جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

متادون راهی برای درمان اعتیاد


• متادون چیست
متادون به خانواده شبه افیونی ها (شبه افیونیها) تعلق دارد. بیشترین كاربرد آن در درمان وابستگی به سایر شبه افیونی ها نظیر هروئین، كدئین و مورفین است.
متادون یك شبه افیونی مصنوعی است، یعنی از مواد شیمیایی در آزمایشگاه به دست می آید. سایر شبه افیونی ها یا طبیعی هستند مانند مورفین و كدئین كه فرآورده های طبیعی بوته خشخاش هستند و یا شبه افیونیهای نیمه مصنوعی اند مانند هروئین، كه مرفینی است كه به طریقه شیمیایی پردازش شده است. (دی استیل مورفین)متادون در طی جنگ دوم جهانی در آلمان ساخته شد و اولین بار برای تسكین درد به كار رفت. درمان با دوز نگهدارنده متادون كه از بروز علائم ترك تریاك جلوگیری كرده و تقاضای آن را كاهش داده و یا از بین می برد، برای اولین بار در سال های ۱۹۶۰ متداول شد. قوانین كشور كانادا درباره تجویز متادون، برای سال های متمادی آنچنان دست و پا گیر بودند كه عده كمی از پزشكان این دارو را برای مصارف درمانی تجویز می كردند. كسانی كه نیاز به درمان با متادون داشتند، اغلب می بایست ماه ها یا سال ها در انتظار می ماندند. در سال های ،۱۹۹۰ نیاز به كاهش مضرات دارو بهتر شناخته شد و برای بازتر گذاشتن دست پزشكان برای تجویز دارو، تغییراتی در قوانین به وجود آمد.این امر منجر به افزایش تعداد كسانی كه از خواص درمانی این ماده بهره مند می شدند و كاهش مرگ ومیر ناشی از مصرف هروئین گشت. استفاده از دوز نگهدارنده متادون منجر به معالجه بیمار نمی شود، بلكه نقش درمانی دارد در فرآیند درمان، افرادی كه به ایپوئیدها وابستگی دارند، از حمایت های طبی و اجتماعی لازم برای تثبیت و بهبود زندگی بهره مند می شوند. این افراد تشویق می شوند مادامی كه این دارو در مورد آنها موثر است به درمان ادامه دهند.
•متادون چه شكلی است
متادون خالص یك پودر بلورین سفید است. این پودر معمولاً در یك نوشیدنی دارای اسانس میوه حل شده و روزی یك بار خورده می شود.
•مصرف كننده متادون كیست
بیشتر كسانی كه در مورد ایشان متادون تجویز می شود، برای وابستگی به شبه افیونی ها تحت درمان قرار گرفته اند. این افراد شامل كسانی هستند كه به داروهای غیرقانونی مانند هروئین و داروهای تجویز شده توسط پزشك نظیر كدئین وابستگی پیدا كرده اند. زنانی كه از داروهای شبه افیونی به طور منظم استفاده می كنند و باردار هستند، غالباً برای حفاظت جنین از خطر، توسط متادون درمان می شوند. شبه افیونی های كوتاه اثر مانند هروئین باید به طور منظم دریافت شوند تا از بروز علائم ترك جلوگیری شود. ترك مواد شبه افیونی خطر سقط جنین یا تولد نوزاد نارس را افزایش می دهد. دوز نگهدارنده متادون همراه با مراقبت پزشكی، شانس تولد نوزاد سالم را افزایش می دهد. برای متادون اثرات طولانی مدت بر روی جنین شناخته نشده است. متادون برای كسانی كه به طور مرتب از داروهای شبه افیونی استفاده می كنند و كسانی كه آلوده به ویروسHIV یا هپاتیت C هستند، تجویز می شود تا به تامین سلامتی ایشان كمك نموده و خطر انتشار عفونت را از طریق استفاده از سوزن مشترك كاهش دهد. متادون گاه در تسكین درد افراد مبتلا به درد شدید مزمن یا درد همراه با بیماری های علاج ناپذیری كه منجر به مرگ می شوند، به كار می رود.
•متادون چه احساسی در شما ایجاد می كند
برخی از افرادی كه درمان با متادون را شروع می كنند، سرخوشی و آرامشی را احساس می كنند كه در میان تمامی داروهای شبه افیونی مشترك است. با ادامه درمان و رسیدن به یك دوز ثابت، تحمل به این اثرات ایجاد می شود. كسانی كه روی درمان با متادون هستند، غالباً احساس خویش را از استعمال متادون، «طبیعی» عنوان می كنند. درمان با متادون بر تفكر آنها تاثیری ندارد، می توانند كار كنند، به مدرسه بروند و یا از خانواده مراقبت كنند. متادون همچنین از تاثیر نشئه آور هروئین و سایر شبه افیونیها ممانعت می كند و بدین ترتیب اثر این داروها را كاهش می دهد. بیشتر مردم در درمان با متادون، دچار عوارض جانبی می شوند. عوارض جانبی ممكن است شامل تعریق، یبوست و افزایش وزن باشد.
•این اثرات برای چه مدت باقی می مانند
شخصی كه به شبه افیونی وابستگی دارد با یك دوز متادون برای ۲۴ ساعت از علائم ترك مصون می ماند. در مقابل كسی كه از هروئین برای پرهیز از علائم ترك استفاده می كند، باید سه تا چهار بار در روز این ماده را مصرف نماید. درمان روزانه با متادون می تواند تا بی نهایت ادامه یابد اما اگر فردی كه متادون دریافت می كند و پزشك با وی برای پایان درمان به توافق برسد، از دوز متادون به تدریج در طول هفته ها یا ماه های متعدد كاسته می شود و فرآیند ترك تسهیل می شود. در صورت قطع ناگهانی متادون علائمی چون دل پیچه، اسهال و دردهای عضلانی و استخوانی بروز خواهند كرد. این علائم در طول یك تا سه روز پس از آخرین دوز شروع شده، در طول سه تا پنج روز به اوج خود رسیده و سپس به تدریج از بین می روند. اگر چه سایر علائم مانند اختلال خواب و تمایل به مصرف دارو می تواند برای ماه ها ادامه یابد.
•آیا متادون خطرناك است
زمانی كه متادون طبق تجویز پزشك دریافت می شود، بسیار بی خطر بوده و آسیبی به اعضای داخلی و یا قدرت تفكر وارد نمی كند، حتی اگر برای سال ها به طور روزانه مصرف شود. از سوی دیگر متادون یك داروی قوی است و می تواند برای كسانی كه آن را به طور منظم دریافت نمی كنند فوق العاده خطرناك باشد، چرا كه این افراد نسبت به اثرات آن تحمل پیدا نكرده اند. حتی دوزهای بسیار پائین نیز می توانند برای كودكان كشنده باشند. از این رو، متادون با دقت پایش و كنترل می شود.یك مزیت مهم متادون این است كه این ماده مصرف هروئین را كاهش می دهد. خطرات مصرف هروئین شامل مرگ بر اثر دریافت دوز بی رویه، ابتلا به عفونت HIV و هپاتیت C از راه كاربرد سوزن مشترك است. درمان متادون كمك می كند كه فرد از فجایع ناشی از استعمال هروئین مصون بماند.
•آیا متادون اعتیادآور است
تعاریف جدید از «اعتیاد»، عوامل متعددی را در ارزیابی مصرف دارو توسط فرد مدنظر قرار می دهند. این عوامل شامل «تحمل» یا نیاز به افزایش مداوم دوز دارو برای رسیدن به اثر یكسان؛ «وابستگی فیزیكی» یا بروز علائم ترك با قطع مصرف و «استعمال همراه با اضطرار» به رغم نتایج منفی حاصل از ادامه مصرف دارو هستند. برخی می گویند كه متادون به همان اندازه هروئین اعتیادآور است. كسانی كه متادون مصرف می كنند، مسلماً نسبت به برخی اثرات آن تحمل پیدا كرده و در صورتی كه دارو را به شكل منظم دریافت نكنند، دچار علائم ترك می شوند. اما اگر چگونگی و علت مصرف دارو را مورد توجه قرار دهیم، متادون در تعریف كامل «اعتیادآور» نمی گنجد. اول از همه این كه نگه داشتن بیمار بر روی متادون به عنوان یك درمان طبی در نظر گرفته می شود و تنها برای كسانی تجویز می شود كه خود هم اكنون وابسته به داروهای شبه افیونی هستند. برای این افراد، متادون یك جایگزین مطمئن برای روش های خطرناكی چون استفاده از هروئین به شمار می رود. متادون ایشان را از اضطرار برای مصرف ماده مخدر رها كرده و بدان ها امكان بهبود زندگی شان را می بخشد. متادون گاه به عنوان داروی خیابانی مورد استفاده قرار می گیرد، اما استعمال آن بیشتر به منظور پیشگیری از علائم ترك هروئین است. اثرات متادون كندتر از آن ظاهر می شوند و بیشتر از آن می پایند كه بتوان از آن به عنوان ماده ای مناسب برای سوء مصرف یاد كرد.
•اثرات طولانی مدت متادون كدامند
درمان با دوز نگهدارنده متادون یك درمان طولانی مدت است. درمان از یك تا دو الی بیست سال و یا بیشتر به طول می انجامد. این درمان طولانی مدت به لحاظ پزشكی بی خطر بوده و موثرترین درمان موجود برای وابستگی به شبه افیونی است.
منبع:
Center for Addiction and Mental Health, University of Toronto
ترجمه: دكتر زهرا عباسپور تمیجانی
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید