پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

کمردرد، گریبانگیر گریز ناپذیر


کمردرد، گریبانگیر گریز ناپذیر
پشت درد یا كمر درد به طور قابل ملاحظه ای شایع است. ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد جامعه دچار این مشكل هستند و ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم در دوره ای از زندگی خود، این دردها را تجربه كرده اند.پشت درد یا كمر درد، یك بیماری نیست بلكه یك علامت است. بروز این دردها نشان می دهد كه در بدن اشكالی وجود دارد، اما همیشه نمی توان به علت دقیق ایجاد آن پی برد.اكثر ما گاهی اوقات گرفتار پشت درد یا كمر درد شده ایم. معمولا این دردها به علت فشارهای بیش از حد یا صدماتی كه در پشت ایجاد می شود، بروز می كنند و در اكثر مواقع به سرعت هم بهبود می یابند. وضعیت بد ایستادن و نشستن، وارد آمدن فشارهای بیش از حد و مشكلات ساییدگی مهره ها می توانند از علل شایع بروز دردهای پشت یا كمر باشند.شما وقتی بدانید كه پشت یا ستون فقرات شما از ساختمان های مختلفی شامل استخوان ها، دیسك ها، لیگامان ها، تاندون ها، عصب ها، رگ های خونی و سایر بافت ها تشكیل شده و تمام آنها می توانند دچار صدمه شده و ایجاد پشت درد كنند، تعجب نخواهید كرد كه چرا اینقدر در بین مردم، كمردرد و پشت درد شایع است.در بیشتر موارد، علت دقیق بروز این دردها اهمیتی ندارد. پشت درد، علامتی است كه بهبود یافته و برطرف می شود و هدف از درمان، تسكین درد و ایجاد بهبودی هر چه سریع تر است. گاهی اوقات ممكن است یك علت زمینه ای شدیدتر وجود داشته باشد كه برای تصمیم گیری در پیدا كردن یك درمان مناسب، نیاز به آزمایش های خاص باشد. دانستن اینكه پشت انسان چگونه كار می كند و عملكرد آن چیست، به حفاظت از آن و بهبودی سریع تر از حملات دردهای پشت، كمك بسیاری به ما می كند.هدف، نشان دادن چگونگی كار كردن پشت، اشكالاتی كه در آن ایجاد می شود، نحوه ایجاد آنها، چگونگی درمانشان و چند توصیه در مورد وقتی كه نیاز به آزمایش های بیشتری داریم، است.
یك مشكل رو به افزایش
پشت درد یا كمر درد به طور قابل ملاحظه ای شایع است. ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد جامعه دچار این مشكل هستند و ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم در دوره ای از زندگی خود، این دردها را تجربه كرده اند. هم در مردها و هم در زن ها، در تمام سنین، از كودكی تا سالخوردگی این مسئله ممكن است وجود داشته باشد، اما در افراد میانسال این مشكل از همه بیشتر دیده می شود و شایع تر است.پشت درد یا كمر درد، یكی از شایع ترین عللی است كه افراد از محل كار خود مرخصی می گیرند و این مسئله در مشاغل صنعتی كه كار سختی دارند بیشتر است. در كارگران ساختمان سازی و نیز در پرستاران كه مجبور هستند چیز های سنگین را در وضعیت های قرار گیری بدن بلند كنند، پشت درد یا كمردرد بیشتر دیده می شود.اغلب جداكردن علت از معلول مشكل است، به عبارت دیگر آیا فشار وارده در هنگام كار موجب بروز پشت درد یا كمر درد شده یا اینكه فرد قبلا این مشكل را داشته است و اكنون نمی تواند به خوبی كار خود را انجام دهد. در بسیاری از موارد به دنبال بروز صدمات یا پیچش های ناگهانی، این دردها ایجاد می شوند. امروزه ساعات زیادی صرف می شود تا به كارگران آموزش دهند كه چگونه از فشارآوردن بیش از حد به پشتشان جلوگیری كنند.
طی سالیان اخیر، مقدار زمان كاری كه به علت بروز كمردرد یا پشت درد در افراد از دست رفته، به میزان زیادی افزایش یافته است. هر سال در انگلستان حدود ۱۰۰ میلیون روز كاری از دست می رود كه نسبت به ۲۰ سال پیش، دو یا سه برابر شده است. در واقع این افزایش روزهای تلف شده به این معنی نیست كه امروزه افراد در محل كارشان بیشتر آسیب می بینند، بلكه این امر نشان دهنده این مطلب است كه هم در كارگران و هم در كارمندان در هنگام بروز این مسائل، برخوردهای بهتر و محتاطانه ای صورت می پذیرد.بنابراین افزایش زیادی در هزینه كمردرد یا پشت درد به جامعه تحمیل می شود. مجموع هزینه ای كه به علت درمان و نیز از دست دادن روزهای كاری طی یك سال در انگلستان محاسبه شده است، حدود ۶ میلیارد پوند است.افزایش تعداد افرادی كه به علت پشت درد یا كمردرد از كار كناره گیری می كنند، منجر به بازنگری كامل در برخورد ما با این دردها و نحوه درمان آنها شده است.آخرین نظرات محققان براساس تحقیقات جدید در درمان پشت درد و كمردرد آورده شده و توضیح داده شده است كه چگونه می توان از میزان و شدت این مسئله كم كرد.
آسیب های پشت
این حقیقت كه طناب نخاعی حامل پیغام هایی به سمت بقیه بدن رفته و از آنجا هم برمی گردد، بدین معنی است كه در صورت آسیب رسیدن به آن، این ارتباط ممكن است صدمه دیده و می تواند منجر به از دست دادن یا تغییر حس، ایجاد درد و ضعف حركتی شود. این همان اتفاقی است كه به دنبال یك تصادف شدید بروز كرده و منجر به فلج شدن افراد می شود. تعداد دست ها یا پاهایی كه در این موارد فلج می شوند بستگی به محل آسیب طناب نخاعی دارد. اگر صدمه به طناب نخاعی در ناحیه گردن رخ دهد، فلج و از دست دادن حس می تواند هم در دست ها و هم در پاها ایجاد شود. با این حال اگر آسیب در طناب نخاعی در قسمت های پایین تر سینه ای یا كمری رخ دهد ( در زیر سطح بازوها)، فقط عضلات پاها دچار مشكل خواهند شد. در اكثر مشكلات پشت بدن، اعصابی كه از طناب نخاعی خارج می شوند آسیب می بینند، اما خود طناب نخاعی معمولا كمتر آسیب می بیند. در اثر صدمات مستقیم به لیگمان ها، تاندون ها، مفصل ها و سایر ساختمان هایی كه در مهره یا اطراف آن قرار دارد، درد می تواند فقط در همان قسمت پشت ایجاد شود، اما به علت اینكه همان اعصابی كه این بافت ها را عصب رسانی می كنند، پاها را نیز از نظر عصبی تغذیه می كنند، بیماران ممكن است در پاهایشان هم درد ایجاد شود و آنها اینطور فكر كنند كه مشكل اصلی درپاهاست، در حالی كه علت اصلی را باید در مهره های كمری جست و جو كرد.به علاوه، ممكن است فشار وارد آمده روی اعصاب، همچنین تولید درد، تغییر در حس و ضعف عضلات پاها كند. واضح است كه پشت انسان دارای ساختمان پیچیده ای است. وقتی صدمه ای وارد می شود، به دلایل مختلفی پشت درد می تواند رخ دهد. برای اینكه در هر فردی ببینیم كه علت این دردها چه چیزی است، بررسی ها و آزمایش های دقیقی لازم است انجام شود. خوشبختانه اكثر حملات پشت درد یا كمر درد، بدون اینكه نیازی به بررسی های بیشتری باشد، بهبود می یابند. بنابراین به طور كلی برای پیدا كردن علت واقعی بروز درد، نیازی به انجام آزمایش ها و بررسی های پیچیده وجود ندارد. با این حال وقتی علائم خیلی شدید بوده و به مدت زیادی طول بكشند، پیدا كردن علت بروز آنها اهمیت ویژه ای دارد. در این موارد باید آزمایش ها و معاینه های دقیقی به عمل آید. نقش ستون فقرات، حمایت از كل بدن، توانایی در خم شدن و چرخیدن در تمام مسیرها و نیز حمایت از ساختمان های حیاتی بدن مثل اعصاب و نخاع است كه در داخل آن قرار دارند. هیچ ساختمان مهندسی وجود ندارد كه ویژگی ها و ریزه كاری هایی كه در ستون فقرات موجود است را داشته باشد.
