کوفی عنان و اصلاحات در سازمان ملل

شما در لحظه ای مهم برای ملل متحد و درحقیقت برای جامعه جهانی گردهم آمده اید. درست درماه پیش، شصتمین سال امضای منشور ملل متحد را جشن گرفتیم. اما افكارمان متوجه آینده است و نه گذشته. ما عمیقاً مشغول بحث و گفت وگو درباره این هستیم كه چگونه پاسخ دسته جمعی خود و نهادهای مشتركمان را با نیازهای دنیایی كه به سرعت درحال دگرگونی است، هماهنگ كنیم.ابتدا اجازه دهید تأكید كنم هیچ پیشنهاد اصلاحاتی، به هراندازه مهم، نباید ما را از وظایف ضروری مشخصی كه برعهده داریم، دور كند به ویژه نیاز به حل درگیری هایی كه به درازا كشیده و حصول اطمینان از اینكه كشورهایی كه درمرحله دشوار گذار قراردارند، حمایت موردنیازشان را دریافت كنند.به همین دلیل است كه سازمان ملل متحد برای برقراری صلح وثباتی كه بر مبنای دولتی مستقل و دموكرات در افغانستان و عادلانه و بادوام بین فلسطینیان و اسرائیلی ها. ایران سهمی مهم در پیداكردن راه حل برای بسیاری از این مشكلات دارد، درست به مانند سهم این كشور در یافتن پاسخ دسته جمعی ما به چالش های جهانی. اینجانب مشتاقانه منتظر ادامه همكاری با مسؤولان جمهوری اسلامی زیرنظر رئیس جمهور منتخب، عالیجناب محمود احمدی نژاد هستم، همانگونه كه با دولتی كه در آستانه پایان كار خود است، انجام داده ام و امیدوارم افتخار ملاقات ایشان را در اجلاس جهانی سران ۲۰۰۵ كه در نیویورك درماه سپتامبر برگزارخواهدشد را داشته باشم.ما هم اكنون درمیانه تلاشی دشوار برای اصلاح مفاهیم، ساختارها و فرایندهایی هستیم كه به وسیله آنها به عنوان جامعه ای بین المللی كارمی كنیم، تا بهتر بتوانیم پاسخ های دسته جمعی مؤثر را به نیازهای دولت ها و اشخاص در سراسر جهان تدارك دهیم.اجلاس سران، فرصتی منحصر به فرد تنها برای انجام چنین اقدامی است. به همین دلیل، در ۲۱ مارس برابر با نوروز ایرانیان، اینجانب مجموعه پیشنهادهای جامعی برای بازسازی درگزارش خود با عنوان «با آزادی بیشتر: به سوی توسعه، امنیت و حقوق بشر برای همه» ارائه كردم.ماه گذشته، رئیس مجمع عمومی، پیش نویس سندی را ارائه داد كه حاوی دستاوردهای سیاسی است كه به اعتقاد وی، رؤسای كشورها و دولت ها ضروری است بتوانند درباره آن در اجلاس سران به توافق برسند. آن سند به تمامی موضوعات عمده می پردازد و منعكس كننده نكاتی است كه ازسوی دولت های عضو طی چندماه بحث و گفت وگو حاصل شده است. مشورت های بیشتر درحال حاضر بر مبنای این پیش نویس درحال انجام است و گمان می كنم نسخه ای جدید از آن در اواخر این هفته موجودخواهدبود.دستور كار اصلاحات برای ایران همانند سایر كشورها در منطقه شامل منافعی حیاتی است و من معتقدم تشریك مساعی عمده ای می تواند از جانب شما صورت پذیرد.به عنوان نكته آغازین، اجازه دهید اهمیت فرهنگ صلح و نیاز به ایجاد و تقویت آن در هر دو سطح ملی و بین المللی را یادآور شوم. ما باید خود و جوامع خود را آموزش دهیم تا از كلیشه بندی های یكدیگر فراتر برود و از مقوله بندی های ساده انگارانه كه موجب تشدید عدم تفاهم می شود و مشكلات جدی فراهم می كند كه قابل حل نیستند، پرهیز كنیم. به همین دلیل، هنگامی كه ایران نخستین بار پیشنهاد گفت وگوی تمدن ها را در سال ۱۹۹۸ ارائه داد، اینجانب قویاً از تلاش ها برای ترویج آن به وسیله سازمان ملل متحد، حمایت كردم و كماكان به این اقدام ادامه خواهم داد.هر فرهنگ صلحی به وسیله توسل به تروریسم تهدید می شود؛ امری كه ایران همانند بسیاری از دیگر كشورها تجربه دست اولی از آن داشته است. تروریسم، برخاسته از دین یا ایدئولوژی به خصوصی نبوده است و به همین ترتیب، هدف آن تنها كشورهایی خاص یا مردمی خاص نیست. همگی ما اهداف بالقوه آن هستیم و حقیقتاً باید به عنوان جامعه ای بین المللی با این پدیده مقابله كنیم. برای این اقدام ضروری است درباره اینكه چگونه آن را تعریف كنیم به توافق نظر برسیم و كنوانسیون جامعی كه براساس آن، همه انواع تروریسم غیرقانونی خواهدبود را تصویب كنیم. درحالی كه من كاملاً نسبت به حساسیت ها و ملاحظات موجود دراین باره آگاه هستم، معتقدم باید بتوانیم درباره اینكه حق قانونی مردم برای مقابله با اشغال خارجی نمی تواند و نباید شامل حق كشتن به عمد یا مثله كردن شهروندان و غیرنظامیان شود، توافق كنیم. ما همچنین باید فرهنگ احترام كامل به حقوق بشر ایجاد كنیم. اگر می خواهیم جایگاه حقوق بشر را آنچنان كه در منشور ملل متحد برای آن تعیین شده است، احیاكنیم، نیازمند آغاز نو هستیم. تأسیس شورای حقوق بشری كه حمایت گسترده ای از سراسر جهان از آن به عمل می آید، راه طولانی برای احیای اعتبار تشكیلات حقوق بشر بین المللی در پیش رو دارد.به نظر من فرهنگ احترام به حقوق بشر باید شامل قبول مسؤولیت در حمایت از جمعیت شهروندان در مقابل نسل كشی، پاكسازی قومی و سایر اینگونه جنایات شنیع باشد. این مسؤولیت در ابتدا و بیشتر از همه متوجه دولتهای مستقل است. همان گونه كه نیاز است، جامعه بین المللی از راه ابزار دیپلماتیك، انسان دوستانه و سایر ابزار صلح آمیز به دولتها كمك كند تا این مسؤولیت را انجام دهند. اگر، تنها اگر چنین ابزارهایی ناكام بمانند و به نظر آید دولتی كاملاً ناتوان بوده یا نمی خواهد به مسؤولیت خود تن دهد، جامعه بین المللی به عنوان آخرین اقدام باید بپذیرد كه مسؤولیتی مشترك دارد تا اقدامی دسته جمعی از راه شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام گیرد. معتقدم اجلاس سران، مناسبتی است كه در آن این مفهوم مسؤولیت برای حمایت و رویكرد پیاپی كه با خود همراه دارد را پذیرا شود. هنگامی كه اصولی كه براساس آن جامعه بین المللی قصد اقدام كند، واضح باشد، به نفع تمامی دولتها خواهد بود. همچنین این اصول، زمینه را برای مداخلات انسان دوستانه یكجانبه به وسیله كشورها یاگروهی ازكشورها از بین می برد و در نتیجه موجب كاهش اینگونه مداخلات می شود.بخشی مرتبط كه نیاز به توضیح بیشتر دارد، قوانین حاكم بر استفاده از زور به وسیله كشورها است. اجازه دهید تأكید كنم هیچ كس پیشنهادی برای تغییر ماده۵۱ منشور نداده كه حافظ حق مسلم دفاع منفرد و دسته جمعی است چنانچه حمله مسلحانه علیه یك عضو سازمان ملل صورت پذیرد تا وقتی كه شورای امنیت اقدامات لازم برای حفظ صلح و امنیت بین المللی به عمل آورد. می دانم كه این نكته ای بسیار حساس برای ایرانیان است، زیرا زمانی كه ایران در سال۱۹۸۰ مورد حمله قرار گرفت و ایران برای حق دفاع از خود تنها گذاشته شد، شورای امنیت در اتخاذ تصمیم ناكام ماند.
اما هنگامی كه پیشنهاد استفاده از زور به میان می آید، نه در دفاع از خود در مقابل حمله ای حتمی یا واقعی، بلكه در برخورد با تهدیدی پنهان یا غیرمحتمل، معتقدم تصمیم نباید از سوی كشورهای خاص، بلكه به گونه ای دسته جمعی از سوی شورای امنیت اتخاذ شود كه یكی از نیت های سازمان ملل متحد مندرج در ماده یك منشور است یعنی «اقدامات دسته جمعی مؤثر برای جلوگیری و برطرف كردن تهدیدات علیه صلح» را برآورده كند. من پیشنهاد كرده ام كه شورای امنیت باید تصویب قطعنامه ای كه اصول راهنما برای گرفتن چنین تصمیماتی را ارائه می دهد، تصویب كند. اما مباحثات در این مورد قبل از اینكه به وسیله شورای امنیت مورد توجه قرار گیرد، نیاز به ادامه گفت وگو در جلسه ای دیگر دارد. در همین حال، ناكامی اخیر كشورهای عضو معاهده عدم تكثیر سلاحهای هسته ای در به توافق رسیدن طی كنفرانس بررسی ۲۰۰۵ علتی عینی برای بذل توجه است. در عین حال، الزامات اصلی و حقوقی كه به وسیله معاهده ارائه شده است، همچنان مورد حمایت كامل قرار دارند. این معاهده همچنان سنگ بنای كنترل تسلیحات جهانی و رژیم خلع سلاح با مفاهیم مهمی برای گسترش باقی می ماند. معتقدم اجلاس سران فرصتی حیاتی به ما برای تأیید این اصول و تجدید تعهد تمام كشورها به خلع سلاح و عدم تكثیر هسته ای می دهد. ما باید بر مسأله طولانی مدت خلع سلاح تمركز نماییم، به ویژه زمانی كه با شصتمین سالگرد استفاده از سلاح های اتمی در هیروشیما و ناكازاكی مصادف است. اجلاس سران همچنین فرصتی برای دستیابی به اجماع گسترده درباره سایر مسائل مهم مانند دسترسی به چرخه سوخت هسته ای در راستای حقوق و الزامات دولت های عضو زیر نظر معاهده و تصویب پروتكل الحاقی سازمان بین المللی انرژی اتمی به عنوان معیار جهانی جدید برای رسیدگی و كنترل فراهم می آورد. می دانم كه این موارد و سایر مسائل قویاً مورد توجه ایران است. در این زمان به ویژه تمامی دولتهای عضو معاهده نیاز به خویشتنداری عظیم در بهره برداری از حق خود براساس معاهده دارند. به عقیده اینجانب باید تأكید بر ادامه گفت وگوی سازنده به عنوان مطمئن ترین راه برای دستیابی به توافق صورت پذیرد.این موارد و سایر پیشنهادها درباره امنیت و حقوق بشر باید در موقعیت گسترده اصلاحات نگریسته شود، یعنی شرایطی كه در آن توسعه مقام والایی دارد. اخیراً اقدامات مهمی به وسیله اتحادیه اروپا و گروه۸ در زمینه توسعه اعلام شده است. تمامی كشورها چه توسعه یافته و چه در حال توسعه باید سهم خود را در تضمین اینكه از زمان حال تا سال۲۰۱۵ مبارزه با فقر و امراض به سطح جدیدی برسد، ادا كنند. ما نیازمند تلاش سراسر جهانی هستیم برای رسیدن به اهداف توسعه هزاره طی دهه آتی و ضمانت اینكه منافع جهانی شدن بیشتر به گونه ای مساوی تقسیم شود.دوستان من، ما طرح بلندپروازانه اصلاحات و نوسازی را آغاز كرده ایم. سهم زیادی برای همه وجود دارد. تمامی آنچه انجام می دهیم، به اعلامیه هزاره برمی گردد كه امیدهای بشریت را برای جهانی پرمنزلت، عادلانه تر و ایمن تر به خود جذب می كند. همان گونه كه پیش از این نیز اشاره كردم، جامعه بین المللی بر سر دو راهی رسیده است؛ یك راه به جهانی بی نظم، از هم پاشیده به دلیل درگیری و محصور در فقر ختم و راه دیگر موجب همكاری و همبستگی فزاینده جهانی می شود. اینجانب تمامی شركت كنندگان در این هایش را ترغیب می نمایم تا همه تلاش خود را به كار گیرند تا اطمینان حاصل كنند كه ما از اجلاس سران در ماه سپتامبر برای تعهد قاطعانه خود در مسیر دستیابی به راه دوم استفاده كنیم.

منبع : روزنامه ایران