پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا


لطفا کنترل‌ کنید!


لطفا کنترل‌ کنید!
البته‌ این‌ توجه‌ گستره‌ جهانی‌ دارد و پیگیری‌ اعلامیه‌ هزاره‌ و اهداف‌ آن‌ از سوی‌ سازمان‌ ملل‌ متحد (از سال‌ ۲۰۰۰ میلادی‌) در تمامی‌ كشورهای‌ عضو با هدف‌ دستیابی‌ به‌ صلح‌ و امنیت‌، حقوق‌ بشر و توسعه‌ پایدار موید آن‌ است‌.تحقق‌ اهداف‌ اعلامیه‌ هزاره‌ كه‌ همانا ریشه‌ كن‌ كردن‌ فقر شدید و گرسنگی‌، دستیابی‌ به‌ آموزش‌ ابتدایی‌ همگانی‌، ترویج‌ برابری‌ جنسیتی‌ و توانمندسازی‌ زنان‌، كاهش‌ مرگ‌ و میر كودكان‌، بهبود بهداشت‌ مادران‌، مبارزه‌ با ویروس‌ و بیماری‌ ایدز، مالاریا و... تضمین‌ پایداری‌ محیط‌ زیست‌ و ایجاد مشاركت‌ جهانی‌ برای‌ توسعه‌ است‌ جز با كنترل‌ موالید و جمعیت‌ میسر نمی‌شود.
كشاورزی‌ و جمعیت‌
رابطه‌ بین‌ كشاورزی‌ و افزایش‌ جمعیت‌ بحثی‌ قدیمی‌ بوده‌ و از دیرباز به‌ این‌ مساله‌ توجه‌ شده‌ است‌. براساس‌ مطالعات‌ سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ و با استفاده‌ از تكنولوژی‌ موجود بطور متوسط‌ ۴۰ هكتار زمین‌ باید برای‌ تامین‌ غذای‌ سالیانه‌ هر نفر زیر كشت‌ برود، اگر افزایش‌ سالیانه‌ جمعیت‌ رقمی‌ در حدود یك‌ میلیون‌ نفر باشد با یك‌ محاسبه‌ ساده‌، باید سالی‌ ۴۰۰ هزار هكتار افزایش‌ سطح‌ زیر كشت‌ داشته‌ باشیم‌.
تغذیه‌ و جمعیت‌
از جمله‌ مشكلات‌ مهم‌ امروز بشر، تهیه‌ موادغذایی‌ لازم‌ است‌. با افزایش‌ جمعیت‌ نیاز به‌ مواد غذایی‌ بیشتر می‌شود. نرسیدن‌ مقادیر مورد نیاز مواد غذایی‌ اصلی‌ به‌ كودكان‌، بیماری‌های‌ تغذیه‌یی‌ و كاهش‌ مقاومت‌ در مقابل‌ عوامل‌ بیماری‌زا را به‌ دنبال‌ داشته‌ كه‌ از نتایج‌ آن‌ بالا رفتن‌ میزان‌ ابتلا به‌ بیماری‌هاست‌.افزایش‌ جمعیت‌، بار اقتصادی‌ خانوارها و دولت‌ را افزایش‌ داده‌ و فقر را ایجاد می‌كند. با افزایش‌ جمعیت‌، بودجه‌ سالانه‌ دولت‌ برای‌ تامین‌ كمبود موادغذایی‌ در دو جهت‌ افزایش‌ خواهد یافت‌.با افزایش‌ سالانه‌ قیمت‌ جهانی‌ موادغذایی‌، دولت‌ مجبور به‌ پرداخت‌ هزینه‌ بیشتر برای‌ تامین‌ حجم‌های‌ ؤابتی‌ از این‌ مواد خواهد شد.با افزایش‌ نیاز به‌ موادغذایی‌ متناسب‌ با افزایش‌ جمعیت‌، هزینه‌های‌ دولت‌ نیز بالا خواهد رفت‌.
اقتصاد و جمعیت‌
افزایش‌ بی‌رویه‌ جمعیت‌، روند افزایش‌ مصرف‌ را تسریع‌ كرده‌ و بر بخش‌ مصرف‌ از درآمد ناخالا ملی‌ تاؤیرگذار است‌. مقایسه‌ هزینه‌های‌ یك‌ فرد از بدو تولد تا زمان‌ تبدیل‌ شدن‌ به‌ یك‌ نیروی‌ مولد اقتصادی‌ با سرمایه‌گذاری‌ در راستای‌ جلوگیری‌ از تولدهای‌ ناخواسته‌، اختلاف‌ قابل‌ توجهی‌ را نشان‌ می‌دهد.سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌ تنظیم‌ خانواده‌، بازدهی‌ بسیار مناسبی‌ داشته‌ و می‌تواند سهم‌ سرمایه‌گذاری‌ عمرانی‌ را به‌ نسبت‌ قابل‌ قبولی‌ افزایش‌ دهد. همچنین‌ درآمد سرانه‌ كه‌ یكی‌ از شاخاهای‌ درآمد ملی‌ است‌، با اجرای‌ برنامه‌های‌ موزون‌سازی‌ جمعیتی‌ افزایش‌ می‌یابد. باید توجه‌ داشت‌ كه‌ اجرای‌ برنامه‌های‌ جمعیتی‌ سبب‌ كمتر شدن‌ بار اقتصادی‌ آینده‌، متعادل‌تر شدن‌ هزینه‌های‌ مصرفی‌،افزایش‌ سهم‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ عمرانی‌ و اقتصادی‌، دسترسی‌ سریعتر به‌ اهداف‌ توسعه‌ و خودكفایی‌ در قسمت‌های‌ مختلف‌ تولید می‌شود.
آموزش‌ و پرورش‌ و جمعیت‌
افزایش‌ جمعیت‌ كشور سبب‌ بالا رفتن‌ جمعیت‌ در حال‌ تحصیل‌ از ۵۷۷ میلیون‌ نفر در سال‌ ۱۳۵۵ به‌ ۳۲۱۹ میلیون‌ نفر در سال‌ ۱۳۷۵ شد. در همین‌ مدت‌، نرخ‌ وابستگی‌ جمعیت‌ در حال‌ تحصیل‌ به‌ جمعیت‌ شاغل‌ از ۸۶۱ نفر به‌ ۱۳۲۶ نفر به‌ ازای‌ هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت‌ شاغل‌ تغییر پیدا كرده‌ است‌. به‌ رغم‌ گسترش‌ روازفزون‌ باسوادی‌ در كشور، نظام‌ آموزشی‌ كشور در مواجهه‌ با فشار بیش‌ از حد جمعیت‌ توانسته‌ است‌ فقط‌ ۵۹۱ درصد كودكان‌ لازم‌التعلیم‌ ۱۰۶ ساله‌ و ۸۷ درصد از كودكان‌ ۱۳ ۱۱ ساله‌ را در سال‌ ۱۳۷۵ تحت‌ پوشش‌ برنامه‌های‌ آموزشی‌ قراردهد.از جمله‌ پیامدهای‌ میزان‌ بالای‌ باروری‌ و رشد جمعیت‌، افزایش‌ دانش‌آموزان‌ و در نتیجه‌ افزایش‌ استفاده‌ از امكانات‌ محدود آموزشی‌ شده‌ است‌.علی‌رغم‌ رشد نسبتا خوب‌ امكانات‌ آموزشی‌، به‌ دلیل‌ سریع‌تر بودن‌ رشد جمعیت‌ كماكان‌ كمبود امكانات‌ آموزشی‌ دیده‌ می‌شود.
اشتغال‌ و جمعیت‌
از جمله‌ پیامدهای‌ رشد بالای‌ جمعیت‌ سال‌های‌ گذشته‌، افزایش‌ عرضه‌ نیروی‌ كار در سال‌های‌ اخیر است‌. متوسط‌ حجم‌ سالانه‌ عرضه‌ نیروی‌ كار جدید از ۱۹۰ هزار نفر در دهه‌ ۵۵۴۵ به‌ ۳۲۰هزار نفر در دهه‌ ۷۵۶۵ رسیده‌ است‌.با توجه‌ به‌ میزان‌های‌ باروری‌ بعد از انقلاب‌، تشدید افزایش‌ عرضه‌ نیروی‌ كار در سال‌های‌ آینده‌ مورد انتظار است‌.پیش‌بینی‌ می‌شود كه‌ حجم‌ عرضه‌ نیروی‌ كار جدید در دهه‌ سال‌های‌ ۸۵۷۵ بطور متوسط‌ به‌ ۶۰۰ هزار نفر در سال‌ برسد.افزایش‌ عرضه‌ نیروی‌ كار، ایجاد مشاغل‌ جدید بیشتری‌ را ایجاب‌ كرده‌ و در غیر این‌ صورت‌ افزایش‌ میزان‌ بیكاری‌ را به‌ دنبال‌ خواهد داشت‌.طی‌ سال‌های‌ ۷۵۵۵ میزان‌ بیكاری‌ در ایران‌ بین‌ ۹ درصد تا ۱۵درصد در سال‌ در نوسان‌ و با توجه‌ به‌ ارزیابی‌ آمار موجود و افزایش‌ جمعیت‌ سیر اشتغال‌ نزولی‌ بوده‌ است‌.
زنان‌ و جمعیت‌
بدیهی‌ است‌ حاملگی‌ها و زایمان‌های‌ پی‌درپی‌ و تعدد فرزندان‌ خانواده‌، زندگی‌ هر یك‌ از افراد خانواده‌ و بویژه‌ محور اصلی‌ خانواده‌ را از ابعاد مختلف‌ تحت‌ تاؤیر و مخاطره‌ قرار می‌دهد.هر حاملگی‌ و زایمان‌ به‌ نسبت‌ توان‌ مادر را به‌ تحلیل‌ برده‌ و موجب‌ افسردگی‌ او می‌شود.لااقل‌ دو تا سه‌ سال‌ زندگی‌ متعادل‌ از نظر تغذیه‌، استراحت‌ و آرامش‌ فكری‌ برای‌ یك‌ زن‌ لازم‌ است‌ تا بتواند قوای‌ از دست‌ رفته‌ ناشی‌ از هر حاملگی‌ را تجدید كند.اشكالات‌ ناشی‌ از موالید پی‌در پی‌ و متعدد نه‌ فقط‌ سلامت‌ مادر و كودك‌ بلكه‌ سلامت‌ و تعادل‌ زندگی‌ پدر را نیز دستخوش‌ خطر می‌سازد.
محیط‌ زیست‌ و جمعیت‌
انسان‌ها احتیاجات‌ خود را از محیط‌ گرفته‌ و زباله‌های‌ آن‌ را به‌ محیط‌ برمی‌گردانند.به‌ این‌ ترتیب‌ افزایش‌ رشد جمعیت‌ آلودگی‌های‌ محیط‌ زیست‌ اعم‌ از آلودگی‌ هوا، آب‌، فضولات‌ و ... را به‌ دنبال‌ خواهد داشت‌.
براساس‌ آمار موجود، در یك‌ شهر یك‌ میلیون‌ نفری‌ روزانه‌ بیش‌ از ۵۶ هزار تن‌ فاضلاب‌، ۲۰۰۰ تن‌ زباله‌ و ۹۳۵ تن‌ مواد آلوده‌كننده‌ تولید می‌شود.بنابراین‌ رشد سریع‌ و بی‌رویه‌ جمعیت‌ و تخریب‌ محیط‌ زیست‌ و اكوسیستم‌های‌ طبیعی‌ كشور نقش‌ مهمی‌ داشته‌ و توزیع‌ ناهماهنگ‌ جمعیت‌ یا مهاجرت‌ به‌ یك‌ منطقه‌، فشار برمحیط‌ زیست‌ را در آن‌ منطقه‌ افزوده‌ و بحرانی‌ را به‌وجود خواهد آورد.با این‌ اوصاف‌، مبحث‌ جمعیت‌ و تنظیم‌ خانواده‌ با یكدیگر رابطه‌ تنگاتنگی‌ دارند و به‌ نظر می‌رسد اجرای‌ كامل‌ برنامه‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ در سراسر كشور و با رسیدن‌ به‌ جمعیت‌ مطلوب‌، دستیابی‌ به‌ اهداف‌ سازمان‌ ملل‌ متحد را در كشورمان‌ ممكن‌ می‌سازد. برنامه‌های‌ جمعیت‌ و تنظیم‌ خانواده‌ در ایران‌ از سه‌ لحاظ‌ قابل‌ بررسی‌ است‌:
۱ ارایه‌ اطلاعات‌، آموزش‌ و ارتباطات‌
۲ توزیع‌ رایگان‌ وسایل‌ پیشگیری‌ از بارداری‌
۳ پایش‌ تحقیقات‌ و ارزشیابی‌
فعالیت‌های‌ اطلاع‌رسانی‌ كه‌ شامل‌ آموزش‌های‌ قبل‌ از ازدواج‌ برای‌ گروه‌های‌ دانش‌آموز، دانشجو و سرباز، حین‌ ازدواج‌ و بعد از ازدواج‌ است‌، تقریبا از سال‌ ۱۳۷۵ به‌ روش‌های‌ گوناگون‌ توسط‌ وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشكی‌ و با همكاری‌ ارگان‌هایی‌ مانند وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌، سازمان‌ زندان‌ها، نهضت‌سوادآموزی‌، حوزه‌های‌ علمیه‌، كمیته‌ امداد امام‌ خمینی‌ و همچنین‌ سازمان‌های‌ غیر دولتی‌ در حال‌ انجام‌ است‌.با تاسیس‌ شبكه‌ها و مراكز بهداشتی‌ و درمانی‌ در شهرها و روستاها خدمات‌ تنظیم‌ خانواده‌ اعم‌ از مشاوره‌، توزیع‌ رایگان‌ وسایل‌ پیشگیری‌ از بارداری‌ در اختیار مراجعین‌ قرارداده‌ می‌شود.در راستای‌ فعالیت‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ در نظام‌ ارایه‌ خدمات‌ بهداشتی‌ برای‌ خانواده‌ها پرونده‌ خانوار تشكیل‌ می‌شود تا گروه‌های‌ آسیب‌ پذیر خانواده‌ مانند مادران‌ باردار، كودكان‌ زیر ۶ سال‌، واجدین‌ شرایط‌ برنامه‌ تنظیم‌ خانواده‌ و مبتلایان‌ به‌ بیماری‌های‌ واگیردار و غیرواگیردار تحت‌ مراقبت‌های‌ لازم‌ قرارگیرند.پایش‌ و ارزیابی‌ فعالیت‌ها در زمینه‌های‌ مختلف‌ تنظیم‌ خانواده‌ و جمع‌آوری‌ اطلاعات‌ برای‌ تصمیم‌گیری‌ مدیران‌ و برنامه‌ریزان‌ ضروری‌ است‌.این‌ امر برای‌ اولین‌ بار در سال‌ ۱۳۶۸ انجام‌ شد.در نتیجه‌ این‌ ارزیابی‌ ۳۳ درصد كل‌ زنان‌ همسردار ۴۵۱۵ ساله‌ از روش‌های‌ موؤر و مدرن‌ پیشگیری‌ از بارداری‌ استفاده‌ می‌كردند.در سال‌ ۱۳۷۹ DHS(برآورد آمار بهداشت‌) توسط‌ وزارت‌ بهداشت‌،درمان‌ و آموزش‌ پزشكی‌ و دیگر ارگان‌های‌ وابسته‌ مورد بررسی‌ قرار گرفت‌ و براساس‌ شاخاهای‌ به‌دست‌ آمده‌ برنامه‌های‌ جمعیت‌ و تنظیم‌ خانواده‌ گسترش‌ پیدا كرد و علاوه‌ بر نتایج‌ ارزنده‌ قبلی‌ به‌ دستاوردهایی‌ از جمله‌ تقویت‌ برنامه‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ از طریق‌ رابطین‌ بهداشتی‌ زن‌ در خانوار و مرد در ادارات‌، آموزش‌ مشكلات‌ ناشی‌ از رشد بی‌رویه‌ جمعیت‌ و تنظیم‌ خانواده‌ به‌ انجمن‌ اولیا و مربیان‌، انجام‌ صدها كار تحقیقاتی‌ و مطالعاتی‌ در دانشگاه‌های‌ سراسر كشور،تاسیس‌ انجمن‌ تنظیم‌ خانواده‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، اصلاح‌ استانداردها در مراكز ارایه‌ خدمات‌، ادغام‌ موضوعات‌ آموزشی‌ جمعیت‌ و تنظیم‌ خانواده‌ در قالب‌ واحد درسی‌ دانشجویان‌ كشور و چندین‌ طرح‌ و برنامه‌ دیگر دست‌ یافته‌ است‌.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید