پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


منطق‌ زور


نتایج‌ یك‌ تحقیق‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ ۵۶ درصد جوانان‌ ایرانی‌ علاقه‌ بسیار زیادی‌ به‌ انجام‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ در اوقات‌ فراغت‌ دارند. به‌ گونه‌یی‌ كه‌ از میان‌ ۲۶۴ درصد جوانانی‌ كه‌ در زمان‌ فراغت‌ خود مشغول‌ بازی‌ می‌شوند،۷۳۸ درصد بازی‌های‌ كامپیوتری‌ را برای‌ این‌ امر انتخاب‌ می‌كنند.نكته‌ اساسی‌ اینجا است‌ كه‌ امروزه‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ سرشار از خشونت‌گرایی‌ و ترویج‌ منطق‌ زور هستند. از این‌ رو كودكان‌ و نوجوانان‌ با سیل‌ عظیمی‌ از این‌ نوع‌ بازی‌ها مواجهند.كارشناسان‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ معتقدند بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ آسیب‌های‌ جدی‌ بر سیستم‌ جسمی‌ و روانی‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ وارد می‌سازد. آنان‌ همواره‌ درباره‌ عوارض‌ این‌ نوع‌ بازی‌ها به‌ والدین‌ هشدار می‌دهند. از عوارض‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌، تشدید حملات‌ صرعی‌، اضطراب‌، هیجان‌ كاذب‌، ضعف‌ در بینایی‌ و تغییر ات‌ ستون‌ فقرات‌ است‌. مریم‌ برومند، روانشناس‌ می‌گوید: رواج‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ به‌ جای‌ بازی‌های‌ سنتی‌ و محلی‌ موجب‌ كاهش‌ نشاط‌ و شادابی‌ در بین‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ شده‌ است‌. در بسیاری‌ از كودكان‌، محو شدن‌ در دنیای‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌، بیماری‌هایی‌ از جمله‌ سوءتغذیه‌ و كاهش‌ رشد را موجب‌ شده‌ است‌.وی‌ می‌افزاید: در اكثر مواقع‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ توام‌ با واقع‌گرایی‌ است‌ و این‌ امر كه‌ باعث‌ افزایش‌ تمركز كودكان‌ می‌شود خود نیز در درازمدت‌ آثار منفی‌ بر حافظه‌ آنها می‌گذارد.این‌ روانشناس‌ تصریح‌ می‌كند، بروز خشم‌ از راه‌ انجام‌ بازی‌های‌ كامپیوتری‌ در كودكان‌ می‌
تواند به‌ تنگی‌ عروق‌ كرونر در سنین‌ بالاتر نیز منجر شود. افراط‌ در انجام‌ این‌ بازی‌ها به‌ دلیل‌ كاهش‌ تماس‌ چشمی‌ كودك‌ با اطرافیان‌ بخصوص‌ پدر و مادر، الگوی‌ انزواطلبی‌ در كودكان‌ را نیز افزایش‌ می‌دهد.
درجه‌بندی‌ خشونت‌ در بازی‌های‌ رایانه‌یی‌به‌ گفته‌ كارشناسان‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ خشونت‌زا به‌ چهار دسته‌ تقسیم‌ می‌شوند: ۱ ورزش‌های‌ رزمی‌، ۲ اجتماعی‌، ۳ تاریخی‌ و ۴ خشونت‌ برای‌ خشونت‌.
متاسفانه‌ به‌ اعتقاد كارشناسان‌، نوجوانان‌ ایرانی‌ از دو گروه‌ بازی‌های‌ دارای‌ خشونت‌ های‌ اجتماعی‌ و خشونت‌ برای‌ خشونت‌ كه‌ می‌تواند روحیه‌ آنها را تا حد تخریب‌ پیش‌ ببرد، بیشتر استقبال‌ می‌كنند.بطور حتم‌ افراط‌ در این‌ گونه‌ بازی‌ها برخلاف‌ بازی‌های‌ سنتی‌، عوارض‌ بسیار مخرب‌ و غیرقابل‌ جبرانی‌ بر جا می‌گذارد. بتازگی‌ در روسیه‌ یك‌ نوجوان‌ به‌ دلیل‌ زیاده‌روی‌ در بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ دچار سكته‌ مغزی‌ شده‌ و جان‌ سپرد.مریم‌ احمدی‌ روانشناس‌ می‌گوید: بهداشت‌ روانی‌ و سلامت‌ جسمی‌ بسیاری‌ از نوجوانان‌ به‌ دلیل‌ توجه‌ بیش‌ از حد به‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ در معرض‌ خطر است‌. امروزه‌ این‌ بازی‌ها در جنبه‌ مثبت‌ خود به‌ عنوان‌ وسیله‌یی‌ برای‌ آموزش‌ نوجوانان‌ و جوانان‌ به‌ كار می‌رود.این‌ روانشناس‌ توجه‌ به‌ اینگونه‌ حوادث‌ را زنگ‌ خطری‌ برای‌ خانواده‌های‌ دارای‌ نوجوانان‌ علاقه‌مند به‌ اینگونه‌ بازی‌ها عنوان‌ می‌كند.
مشاهده‌ مشابه‌ درگیری‌ فیزیكی‌
تحقیقات‌ محققان‌ آلمانی‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ مشاهده‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ دارای‌ صحنه‌های‌ خشونت‌آمیز، همان‌ تاثیر روانی‌ منفی‌ را بر مغز انسان‌ می‌گذارد كه‌ درگیری‌ فیزیكی‌ دارد به‌ گونه‌یی‌ كه‌ اسكن‌ مغز این‌ افراد همان‌ علایمی‌ را نشان‌ داده‌ كه‌ گویا این‌ افراد عملا حضور در صحنه‌های‌ خشونت‌آمیز واقعی‌ را تجسم‌ می‌كنند.دكتر بهناز دوران‌، روانشناس‌ بالینی‌ با اشاره‌ به‌ كودكانی‌ كه‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ را به‌ تنهایی‌ و در خانه‌ها انجام‌ می‌دهند، می‌گوید: این‌ افراد در نهایت‌ مهارت‌ اجتماعی‌ كمتری‌ در مقایسه‌ با كودكانی‌ دارند كه‌ برای‌ بازی‌ كردن‌ همراه‌ دوستان‌ خود به‌ كلوپ‌ها می‌روند. اكنون‌ باید پذیرفت‌ كه‌ بازار رایانه‌ و بسیاری‌ از بازی‌های‌ خشونت‌آمیز رایانه‌یی‌ اشباع‌ شده‌ است‌. هر روز بر مقدار این‌ بازی‌ها افزوده‌ می‌شود و كیفیت‌ گرافیكی‌ آن‌ بالا می‌رود. از این‌ رو به‌ واسطه‌ تنوع‌ بازی‌ها، مخاطبان‌ هم‌ افزوده‌ می‌شوند.كارشناسان‌ با اشاره‌ به‌ اینكه‌ باید بیشتر حساسیت‌ها بر روی‌ افرادی‌ باشد كه‌ خود پرخاشگر، خشن‌ و منزوی‌ هستند، معتقدند: افراد واقع‌ در سن‌ ۱۰ تا ۱۵ سالگی‌ در برابر این‌ بازی‌ها آسیب‌پذیری‌ بیشتری‌ داشته‌ و در گروه‌ پرمصرف‌ و استقبال‌كننده‌ترین‌ قشر برای‌ این‌ بازی‌ها محسوب‌ می‌شوند.
نیاز به‌ بسترسازی‌ فرهنگی‌
برخی‌ از كارشناسان‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ و روانشناسان‌ نتایج‌ مثبتی‌ برای‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ قایل‌ هستند. گرچه‌ در این‌ بین‌ اشخاص‌ نیز معتقدند كه‌ اینگونه‌ از بازی‌ها هیچ‌ گونه‌ اثر مثبتی‌ ندارند و هرچه‌ عرضه‌ می‌كنند اثرات‌ مخرب‌ و عوارض‌ جسمی‌ و روانی‌ است‌.مینا حاتمی‌ از روانشناسانی‌ است‌ كه‌ استفاده‌ معقول‌ و منطقی‌ از این‌ نوع‌ بازی‌ها را در رشد و خلاقیت‌ دانش‌آموزان‌ و نوجوانان‌ بسیار موثر می‌داند.
او می‌گوید: استفاده‌ محدود و صحیح‌ از این‌ بازی‌ها در اعطای‌ حس‌ اعتماد به‌ نفس‌ به‌ جوانان‌ مفید و موثر است‌.دكتر دوران‌ نیز با بیان‌ اینكه‌ خشونت‌ و هیجان‌ مورد جست‌ و جوی‌ نوجوانان‌ در این‌ بازی‌ها بخوبی‌ تامین‌ می‌شود، می‌افزاید: اتفاقاتی‌ نظیر زد و خورد، اتومبیلرانی‌، فوتبال‌ و بازی‌های‌ سرعتی‌ كه‌ در عالم‌ واقعیت‌ ممكن‌ است‌ ایجاد نشود و امكان‌ تخلیه‌ هیجانات‌ را به‌ كودك‌ و نوجوان‌ ندهد این‌ بازی‌ها را تبدیل‌ به‌ بستر مناسبی‌ برای‌ تامین‌ این‌ نیازها می‌كند.اما دكتر سعید معیدفر جامعه‌شناس‌ قایل‌ به‌ این‌ نظر نیست‌. او معتقد است‌ در بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ نوعی‌ صورت‌ كلیشه‌یی‌ وجود دارد كه‌ اگرچه‌ افراد در آن‌ امكان‌ انتخاب‌ دارند اما در مجموع‌ این‌ بازی‌ها نمی‌تواند منجر به‌ رشد قوای‌ ذهنی‌ و خلاقیت‌ افراد شود.او با اشاره‌ به‌ مطالعات‌ صورت‌ گرفته‌ بیان‌ می‌كند: استفاده‌ از این‌ بازی‌ها و امكانات‌ نه‌ تنها موجب‌ نشاط‌ فرد نمی‌شود بلكه‌ بعد از مدتی‌ آثار منفی‌ روحی‌ در فرد ایجاد می‌كند.اما آنچه‌ واضح‌ است‌، استفاده‌ مستمر از بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ بخصوص‌ نوع‌ خشونت‌زای‌ آن‌ نه‌ تنها نمی‌تواند در رشد و خلاقیت‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ نقش‌ بسزایی‌ ایفا كند، بلكه‌ مشكلات‌ جسمانی‌، بی‌خوابی‌ و پایین‌ آمدن‌ كارایی‌ افراد را به‌ همراه‌ دارد.اكنون‌ در ایران‌ استفاده‌ افراط‌آمیز از بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ بیشتر توسط‌ نوجوانان‌ پسر دیده‌ می‌شود. به‌ هرحال‌ باید این‌ واقعیت‌ را پذیرفت‌ كه‌ در جهان‌ امروز هیچ‌گاه‌ نمی‌توان‌ با ممنوعیت‌ در هر عرصه‌، موفقیت‌ چندانی‌ كسب‌ كرد. آنچه‌ در این‌ عرصه‌ نیز ضروری‌ به‌ نظر می‌رسد ایجاد بسترسازی‌ فرهنگی‌ است‌. نقش‌ رسانه‌ها در این‌ بسترسازی‌ فرهنگی‌ برای‌ خانواده‌ها و جوانان‌ بسیار حایز اهمیت‌ است‌. با تحقق‌ این‌ امر می‌توان‌ امیدوار بود كه‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ در جامعه‌ ایران‌ از هجمه‌ مخرب‌ این‌ بازی‌ ها در امان‌ باشند.

وحید شریفی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید