . این دارو ها باعث باکتریهائی میشوند که پوست عفونی کرده اند . با ید اشاره کرد که موفقیت این روش درمانی محدود است زیرا اکقرباکتریها به انتی بیوتیکهای معمولی مقاوم هستند . گاه ممکن است درمان را چهار تا شش ماه ادامه دهیم تا نتایج موفقیت آن آشکار گردد. انتی بیوتیکها باعث باز شدن منافذ پوستی نمیشوند از این جهت درمان با انتی بیوتیکها معمولاً باید همراه با داروهای دیگر مانند بنزوئیل پروکساید باشد . برخی فکر میکنند که خوردن آنتی بیوتیکها به مدت طولانی ممکن است برای آنها گرفتاری و عوارض جانبی جبران ناپذیری را بوجود آورد ، از این جهت است در این افراد درمان نیمه تمام و ناکافی میماند.

درمان هورمونی :
در خانمها یک درمان با قرص ضد حاملگی (( شامل استروژن و پروژسترون )) میتواند عالئم آکنه را بهبود بخشد . اما در بعضی از خانمها میتواند علائم را تشدید کند . یک داروی دیگر بنام(( DIANETTE)) که حاوی ماده است بنام ((CYPROTERONE ACATATE)) که هورمون مرانه را در گردش خون قطع میکند یک درمان موثر برای آکنه به شمار میرود .

ISOTRETINOIN یا ROACCUTAINE
داروئیست قوی که یک رتینوئید خوراکی بوده ، و در فرم موضعی نیز وجود دارد که در فرمهای شدید آکنه بکار میرود که به درمانهای معمول آکنه جواب نمیدهند . این دارو به این صورت عمل میکند که ترشحات چرب پوست را خشک میکند . عوارض جانبی چندی برای این دارو قائل هستند ، از جمله خشکی پوست ، سردرد . این دارو حتی میتواند جنین را در صورتیکه خانم حامله از آن استفاده کند از بین ببرد و از همین جهت است که این دارو تنها بسیله متخصصین تجویز میشود. اکنه همچنین در افراد با پوست سیاه یا قهواهی نیز دیده میشوند و روند ایجاد آن همان است که در سفیدپوستان گغته شد .

منبع : دایرکتوری جامع پزشکی ایران