نفت گوگردی

در بازار جهانی، قیمت انواع نفت خام تابعی از تركیب فرآورده‌های استحصالی و میزان گوگرد آنهاست. جدول همراه تركیب فرآورده‌ها و میزان گوگرد نفت كوره قابل استحصال از نفت خام‌های متوسط تگزاس غربی، برنت دریای شمال و نفت خام سبك و سنگین ایران را در پالایشگاه‌های معمولی و پیشرفته نشان می‌دهد.‌ با توجه به اینكه بخش قابل‌توجهی از فرآورده‌های مورد نیاز، فرآورده‌های سبك می‌باشد، لذا قیمت فرآورده‌های سبك گران‌تر است. یكی دیگر از عوامل گران‌تر بودن فرآورده‌های سبك نظیر بنزین، عدم وجود جایگزین مناسب می‌باشد. در مورد فرآورده‌های سنگین نظیر نفت كوره، زغال سنگ و در برخی موارد گاز طبیعی، جایگزین‌های سهل‌الوصولی وجود دارند؛ در حالی كه در مورد بنزین چنین جایگزینی وجود ندارد. در سال ۲۰۰۴ از یك سو به دلیل بهبود وضعیت اقتصادی چین و آمریكا، تقاضا برای نفت به شدت افزایش یافت و از سوی دیگر، وضع قوانین زیست‌محیطی جدید در آمریكا و اروپا باعث شد تا مصرف فرآورده‌های سنگین نظیر نفت كوره (به ویژه نفت كوره دارای گوگرد زیاد)، محدود شود. عدم كفایت ظرفیت پالایشگاهی پیشرفته‌‌ جهت بهبود كیفی فرآورده‌ها و افزایش استحصال فرآورده‌های سبك‌تر از نفت خام‌های سنگین و همچنین كمبود واحدهای گوگردزدایی، باعث شد تا در سال ۲۰۰۴ تفاوت قیمت نفت خام‌های سبك شیرین و سنگین ترش، افزایش یابد.‌ از سوی دیگر،‌ در كشورهای چین و هند قوانین جدید زیست‌محیطی از اواسط سال ۲۰۰۵ اجرا خواهد شد كه این موضوع نیز محدودیت تقاضا برای نفت خام‌های سنگین و ترش را به دنبال خواهد داشت. لذا به نظر می‌رسد از هم‌اكنون باید ضمن احداث واحدهای گوگردزدایی، نسبت به نوسازی پالایشگاه‌های قدیمی بر اساس نیاز بازار و تأسیس پالایشگاه‌های مدرن اقدام نمود. با توجه به اجماع جهانی در مورد مبارزه با آلودگی‌های زیست‌محیطی و گرم شدن هوا، بعید نیست كه در سال‌های آتی یكی از چالش‌های اساسی كشورهای تولیدكننده نفت از جمله ایران، رعایت استانداردهای بین‌المللی در مورد كیفیت فرآورده‌های نفتی تولیدی و همچنین تعبیه فیلترهای مخصوص برای صنایع انرژی‌بر باشد.‌ در این میان، ناهمگونی الگوی تولید و مصرف فرآورده‌های نفتی در ایران، تسریع عملیات نوسازی و بهسازی پالایشگاه‌های كشور را می‌طلبد؛ به ویژه آنكه عدم تطابق این دو الگو، هزینه‌های اضافی نظیر حمل و بیمه صادرات و واردات فرآورده‌ها را به دنبال داشته است.‌ بررسی نسبت متوسط قیمت هفتگی نفت خام صادراتی ایران به قیمت نفت خام برنت از ابتدای سال ۲۰۰۴ تا ۱۱ فوریه ۲۰۰۵ نشان می‌دهد كه در ابتدای سال ۲۰۰۴ نسبت قیمت نفت خام صادراتی ایران به برنت ۵/۹۴ درصد بوده است؛ یعنی اینكه نفت خام صادراتی كشورمان ۵/۵ درصد كمتر از قیمت نفت خام برنت دریای شمال معامله می‌شده است. اما این نسبت در پایان سال ۲۰۰۴ به ۸۲ درصد تقلیل یافت. سپس در ژانویه سال ۲۰۰۵ این نسبت روندی صعودی یافت و به ۹۰ درصد بالغ شد.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران