مخملک

مخملک بیماریی است عفونی و مسری که در دوره کودکی ( بین ۳ تا هفت سالگی ) یعنی سنین کودکستانی فراوانتر دیده می شود . در فصول سرما فراوانتر و شدیدتر ظاهر می شود . میکرب این بیماری استرپتو کک بتا همولیتیک A می باشد .
* راه سرایت :
سرایت مخملک اغلب بوسیله تماس با بیماران حاصل می گردد و کمتر دیده می شود که کسی بطور غیرمستقیم یعنی از راه خوردن شیر و مواد غذائی آلوده یا تماس با اشیاء‌آلوده به این مرض دچار شود . میکروب مخملک در ترشحات حلق و بینی وجود دارد در اثر تماس افراد سالم با بیماران قطرات بزاق و خلط در اثر حرف زدن ، سرفه و عطسه پخش و باعث آلودگی می شود . ناخوشی مخملک یکروز قبل از شروع و در تمام دوران استقرار مسری است حتی بعضی اوقات افراد نجات یافته از مخلمک در عین سلامتی ناقل میکرب هستند .
* نشانه های مخملک :
دوران پنهانی مخملک سه تا پنج روز است ولی در مخملک های شدید این دوره کوتاهتر بوده وبه یک روز می رسد .
شروع ناخوشی بطور ناگهانی و همراه با لرز و تب ، گلودرد و استفراغ می باشد در ابتدای ناخوشی امکان لرزهای پی در پی بسیار است . از بدو شروع بیماری تب شدید بوده و به ۴۰ درجه سانتیگراد و بالاتر می رسد ضمناً نبض سریع و پوست خشک و سوزان می باشد . گلودرد یکی از نشانه های مهم مخملک است یک تا دو روز بعد از شروع بیماری گلوکاملاً قرمز و دردناک است و بلع دشوار می شود . روی زبان باردار بوده نوک و اطراف و زیر آن قرمز است .
مرحله راش پوستی : یک تا دو روز بعد از آغاز بیمای راش پوستی از انتهای اندامها ظاهر شده و در تمام بدن پخش می شوند . دانه های مخملکی معمولاً تمام پوست را فرا گرفته و آنرا به صورت قرمز تندی ( شرابی رنگ ) در می آورد قرمزی با فشار دست از بین می رود و دوباره برمی گردد .
دوران پوسته ریزی : پوسته ریزی مخملک از هشتمین روز بیماری تا ۳ هفته ادامه دارد . هر چه راش های مخملک شدیدتر باشد پوسته ریزی واضح تر می باشد پوسته ریزی در دست و پا به شکل فلسی و قطعات درشت و گاهی به شکل دستکش است و در قسمت صورت و بدن ریز و آردی شکل است . در جریان مخملک ممکن است موی سر و بدن هم بریزد و مدتی بعد مجدداً بروید .
* پیشگیری :
بیماران مخملکی باید در اطاق مجزائی بستری شوند و تا مدتی که کشت گلوی آنها منفی نشده است از ورود به آموزشگاه ممنوع باشند ، اشیاء و لوازم آلوده بیمار را باید ضدعفونی نمایند .
تجویز بعضی داروها به اطرافیان بیمار از انتشار بیماری جلوگیری می کند ،‌ مراقبت حاملین سالم میکرب برای از بین بردن انتشار بیماری مفید است .
کشت ترشحات گلوی بیماران و جستجوی میکرب بیماری و درمان سریع آن .
ممکن است عفونت استرپتوکوکی بدون بروزگلگونه ها ( راش ) باشد ( عامل بیماری اغلب در گلو و بینی جای گیر می شود ) .
پاستوریزه کردن و بخصوص جوشاندن شیر قبل از مصرف آن .
جلوگیری از تهیه و توزیع مواد غذائی توسط بیماران مخملکی یا افرادی که به گلودرد مخملکی دچار هستند .
ممانعت از فروش شیر گاوهائی که دمل پستان دارند .
پیش گیری از مخملک به وسیله مواد شیمیائی مانند پنی سیلین نیز میسر است . تکرار عفونتهای استرپتوکوکی ممکن است سبب روماتیسم مفصلی حاد و کره و عوارض قلبی گردد بنابراین جلوگیری دقیق آن بسیار مفید خواهد بود . این پیش گیری اهمیت خاصی دارد و از تعداد مبتلایان به روماتیسم می کاهد . در خانواده های حساس به رماتیسم بهتر است کلیه افراد خانواده تحت کنترل دقیق ،‌ درمان و پیش گیری لازم قرار بگیرند :
۱- برای پیش گیری کامل مخملک باید از انتشار استرپتوکوس و استقرار آن در گلوی افراد جلوگیری کرد .
۲- معاینه دقیق گلوی مبتلایان به گلودرد از نظر انتشار بیماری بسیار مفید است . مجزا کردن و مراقبت بیماران بعد از پیدایش نشانه های بیماری ، ولی ۴۸ ساعت بعد از بکار بردن پنی سیلین سرایت گلودرد مخملکی و یا خود مخملک ناچیز می گردد . برای درمان باید به پزشک مراجعه شود .
۳ - ضدعفونی کردن گلو و وسایل بکار رفته بیماران در جلوگیری از سرایت مخملک ثمربخش میباشد .
۴- نظافت کامل و آفتاب دادن اطاق ، وسایل و لوازم بیماران .
۵- درمان اختصاصی بیماری به وسیله پنی سیلین که بسرعت می تواند آلودگی را از بین ببرد .
۶ - مخملک قرنطینه و اقدامات بین المللی ندارد .
غیر از سرخک و سرخجه و مخملک بیماریهای دیگری وجود دارد که با ضایعات پوستی همراه می باشند مانند بیماری چهارم ، پنجم و ششم این سه بیماری شباهت زیادی از نظر راشهای پوستی به سرخک و سرخجه دارند ولی علائم دیگری وجود دارد که باعث تفکیک آنها از هم می شود . چون شناسائی این امراض از نظر عموم مهم نمی باشد اوصاف بالینی آنها را در اینجا ذکر نمی کنیم .

منبع : واحد مرکزی خبر