چگونه به پول ارزش دهیم؟

از آن جا که تعیین ارزش پول ملی از اهمیت برخوردار است ، برخی کشورها آن را شناور کرده و سعی می کنند با سیاست های غیر مستقیم از نوسانات نسبی پول ملی ، با سایر پولها تا حدودی جلوگیری کنند و مقداری هم قابلیت انعطاف داشته باشند، البته این امر مربوط به کشورهای صنعتی با پول های قدرتمند است.بانک های مرکزی این کشورها هماهنگی هایی دارند که سعی می کنند رابطه پول ملی با پول های قابل تبدیل تا حدودی حفظ شود. در برخی کشورها نیز سیاست های تثبیت پول ملی اعمال می شود. به هر شکل ثبات ارزش نسبی پول ملی در اقتصاد کشورها موثر است.برخی کشورها ارزش پول ملی خود را کنترل می کنند و گاهی این کنترل باعث می شود تا پول آنها بیشتر از حد ارزش قیمت گذاری شود. از جمله این کشورها می توان به ترکیه اشاره کرد. نخست وزیر ترکیه اخیرا در اقدامی برای تثبیت ارزش پول ، واحد پول ملی جدید این کشور را تحت عنوان لیر ترک جدید که از اول سال ۲۰۰۵ میلادی جایگزین لیر ترک فعلی خواهد شد، معرفی کرد.

کاهش صفر
در کشوری که مردمانش مجبور باشند برای خرید یک نوشیدنی یک میلیون لیر پرداخت کنند، مسلما اقتصاد آن کشور در معرض نابودی قرار دارد. برای روشن شدن این موضوع ترکیه را مثال می زنیم.
در این کشور باید برای خرید یک فنجان قهوه مبلغی به میزان ۸/۱ میلیون لیر پرداخت شود. حذف ۶ صفر از پول جاری ترکیه از اول ژانویه ۲۰۰۵ موجب به وجود آمدن لیر جدیدی خواهد شد که ارزش یورو را به میزان ۸/۱ میلیون لیر بیشتر خواهد کرد.ترکیه پنجاهمین کشوری است که برنامه حذف صفرهای پول ملی اش را آغاز کرده است. این اقدام به منظور آسان تر کردن معامله های پولی و جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی این کشور است.از سوی دیگر، سطح تورم در ترکیه از ۵۳ درصد در سال ۲۰۰۱ به ۱۱ درصد در سال جاری کاهش پیدا کرده است. بانک مرکزی ترکیه از اول سال ۲۰۰۶ میلادی به مدت ۱۰ سال شروع به جمع آوری لیر ترک فعلی از بازار خواهد کرد.بر پایه قانونی که در ترکیه به تصویب رسید، واحد پول ملی جدید این کشور لیر ترک جدید و واحد کوچک آن قوروش خواهد بود. یک لیر ترک جدید برابر ۱۰۰ قوروش تعیین شده است.اسکناس های جدید در قطعه های یک، ۵۰، ۲۵، ۱۰، ۵، ۱۰۰لیر ترک و قوروش ها نیز به صورت سکه های ۱، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و یک لیر ترک به بازار عرضه می شود.البته نخست وزیر ترکیه معتقد است: رایج کردن واحد پول جدید در ترکیه را نباید صرفا یک عملیات ساده حذف ۶ صفر از لیر ترک قلمداد کرد؛ چرا که اگر چنین بود، دولتهای گذشته نیز به چنین کاری مبادرت می کردند.به گفته کارشناسان ، حذف صفر از لیر ترک در شرایط فعلی اقتصاد این کشور که نرخ تورم آن رو به کاهش است و دولت آنکارا در نظر دارد در سال ۲۰۰۵ نرخ تورم را به ارقام تک رقمی کاهش دهد، از اهمیت برخوردار است.
اسکناس های ترکیه اکنون در قطعه های ۲۵۰ هزارلیری ، ۵۰۰ هزارلیری ، یک میلیونی ، ۵ میلیونی ، ۱۰ میلیونی و ۲۰ میلیون لیری رایج است.کوچک ترین پول فلزی (سکه) رایج ۵۰ هزار لیر ترک است که می توان گفت با آن تقریبا هیچ چیز نمی شود خرید. بزرگ ترین سکه هم ۲۵۰ هزار لیر ترک است که ارزشی معادل یک بسته آدامس ارزان قیمت دارد.با حذف ۶ صفر از لیر ترک ، با نرخهای جاری ۴/۱ لیر ترک برابر یک دلار امریکا خواهد شد. رومانی نیز درصدد حذف ۴صفر از پول رایج ملی اش برآمده است.تصور می شود این کشور در جولای ۲۰۰۵ تورم بالایی را از سر بگذراند، لذا در نظر دارد تا سال ۲۰۰۷ به پول واحد اتحادیه اروپایی که سایر کشورها نیز به طور جدی قصد رسیدن به آن را دارند، ملحق شود.بلغارستان کشور همسایه رومانی نیز که داوطلب دیگری برای ورود به اتحادیه اروپایی است ، در سال ۱۹۹۹ تعداد ۳صفر از صفرهای پول ملی اش را کاهش داده است. حتی در افغانستان به این امر توجه شده است.در ژانویه ۲۰۰۳ دولت وقت ، واحد پول «افغانی» جدیدی را معرفی کرد که به اندازه هزار برابر بیش از پول قبلی از ارزش برخوردار است.در حال حاضر یک یورو در حدود ۵۲ افغانی خریدوفروش می شود، در صورتی که قبلا یک یورو ۷۰۰۰۰ افغانی معامله می شد. کره جنوبی نیز قرار است پول ملی اش را با نرخ مبادله ۱۴۰۰ یوان در برابر یک یورو تبدیل کند. حال به نظر شما کم کردن صفرها برای برابری با ارزش پول واحد اتحادیه اروپایی (یورو) پیروزی تلقی می شود؟


منبع:اکونومیست / سپتامبر ۲۰۰۴

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی