گواتر

تعریف : گواتر بزرگی غده تیروئید است که با التهاب یا سرطان تیروئید همراه نیست .
* علل و عوامل خطر
چندین نوع گواتر وجود دارد
گواتر ساده وقتی بوجود می آید که غده تیروئید قادر به تأمین هورمون های تیروئیدی به مقداری که بدن به آنها نیازمند است نمی باشد . در این موقع غده تیروئید با بزرگ شدن سعی در جبران کمبود هورمونی می کند که گواتر ساده بوجود می آید .
گواترهای ساده در دو گروه تقسیم می شوند . گواتر ساده اندمیک و گواتر ساده تک گیر .
گواتر ساده اندمیک در مناطقی که دچار کمبود یا فقر ید هستند بوجود می آید . در این مناطق بسیاری از مردم دچار کمبود هورمون تیروئید ناشی از کمبود ید هستند که با جایگزینی ید در رژیم غذایی مثلاٌ اضافه کردن نمک یددار به نان قابل پیشگیری و درمان است .
در موارد تک گیری بیماری گواتر ساده علت بخوبی مشخص نیست .
بعضی داروها مثل لیتیوم یا آمینوگلوتتیماید نیز می تواند باعث گواتر ساده تک گیر شوند . عوامل ارثی نیز ممکن است در ایجاد بیماری دخیل باشد .
عوامل خطرساز برای ابتلا به گواتر عبارتند ازجنس زن ، سن بالای ۴۰ سال ، کمبود ید در رژیم غذایی ، زندگی در مناطق اندمیک کمبود ید و سابقه فامیلی ابتلاء گواتر .
* پیشگیری :
مصرف نمک های یددار در پیشگیری از گواتر اندمیک ( گواتر ناشی از کمبود ید ) بسیار موثر است .
* علائم و نشانه ها :
بزرگی تیروئید که می تواند به صورت یک توده داخل غده بوده یا به صورت بزرگی غده تیروئید در جلوی گردن باشد .
مشکلات تنفسی عبارتند از سرفه ، تنگی نفس ، خرخر ناشی از فشرده شدن نای توسط غده تیروئِید بزرگ .
مشکلات بلع ناشی از فشرده شدن مری توسط غده تیروئید بزرگ شده
* تشخیص :
اندازه گیری سطح هورمونهای تیروئیدی برای بررسی وضعیت عملکرد تیروئید و کم کاری یا پرکاری احتمالی آن .
انجام اسکن تیروئید معمولا برای گواتر ساده لازم نیست .
انجام سونوگرافی از غده تیروئید و در صورت وجود توده در تیروئید انجام FNA برای رد احتمال بدخیمی .
سونوگرافی هنگامی انجام می شود که در معاینه توده به دست بخورد . توده یک ضایعه کیستیک نباشد برای رد احتمال بدخیمی سلولی در توده نیاز به FNA است .
* درمان :
جایگزینی ید در رژیم غذایی و یا در موارد شدیدتر جایگزینی هورمون تیروئید معمولا سبب ایجاد سیر برگشتی در گواتر ساده ناشی از کمبود ید خواهد شد .

منبع : واحد مرکزی خبر