ستون فقرات
ستون فقرات انسان از مهره هایی استخوانی كه بر روی هم قرار گرفته اند تشكیل شده است. ستون فقرات شامل هفت مهره گردنی در گردن، دوازده مهره سینه ای یا پشتی در قسمت بالا و پشت و پنج مهره كمری در قسمت كمر است. مهره پنجم كمری كه به L۵ معروف است روی استخوان خاجی (ساكوم) قرار دارد كه آنهم به استخوان دنبالچه چسبیده است. استخوان خاجی از چند مهره كه به یكدیگر جوش خورده اند تشكیل شده است و از قسمت لبه هایش به استخوان لگن متصل است.
دیسك های بین مهره ای
به علت اینكه بین مهره ها یك بالشتك قابل ارتجاع یا همان دیسك قرار دارد، ستون فقرات توانایی خم شدن و چرخیدن را داراست. هر دیسك دارای ساختمان پهن و صافی است كه در وسط آن ماده ژله مانندی به نام نوكلئوس وجود دارد كه در اطراف آن ماده سفت و سختی به نام آنولوس قرار گرفته است.
سطوح مفصلی مهره ها
مهره ها توسط مفصل های كوچكی به یكدیگر متصل می شوند. این مفصل ها بر اثر فشار یا ساییدگی آسیب می بینند و ممكن است روی قسمت های صدمه دیده استخوان مهره دچار تورم شده و باعث شود كه روی اعصاب اطرافش فشار وارد آید.
شبكه اعصاب
سیستم عصبی را می توان به نحوی به شبكه تلفن ها تشبیه كرد زیرا از طریق آنها، پیغام عصبی از مغز به سراسر بدن متصل شده و از همین طریق نیز به مغز برمی گردد. پیغام هایی كه از مغز به سمت پایین می آیند باعث می شوند كه عضلات منقبض شده و در نتیجه بر روی حركاتی از بدن همچون راه رفتن، كنترل صورت گیرد. پیغام هایی كه از پایین به بالا و به سمت مغز می روند حامل حس هایی مانند لمس و درد است.
نخاع
یك دسته از بافت عصبی كه اصطلاحا به آن طناب نخاعی گفته می شود، از طریق مجرا یا كانالی كه در داخل مهره ها وجود دارد، از مغز به سمت پایین می آید. ریشه های عصبی از طناب نخاعی خارج شده و مسافتی كوتاه در كانال را طی می كنند، سپس از هر سمت مهره (چپ و راست) یك عصب خارج می شود تا قسمت مربوط به خودش (تنه، دست ها یا پاها) را عصب رسانی كند.
درد سیاتیك
از آنجایی كه بیشترین وزن و نیروی خم شدگی بر روی قسمت های پایینی مهره های كمری وارد می شود، اعصابی كه بیشتر دچار آسیب می شوند عبارتند از: ریشه عصب پنجم كمری (كه از بین مهره چهارم و پنجم كمری بیرون می آید) و ریشه عصب اول خاجی (كه از بین مهره پنجم كمری و استخوان خاجی بیرون می آید). این دو عصب همراه با عصب های دیگر، تشكیل عصب سیاتیك را می دهند كه به سمت پایین و پشت ران ها و پاها می رود. دردی كه به علت آسیب به این عصب ایجاد می شود را اصطلاحا سیاتیكا یا سیاتیك (Sciatica) می نامند.
عكس های رادیوگرافی
پزشكان در مواجهه با كمردردها به میزان زیادی تقاضای انجام رادیوگرافی می كنند كه در اكثر موارد، این كار لزومی ندارد. تنها كسانی واقعا نیاز به انجام رادیوگرافی دارند كه دارای دردهای شدید بوده و با درمان های ساده بهبودی در آنها دیده نشود. بنابراین از انجام رادیوگرافی های بی مورد خودداری شود زیرا با این كار، مقداری اشعه زیان آور وارد بدن افراد می شود.
میلوگرافی (رادیكولوگرافی)
وقتی ما به یك عكس رادیوگرافی از ستون فقرات نگاه می كنیم، در واقع سایه های استخوان ها را مشاهده می كنیم. یعنی ما نمی توانیم با این روش، بافت های نرم مثل اعصاب و دیسك های ستون فقرات را ببینیم.
در میلوگرافی (رادیكولوگرافی) یك ماده حاجب به ستون فقرات تزریق می شود و سپس با اشعه ایكس، عكس گرفته می شود. وقتی یك دیسك خراب و پاره شده است، ماده حاجب، آن را به صورت دندانه دار و بریده بریده نشان می دهد.
سی تی اسكن
سی تی اسكن، پزشكان را قادر می سازد كه یك نمای واضح از ساختمان های درونی ستون فقرات را مشاهده كنند. با این روش، جزئیات دیسك ها به راحتی دیده می شوند.
ام آر آی
در ام آر آی (MRI) به جای استفاده از اشعه ایكس كه برای بدن مضر است، از میدان های مغناطیسی قوی استفاده می شود. این روش برای بررسی اعصاب، لیگامان ها و دیسك ها در ستون فقرات، بسیار مفید است. درمان كمردردهای مزمن ممكن است شامل یك برنامه تمرینی خاص، دارو درمانی و یا ندرتا جراحی باشد. اهمیت زیادی دارد كه قبل از تصمیم گیری راجع به انتخاب درمان مناسب، ارزیابی دقیقی توسط پزشك از بیمار به عمل آید.
تشخیص بیماری
معمولا با انجام یك معاینه دقیق، می توان به تشخیص بیماری رسید، اما در بعضی موارد، لازم است كه اقدام به انجام آزمایشات بیشتری شود.
شرح حال بیماری
برای پزشك شما، مهمترین قسمت در ارزیابی مشكلتان، سئوال كردن در مورد چگونگی شروع شدن درد و اینكه از آن هنگام، چه اتفاقاتی رخ داده است و چه شكایاتی دارید ، است. سپس شما تحت معاینه قرار می گیرید. در بسیاری از موارد، گرفتن شرح حال از شما و انجام معاینه، تنها كارهایی هستند كه برای تشخیص بیماری تان لازم است.
آزمایش خون
همانطور كه تا حالا دیدیم، اكثر پشت دردها یا كمردردها، یك علت مكانیكی دارند، بنابراین در این موارد، آزمایش خون طبیعی خواهد بود و چیزی را نشان نخواهد داد. با این حال، چنین آزمایشاتی می تواند در مواردی كه پزشك، مشكوك به بیماری های التهابی یا سایر بیماری ها باشد، مفید واقع شود. در بیماری اسپوندیلیت آنكیلوزان، انواعی از گلبول های سفید به نام HLA-B۲۷
دیده می شود. اگر در آزمایش خون شما HLA-B۲۷ مشاهده نشود، احتمال كمی وجود دارد كه شما به این بیماری مبتلا باشید. با این حال، در صورت وجود HLA-B۲۷ در خون شما، باز هم ثابت نمی شود كه شما دچار اسپوندیلیت آنكیلوزان هستید. زیرا در خون ۸ درصد از افراد سالم كه این بیماری را ندارند نیز این ماده وجود دارد.
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید