ماهواره رادیو را نبلعید

ساختمان دو طبقهٔ این رادیو در بی‌سیم قصر واقع در جادهٔ قدیم شمیران دیدنی‌تر از آن صدای شنیدنی نبود. درطبقهٔ اول اتاق‌های انتظار و دستگاه‌های فرستنده را می‌دیدی و در طبقهٔ دوم که با تغییراتی، به شکل یک استودیوی بدوی درآمده بود. آن ۹ سالی که برنامه‌های رادیو در همین استودیو اجراء و پخش می‌شد، نوستالژیای غریبی دارد. اما فاصلهٔ زیاد این فرستنده از شهر و داشتن فقط یک اتومبیل برای جابه‌جائی اعضاء ارکستر و پرسنل و گویندگان، باعث شد که بعدها در ضلع غربی میدان توپخانه در کنار ادارهٔ راهنمائی و رانندگی محلی برای آن نام دهن‌پرکن در نظر گرفته شود. برنامه‌های رادیو در ابتدا بیشتر به پخش ترانه و موسیقی اختصاص داشت و فاقد برنامه‌های خبری بود. اما از اواخر دههٔ ۱۳۲۰ بود که رادیو از پوشش ارتش خارج شد و رسمیت پیدا کرد. در میدان ارک دو استودیوی کوچک ساختند که به پخش اخبار اختصاص یافت. در سال ۱۳۳۴ بود که نصب دستگاه‌هائی در شهرهای دیگر ایران همهٔ مردم را پای برنامه‌های رادیو کشاند. در حیاط آب‌پاشی شده در عصرهای تهران قدیم گوش دادن به رادیو لذتی دیگر داشت. از سال ۱۳۴۲ رادیو تهران به رادیو سراسری ایران تغییر نام یافت و برنامه‌های متنوع ۲۴ ساعتهٔ آن نه تنها تودهٔ مردم بلکه هنرمندان بسیاری را در عرصه‌های نمایش و موسیقی پای رادیو کشاند. امروزه بعضی از کارشناسان معتقد هستند که با وجود تلویزیون و کانال‌های متنوع ماهواره‌ای، این رسانه از آن بالانشینی قدیمی افتاده و اهمیت گذشته را ندارد.
آیا نقش و اهمیت رادیو در زندگی مردم جامعه نسبت به گذشته تغییر یافته است؟
آیا با سلطهٔ اینترنت و چت‌روم‌های متنوع جائی برای گوش کردن به قصهٔ جمعه یا چهارراه جوانی مانده است. پژمان منتظری از تهران می‌گوید: علیرغم پیشرفت تکنولوژی و وجود ماهواره و اینترنت هنوز هم بعضی از اقشار جامعه به این رسانه علاقه دارند و روز خود را با آن سپری می‌کنند. به‌خصوص با وجود برنامه‌هائی مثل چهارراه جوانی، رادیوپیام و رادیو ورزش این رسانه از جذابیت خاصی برخوردار است. حسین خوانساری دانشجوی رشتهٔ عکاسی می‌گوید: همان‌طور که گوش کردن به رادیو موجب فسخ شدن رونامه‌خوانی در جامعه نشده، تماشای تلویزیون و استفاده از اینترنت نیز نمی‌تواند باعث کم‌رنگ شدن نقش رادیو شود. امروزه ما شاهد چنین تحولاتی در عرصه‌های متفاوت زندگی هستیم. او در ادامه می‌گوید: در کشوری مثل ایران که همهٔ مردم از نعمت خواندن و نوشتن برخوردار نیستند و توزیع نشریات هم به‌طور مناسبی صورت نمی‌گیرد، رادیو نیز می‌تواند جای این رسانهٔ مکتوب را پر کند، حتی می‌شود از رادیو به‌عنوان کم‌هزینه‌ترین و بی‌دردسرترین وسیلهٔ آگاهی گروهی نام برد. هدا یعقوبی دانشجوی رشتهٔ گرافیک می‌گوید: همان‌طور که خیلی‌ها فکر می‌کردند با اختراع تلویزیون کار سینما تمام می‌شود اما این‌طور نشد؛ رادیو هم مثل سینما جایگاه خاصی برای خود دارد. ممکن است که نقش رادیو کم‌رنگ‌تر از گذشته شده باشد اما با توجه به ارزانی، سهولت استفاده و همچنین علاقه‌مندی بسیاری از مردم به آن کماکان وسیلهٔ ارتباطی جمعی مهمی خواهد بود. مریم حسینی، زن خانه‌دای است که به برنامه‌های آموزشی و تربیتی رادیو علاقهٔ بسیاری دارد. او می‌گوید: بسیاری از زنان خانه‌دار و همچنین افراد تاجر و کارمند در طول روز به رادیو گوش می‌دهند، به عقیدهٔ مریم، موسیقی‌ای که از طریق رادیو پخش می‌شود بسیار لذت‌بخش و مؤثر است. یوسف امینی کارمند بانک عقیده دارد که گسترش رسانه‌ها به‌ویژه اینترنت،تعداد شنوندگان رادیو را کاهش داده اما در عین حال رادیو هم ویژگی‌های خود را تقویت کرده و مغلوب رسانه‌های جدید نشده است. منیژه معصومی می‌گوید: به‌نظر من رادیو هم در سال‌های اخیر به ضرورت تغییر کاربری خود توجه کرده و برنامه‌های مفید و کارآمدی را ارائه می‌کند. از جملهٔ آن می‌توان به اعلام وضعیت ترافیک اشاره کرد که اکثر رانندگان از آن بهره می‌برند. فرزام امیری محصل سال سوم ریاضی عقیده دارد که با وجود تلویزیون و اینترنت کسی به رادیو گوش نمی‌دهد و وقتی را برای شنیدن برنامه‌های آن نمی‌گذارد. او می‌گوید، من تنها زمانی به رادیو گوش می‌دهم که سوار تاکسی شده‌ام و مجبور هستم. مونا روستائی دانشجوی رشتهٔ نقاشی می‌گوید: امروز، بیشتر مردم وقت خود را صرف کارهای درآمدزائی می‌کنند تا بدین‌وسیله شکم خود و خانواده‌شان را سیر کنند، کسی وقت ندارد که رادیو گوش دهد. در گذشته، گوش دادن به رادیو به‌دلیل کم‌رنگ‌تر بودن نقش تلویزیون علاقه‌مندان بیشتری داشت. اما امروزه رادیو تأثیر خود را در زندگی مردم از دست داده است. سوادبه هم با مونا هم‌عقیده است. به‌نظر او هم تأثیر آنچنانی در زندگی مردم ندارد و امروزه با وجود اینترنت و تلویزیون دیگر کسی سراغ رادیو نمی‌رود. سهیل احمدی نظری متفاوت دارد.او می‌گوید: رادیو تنها رسانه‌ای است که در هنگام استفاده از آن می‌توانیم به انجام کارهای دیگرمان بپردازیم و این امتیاز برتر و منحصر به فرد رادیو است. سینا می‌گوید: من تنها در ماشین به رادیو گوش می‌دهم. ژیلا یوسفی عقیده دارد که رادیو رسانهٔ مطلوبی است زیرا در همه‌جا قابل دسترسی است. علی می‌گوید: به‌طور کامل در زمینهٔ خبررسانی، هم‌ تکنولوژی مهم است و هم محتوا. ممکن است رادیو از نظر تکنولوژی کمی عقب‌تر از تلویزیون باشد اما از نظر محتوائی می‌تواند نظر بسیاری از افراد را به خود جلب کند. رضا آسوده از علاقهٔ بسیار زیادی که مادرش به رادیو دارد حرف می‌زند و می‌گوید: ما ساعت ۵ صبح از صدای بلند رادیو بیدار می‌شویم و زندگی آغاز می‌شود.

منبع : روزنامه جام‌جم