پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

سردرد


سردرد
برخی افراد درد آن را همچون باندی توصیف می‌کنند که گویی به تدریج و لحظه به لحظه بر شدت فشارش در اطراف سرافزوده می‌شود.بعضی دیگر می‌گویند با روشن شدن چراغ‌ها، دردشان رو به وخامت می‌گذارد.اینها هر دو توصیفاتی از سردرد هستند حال آنکه به لحاظ نوع و علائم، فوق‌العاده متفاوتند. در حالی که تقریبا برای تمامی افراد ممکن است سردردهای مقطعی امری متداول باشد اما زندگی برای مبتلایان به سردردهای مزمن فوق‌العاده سخت است و آنان همواره با این هراس روز را به شب می‌رسانند که چه موقع حمله بعدی سردرد بروز خواهد کرد چرا که حقیقتا تحمل پالس‌های هولناک درد آن دشوار و رنج‌آور است.متخصصان سردرد معتقدند کلید درمان موفق سردردها، کشف نوع سردردی است که فرد به آن مبتلا شده و نکته جالب توجه آن است که برای پی‌بردن به این مهم و دسته‌بندی سردردها نیازی نیست که یک متخصص اعصاب باشید. میزان رواج سردردها چقدر است؟- سردرد را می‌توان یکی از تجربیات جهانی بشر دانست. بالغ بر ۹۰ درصد افراد هر سال دست‌کم یک‌بار دچار سردردهایی می‌شوند که دلایلی همچون سرماخوردگی، آنفلوآنزا، افراط در مصرف مشروبات الکلی و یا جراحت ناحیه سر هیچ نقشی در بروز آن نداشته است. البته برخی اشخاص هم مستعد سردرد هستند که دچار حملات مکرر می‌شوند و برای این عده، سردرد نوعی عارضه پزشکی محسوب می‌شود.آیا سردردها را می‌توان در قالب چند نوع اصلی تقسیم‌بندی کرد؟- بله، دو گروه کلی می‌توان برای آنها قائل شد. سردردهای اساسی و اولیه که مشکل سردرد در آنها به خودی خود یک اختلال محسوب می‌شود و سردردهای ثانویه که در حقیقت نشانه یک بیماری نهفته همچون سکته، تومور مغزی و یا نوعی عفونت است گروه سردردهای اولیه را می‌توان به ۴ نوع اصلی تقسیم کرد: میگرن، سردردهای ناشی از تنش، سردردهای خوشه‌ای و گروه چهارم که از همه متنوع‌تر است و کل انواع غیرمعمول سردردها را در برمی‌گیرد.چگونه نوع درد می‌تواند به پزشک در تشخیص علت کمک کند؟- نکته تعیین‌کننده در این خصوص برای پزشک، کیفیت درد است. اینکه آیا بطور تناوبی است یا دربرگیرنده نوعی درد مستمر و ثابت .ویژگی مهم دیگر محل درد است، در چشم احساس می‌شود یا در طرفین سفر. دیگر مشخصه‌ای که معمولا مورد توجه قرار می‌گیرد، تعدد و کثرت درد و طول مدت دوام آن است، آیا حملات ۱۰ دقیقه بطول می‌انجامد، هر روز رخ می‌دهد و یا هرازگاهی بروز می‌کند.سردردهای خوشه‌ای به چه شکل هستند؟- نامی که برای این سردردها انتخاب شده، به علت نوع بروز حملات آن است که در قالب خوشه‌ای صورت می‌گیرد. مبتلایان برای مدتی مدید هیچگونه سردردی به سراغ‌شان نمی‌آید اما وقتی وارد فاز خوشه‌ای می‌شوند، حملات با یک پایه روزانه هفته‌ها و بلکه ماه‌ها بطول می‌انجامد. طول مدت هریک از این حملات کوتاه بوده و معمولا بین ۹۰-۱۵ دقیقه ادامه می‌یابد.این سردردها همواره به صورت یک طرفه بروز می‌کنند یعنی درد معمولا در داخل و اطراف یک چشم احساس می‌شود و با قرمزی و آبریزش چشم، افتادگی پلک، گرفتگی بینی و نشانه‌های مشابه همراه می‌باشد.شدت رواج این سردردها چقدر است؟- نوع خوشه‌ای نمونه نسبتا کمیابی است که از هر ۱۰۰ هزار نفر شاید دو نفر را تحت تاثیر قرار دهد و البته تنها نوع غالب در آقایان محسوب می‌شود، انواع دیگر سردردها بیشتر در خانم‌ها مرسوم می‌باشندمشخصه سردردهای میگرنی و تنشی چیست؟- این دو نوع درحقیقت معمول‌ترین اشکال سردردهای اولیه هستند. سردردهایی از نوع تنشی عمدتا در دو طرف سر و انواع میگرنی در یک طرف سر احساس می‌شوند. تنشی‌ها بیشتر در باند متوسط یا خفیف بروز می‌کنند اما میگرنی‌ها با شدت متوسط تا شدید احتمال ظهور دارند. نوع اول در قالب درد یا فشاری مستمر بروز می‌کند و گونه دوم عموما دردی متناوب و پالس‌دار توصیف می‌شود. سردردهای تنشی تحت تاثیر فعالیت‌های فیزیکی روزمره دچارشدت و ضعف نمی‌شوند اما درد مبتلایان به میگرن در صورت سرفه‌کردن، تحرک و یا خم شدن بدتر می‌شود. میگرن با نشانه‌هایی همچون حساسیت به نور، صدا، مشاهده تصاویر اطراف همراه با هاله و تهوع می‌باشد درحالی که سردردهای تنشی هیچ یک از این علائم را با خود ندارند.سردردهای تنشی معمولا چقدر طول می‌کشند؟- این نوع سردردها عموما" در پایان یک روز آکنده از استرس حدود ساعت ۳،۴ یا ۵ بعدازظهر آغاز شده و بین یک تا ۶ ساعت بطول می‌انجامدطول مدت و دفعات سردردهای میگرنی به چه شکل است؟- این سردردها بین ۴ الی ۷۲ ساعت بطول می‌انجامد و بطور متوسط اگر درمان نشوند، تا ۲۴ ساعت ادامه می‌یابد اما در صورت درمان و بسته به نوع شیوه بکارگرفته شده، ممکن است تنها یک دقیقه طول بکشد. بطور معمول حملات میگرنی یک تا دوبار در ماه رخ می‌دهد که البته احتمال بالا رفتن دفعات نیز وجود دارد.چه عواملی می‌توانند موجب شروع حملات میگرن گردند؟-میگرن آغازگرهای متعددی دارد. درحقیقت یکی از ساده‌ترین و سودمندترین راهکارها برای مبتلایان آن است که این فاکتورها را شناسایی کرده و از آنها اجتناب نموده یا کنترل‌شان کنند. البته این ماشه‌های آغازگر از فردی به فرد دیگر متفاوتند و فهرست مطولی از این فاکتورها می‌توان تنظیم کرد که محرک‌های غذایی همچون شکلات و پنیر از جمله مهم‌ترین‌های آن محسوب می‌شوند.فاکتورهای هورمونی نیز در این سردردها تاثیرگذار هستند به عنوان مثال در زنان معمولا یک روز پیش از آغاز دوره قاعدگی و یا در روز نخست آن، سردردها بروز می‌کند البته به همین دلیل یائسگی برای بسیاری از زنان دوران سختی است زیرا سطح استروژن دچار بی‌نظمی می‌شود و زمانی که با کاهش همراه می‌گردد، می‌تواند باعث آغاز سردرد شود.از جمله معمول‌ترین این محرک‌ها می‌توان به مسافرت، تغییر برنامه‌های زمان‌بندی شده و خواب زیاد یا کم اشاره نمود. البته افراد معمولا خیلی از مواردی را که در رابطه با بیماری‌شان متوجه می‌شوند، با پزشک درمیان نمی‌گذارند زیرا می‌ترسند وی تصور کند که درحال برقرار کردن ارتباط احمقانه هستند اما واقعیت این است که شناسایی محرک‌های احتمالی هرچقدر هم مضحک، امکان مداخله به موقع برای پیشگیری از آغاز حمله را فراهم می‌آورد.چه نشانه‌هایی را می‌توان بیانگر نشات گرفتن سردرد از یک عارضه نهفته پزشکی دانست؟-گرچه اکثریت افراد مبتلا به سردردهای عودکننده از انواع سردردهای اولیه رنج می‌برند اما گاهی اوقات سردرد نشانه‌ای است دال بر وجود یک اختلال جدی و نهفته. اولین پرچم قرمز و هشداردهنده ظهور سردرد پس از سن ۵۵ سالگی است که می‌تواند علامت بروز نوعی التهاب در عروق سر و یا در موارد نادر تومور مغزی باشد. سردردهای همراه با تب یا سخت‌شدگی گردن ممکن است منعکس‌کننده وجود یک عفونت همچون مننژیت باشند.سردردهایی که با علائم عصبی همراه می‌گردند، خطرناک و هشداردهنده‌اند. حالات سوزش، جزجز یا کرخی و بی حسی که هر ۵ یا ۱۰ دقیقه قبل از شروع سردرد رخ می‌دهد، نگران‌کننده نیست اما احساس ضعف، دشواری درحرکت دادن یک طرف بدن و حالت دوبینی از جمله مواردی است که نیازمند مراجعه به پزشک هستند.همچنین سردردی که بطور ناگهانی آغاز شده، خود می‌تواند علامتی خطرناک و نخستین نشانه ظهور سکته مغزی باشد.مهمترین توصیه برای مبتلایان به سردرد چیست؟- واقعیت این است که اگر فرد در لحظه لحظه زندگی با درد دست و پنجه نرم می‌کند، دچار دلهره و اضطراب و در تصمیم‌گیری‌ها دچار محدودیت می‌شود و آن گونه که می‌خواهد قادر به مانوردادن نیست و باید از پزشک متخصص کمک بخواهد.هیچ‌گاه تصور نکنید سردرد مشکل خاصی قلمداد نمی‌شود و باید بالاجبار خود را با آن وفق داده و یاد بگیرید که در کنارش به زندگی ادامه بدهید، این مشکلی است که باید نحوه فائق آمدن برآن را فرا بگیرید زیرا محکوم به زندگی رنج‌آور در کنار آن نیستید.
منبع : پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران


همچنین مشاهده کنید