چرا سردردبه وجود می آید

وقتی كه سردرد شدید و ضربان داری را احساس می كنید سرتان را با دو دست تان می گیرید و می گویید: «احساس می كنم، مغزم دارد بیرون می زند، فكر می كنم اگر نگهش دارم بهتر است.» این احساس كاذب وجود دارد كه مغز بزرگ تر شده و همین درد ایجاد می كند. جالب است اگر بدانیم بافت مغز هیچ گونه احساس دردی همچون بافت های دیگر مثل پوست ندارد. از آنجا كه مغز در داخل پوشش سخت و محافظی قرار گرفته، لذا فاقد حس هایی چون لمس و فشار است، كه بیشتر مختص بخش های باز و در معرض تماس خارج از بدن اند. در واقع جراحان مغز می توانند بافت مغز را در فرد بیدار برش دهند، بی آنكه وی حتی متوجه حركت چاقو شود.سردرد به دلیل فعال شدن و تحریك ساختمان هایی كه درد را حس می كنند، ایجاد می شود. در موارد تومورهای مغز، درد علامت دیرهنگامی است و در این مواقع درد به طور كلی زمانی احساس می شود كه تومور آن قدر بزرگ شود كه بتواند به استخوان ها آسیب رساند یا عروق خونی یا اعصاب را تحت كشش قرار دهد. مشكلات در ناحیه گردن نیز می توانند موجب درد شوند كه در این حالت درد از گردن به پشت سر و غالباً از آنجا به سر و یك چشم تیر می كشد. لیكن عفونت یا التهاب سینوس ها (كه معمولاً بخشی از یك واكنش حساسیتی اند) جزء علت های غیرشایع سردردهای عود كننده اند. نكته جالب اینكه راجر كدی و كرتیس اشنایدر از «مركز مراقبت های سردرد» در مونتانا دریافته اند ۲۵ تا ۳۰ درصد كسانی كه از میگرن رنج می برند علائمی را در بین طول دوره های شدت سردرد گزارش می كنند و نزدیك ۹۸ درصد كسانی كه تصور می كردند دچار سردردهای سینوسی هستند، در واقع میگرن داشتند.شایع ترین انواع سردردهای مزمن، میگرن و انواع سردردها از نوع تنشی هستند. میگرن سردردی دوره ای است كه معمولاً بین ماهی یك بار تا دوبار در هفته روی می دهد و هر دوره اش بین هشت تا ۱۲ ساعت به طول می انجامد. میگرن اغلب به صورت درد یك طرفه ضربانی احساس می شود كه فعالیت ها را محدود می كند و ممكن است با تهوع و حساسیت به نور صدا و بو همراه باشد. درد تنشی بیشتر پیش می آید و درد _ كه به طور معمول به صورت درد فشاری مبهمی در دو طرف سراحساس می شود- فعالیت ها را كم می كند. این دردگاه تا چندین روز ادامه پیدا می كند. هر دو نوع سردرد در پاسخ به قرار گرفتن در معرض عوامل آغازگر داخلی یا خارجی، مثل تغییرات هورمونی، محرومیت از خواب، گرسنگی یا تنش پیش می آیند. قرار گرفتن در معرض این آغازگرها، مغز را وادار می سازد كه پیام ها و اشاراتی به مراكز درد بفرستد كه موجب ترشح پیام برهای شیمیایی گوناگون، منجمله سروتونین و نوراپینفرین شده نهایتاً عروق مننژها (پرده های) اطراف مغز را گشاد می كند. حاصل این گشاد شدن عروق افزایش جریان خون است كه موجب می شود عروق دو طرف بیرون سر پر خون، برجسته و تا حدی دردناك شوند. با تورم و بزرگ تر شدن عروق خونی، اعصابی كه در اطراف آنها قرار گرفته كشیده می شود كه همین موجب می شود علائمی به سیستم سه قلو- ناحیه ای از مغز كه پیام های درد را به سر و صورت می فرستد- بفرستند. فعال شدن سیستم سه قلو در اكثر موارد موجب درد اطراف چشم ها و گونه ها می شود، همان احساس كاذب درد «سینوس» است. همچنین سیستم سه قلو پیام هایی نیز به هیپوتالاموس- ناحیه ای در مغز كه مسئول فعالیت های ما برای به دست آوردن غذا است - و بخش فوقانی طناب نخاعی می فرستد كه همین موجب گرفتگی عضلات در ناحیه گردن می شود. همین كه مسیر سردرد به طور كامل فعال شد، دیگر درمان ها چندان كارگر نخواهند بود. كاری كه اخیراً رامی برستاین از دانشگاه هاروارد بر روی موش ها و انسان ها انجام داد، نشان داد كه برای آنكه داروها موثر واقع شوند باید هر چه زودتر در مسیر پیشرفت بیماری از آنها استفاده كرد. بیماران میگرنی اغلب متوجه می شوند كه سردردشان با احساس ضربان و سپس افزایش حساسیت پوست آغاز می شود. این افزایش حساسیت پوست می تواند به شكل دردناك بودن كف سر، موهای دردناك یا احساس درد به هنگام شانه كردن موهای سر یا انداختن گوشواره یا زدن عینك درآید. اگر بتوانیم علائم سردرد را به دقت در دفتری ثبت كنیم برآورد خوبی راجع به اینكه معمولاً چه موقع درد صورت یا پوست سر شروع می شود، می تواند به فرد كمك كند كه بداند چه وقت باید داروها را شروع تا حداكثر تسكین درد را به دنبال داشته باشد. گرچه بیشتر سردردهای مزمن خطرناك نیستند، ولی هر تغییر مهمی در الگوی سردرد، بلا اثر شدن دارویی كه تاكنون موثر بوده، یا به وجود آمدن مشكل دیگری علاوه بر سردرد، پزشك را موظف می سازد كه وضعیت را مجدداً بررسی كند.

منبع : روزنامه شرق