هرکه وزنش بیش، خرجش بیشتر

انسان امروز به طرز شگفت آوری متوجه جسم خود شده است. حالا دیگر ویژگی های فیزیكی آدم ها به نوعی گویای شخصیت و پیچیدگی های درونی و حتی اوضاع و احوال روحی آنها نیز به شمار می رود. پس همه به ظاهر خود و دیگران توجه نشان می دهند. شاهد مثال این مدعا هم گفت وگوهایی است كه به محض دیدن یكدیگر میان ما رد و بدل می شود. خوبی؟ چاق شدی؟ چرا اینقدر لاغر شدی؟ رژیم بگیر یا بیشتر به خودت برس یا با یك پزشك مشورت كن... معمولا قسمت مهمی از این اظهارات، مربوط به چاقی و لاغری و در پی آن انواع و اقسام رژیم های علمی و غیر علمی است. همه به هم توصیه های پزشكی می كنند و رژیم های ابداعی مختلف تجویز می شود. اما رژیم های موجود، اغلب بسیار پرهزینه و همراه با تشریفات فراوان است به طوری كه در بیشتر مواقع كسانی كه رژیم می گیرند، پس از مدت كوتاهی خسته شده، رژیم خود را نیمه كاره رها می كنند و دوباره به روال سابق بازمی گردند. دوباره روز از نو، روزی از نو (!) و این بار چون بدن، یك دوره رژیم غذایی را سپری كرده و دوباره به وضعیت معمول یا حتی پرخوری بازگشته است، اقدام به لاغری دشوارتر و همراه با مشكلات بیشتر خواهد بود.
هرم غذایی
بدن انسان برای سلامتی احتیاج به غذاهای مختلفی دارد، اما میزان مصرف این مواد با هم متفاوت است. متخصصان تغذیه برای نمایش این موضوع به بهترین شكل،از هرم تغذیه استفاده می كنند. هرم تغذیه به چند طبقه تقسیم شده و در هر طبقه گروهی از مواد غذایی وجود دارد و از پایین به بالا میزان مطلوب مصرف مواد غذایی كاهش می یابد. برای داشتن تغذیه سالم،به میزان زیادی از مواد غذایی مانند نان و برنج نیاز داریم. روغن ها و چربی ها در طبقه فوقانی هرم قرار دارند. موادی كه در طبقه فوقانی قرار دارند، كمتر مصرف می شوند و موادی كه در قاعده هرم جای می گیرند، بیشتر به مصرف می رسند. از این هرم ها معمولا در انتخاب و تدارك برنامه غذایی روزانه استفاده می شود. برای اشخاصی كه دارای كلسترول بالا هستند یا از فشار خون رنج می برند، معمولا غذاهای خاصی در هریك از طبقات این هرم در نظر گرفته شده و میزان نیاز بدن به انواع مواد خوراكی از ویتامین ها و املاح گرفته تا مواد معدنی در این هرم، دسته بندی می شود. این هرم ها در واقع نشان می دهد كه به چند واحد از هر گروه غذایی نیاز دارید.
زبان برچسب ها
اگر محصولات مختلف غذایی از جمله انواع نوشابه ها، لبنیات و بسته بندی های غلات و خشكبار و شیرینی ها و ... دارای برچسب های تعیین كننده مقدار كلسترول، قند، نمك و سایر مواد به كار گرفته شده در تهیه آنها باشد، خریداران نیز می توانند با توجه به اطلاعاتی كه از راه مطالعه این برچسب ها به دست می آورند، مواد غذایی را متناسب با وضعیت جسمانی خود، خریداری كنند. در حال حاضر قوطی های كنسرو و انواع نوشیدنی ها و لبنیات دارای برچسب یا جدول سنجش ارزش غذایی هستند. این برچسب ها به انتخاب مواد كم چرب، كم سدیم، كم كلسترول و كم كالری كمك می كند. به هنگام خرید به این اطلاعات توجه كنید.
هزینه های رژیم لاغری
درست است كه وقتی رژیم می گیرید معمولا كمتر از مقدار معمول غذا می خورید، اما از آنجا كه باید طبق برنامه ای حساب شده و منظم و بر اساس قواعد مدون رژیم تجویز شده، غذا میل كنید، در نتیجه خریدهای تازه ای كه گاه پرهزینه هم هستند، به برنامه سبد غذایی خانواده اضافه می شوند.گاه لازم است كه در بعضی وعده های غذایی صرفا جوجه كباب یا كباب گوشت قرمز بخورید. گوشت مرغ و ماهی هم معمولا جای خاص خود را در رژیم های غذایی دارند. علاوه بر این خوردن مرتب و مستمر انواع میوه ها و سبزی های تازه متناسب با فصل، معمولا از اركان مهم رژیم های غذایی است. ماست و شیر بدون چربی و پنیر طبیعی و كم چرب نیز اغلب در رژیم های غذایی به مقدار فراوان وجود دارد. خریداری این اقلام به طور مرتب، مستلزم برنامه ریزی های اقتصادی حساب شده در خانواده است و دست كم در طول مدتی كه رژیم غذایی باید اجرا شود، مسلما تغییراتی در نوع خرید خانواده شكل خواهد گرفت.
رژیم های گروهی
یكی از راه های خوب لاغر شدن، مراجعه به متخصصانی است كه به افراد چاق به صورت گروهی مشاوره می دهند. اولین اقدامی كه با مراجعه به این مراكز برای متقاضیان صورت می گیرد، سنجش میزان وزن و تعیین مقدار اضافه وزن آنهاست. در برابر هر یك كیلو اضافه وزن، هزار تومان پرداخت می شود. بنابراین اگر شما ۲۰ كیلو اضافه وزن داشته باشید، باید ۲۰ هزار تومان بپردازید. در ازای این مبلغ از یك برنامه و تغذیه مشخص و علمی برخوردار خواهید شد. یك جلد كتاب و یك وزنه كوچك برای اندازه گیری وزن مواد خوراكی نیز به شما داده می شود. به این ترتیب رژیم غذایی متنوع و كاملی پیش روی شما خواهد بود كه نه تنها سبب ریزش مو یا خراب شدن پوست شما نمی شود، بلكه با رعایت آن بدون تحمل هرگونه گرسنگی به میزان لازم، وزن كم خواهید كرد و برای اینكه همه موارد بدرستی رعایت شود، هر دو هفته یكبار وزن و شرایط عمومی شما در مطب دكتر چك خواهد شد. معمولا از ماه دوم یا سوم حركات ورزشی نیز به برنامه اضافه می شود.
پیشگیری بهتر از درمان
شیوع چاقی در دنیای امروز، ۵۰ درصد افزایش داشته است كه نوع و چگونگی تغذیه و فعالیت های بدنی از عوامل تاثیرگذار بر شیوع چاقی در میان افراد است.اگرچه امروز امكانات زیادی برای رفع معضل چاقی فراهم آمده است، اما شاید بهترین راه حلی كه می توان برای جلوگیری از بروز چاقی پیشنهاد كرد، پیشگیری باشد. پیشگیری از چاقی بسیار آسان تر، ارزان تر و موثرتر از درمان است. این بیماری كه در مراحل مختلف شكل می گیرد، به صورت مستقیم با ناپرهیزی های آدمی طی زمان طولانی رابطه دارد.طبق پژوهش های انجام شده در ایران، میزان شیوع چاقی در مردان ۲۷ درصد و در زنان ۴۰ درصد است. همچنین شایع ترین محدوده سنی ابتلا به چاقی در مردان ۴۰ تا ۵۰ سالگی و در زنان ۵۰ تا ۶۰ سالگی است.خوشبختانه چاقی در ایران حدود ۳۲ درصد شیوع دارد و میزان آن از كشورهای غربی كمتر است، ولی یك بررسی عمومی نشان می دهد كه نزدیك به ۱۳ درصد از دختران تهرانی در زمره افراد چاق قرار دارند و شیوع چاقی در سنین مدرسه ۱۰ درصد تخمین زده شده است.بررسی ها نشان می دهد عوامل مختلفی همچون بیماری های روحی – روانی نظیر افسردگی، اجتماع گریزی، كاهش اعتماد به نفس و سرخوردگی نیز در بروز چاقی تاثیر مستقیم دارند. پس بهتر است قبل از افتادن به دام چاقی، به فكر حفظ تناسب اندام خود باشیم.
چاقی و مصرف انرژی
با تمام این تفاسیر، سئوال پس چرا چاق می شوم؟ ذهن خیلی ها را به خود مشغول كرده است. چاقی در تعریفی ساده، ناشی از نامتعادل بودن میزان دریافت انرژی از راه غذا و میزان مصرف یا سوخت انرژی در نتیجه فعالیت بدنی است. بنابراین موثرترین روش درمان چاقی، كم كردن میزان دریافت انرژی و افزایش سوخت و ساز بدن است.
اگر كل انرژی مصرفی روزانه را به سه قسمت یعنی مصرف انرژی در حالت استراحت، مصرف انرژی بعد از صرف غذا و مصرف انرژی بعد از فعالیت بدنی تقسیم كنیم، در زمان استراحت، ۶۰ تا ۷۰ درصد كل انرژی بدن مصرف می شود. مقدار آن در هر ساعت، حدود یك كیلوكالری به ازای هر كیلوگرم از وزن بدن است كه متغیرترین میزان مصرف انرژی در زمان فعالیت بدنی است. این میزان در افراد كم تحرك ۱۰ تا ۱۵ درصد و در افراد فعال ۳۰ تا ۴۰ درصد از كل انرژی مصرفی را تشكیل می دهد. ورزش از دو طریق موجب مصرف انرژی در بدن می شود: یكی افزایش میزان سوخت در زمان ورزش و دیگری افزایش مقدار مصرف انرژی در زمان استراحت. بعد از خاتمه ورزش به طور مثال فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت ۱۰ دقیقه می تواند مصرف انرژی بدن را در حالت استراحت پنج تا ۱۵ درصد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت افزایش دهد.
عادت به ورزش
در ورزشكاران میزان مصرف انرژی در زمان استراحت پنج تا ۲۵ درصد بالاتر از افراد عادی است. بنابراین یكی از مهمترین فواید ورزش و فعالیت جسمانی، بالا رفتن میزان مصرف انرژی فرد فعال در زمان استراحت است.بنابراین به نظر می رسد ورزش می تواند به میزان زیادی از عوامل چاقی بكاهد. عادت به انجام فعالیت های بدنی همچون پیاده روی یا نرمش های ساده در منزل توسط خانم های خانه دار در طول زمان از بروز چنین مشكلی جلوگیری می كند. در سالهای اخیر، با رشد كلاس های ورزش از جمله كلاس های بدنسازی و ایروبیك، بسیاری از خانم های خانه دار جذب چنین ورزش هایی شده اند. این كلاس ها كه هفته ای سه جلسه تشكیل می شوند، در مناطق مختلف تهران قیمتی متفاوت دارند. قیمت این كلاس ها بین پنج تا ۱۵ هزار تومان است. اما در ایام تابستان مراكز مختلف شهرداری و سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران، با برپایی كلاس های ورزشی با قیمتی كمتر به یاری خانواده ها و ترویج ورزش پرداخته اند.

منبع : روزنامه همشهری