نوروپاتی دیابتی

تعریف : آسیب اعصاب یکی از عوارض شایع بیماری است که در اثر هیپرگلیسمی ( بالا بودن قند خون )‌ ایجاد می شود .
ـ عوامل خطرساز :
هر چه مدت ابتلا به بیماری دیابت بیشتر باشد و هر چه بیماری دیابت ضعیفتر کنترل شود احتمال آسیب اعصاب و شدت آسیب بیشتر خواهد بود .
در اثر بیماری دیابت هر قسمتی از اعصاب محیطی و اعصاب خودکار ( سمپاتیک ها و پاراسمپاتیک ها ) می تواند آسیب ببیند . اعصاب خودکار به احشاء و عروق و غدد عصب دهی می کنند و اعصاب محیطی وظیفه انتقال حس های پوستی را به عهده دارند و نیز باعث حرکت ارادی عضلات می شوند . آسیب اعصاب بخاطر نارسایی در تغذیه رشته های عصبی توسط عروق ، آسیب دیده در اثر دیابت بوجود می آید . بعلاوه سطح بالای گلوکز ( قند خون ) در آسیب اعصاب دخالت دارد . به طور متوسط بیماران دیابتی طی ۲۰-۱۰ سال بعد از شروع بیماری دچار آسیب اعصاب می شوند البته بعضی بیماران بسیار سریعتر دچار علائم عصبی می شوند و بعضی دیگر اصلاً گرفتار نمی شوند . آسیب اعصاب محیطی به اعصابی اطلاق می شود که از جمجمه یا نخاع بیرون می آیند . اعصابی که از جمجمه بیرون می آیند به چشم ها ، زبان ، به صورت ، گوش ها و ... می روند ، و اعصابی که ازنخاع بیرون می آیند به عضلات ارادی بدن شاخه های حرکتی می دهند . اعصاب نخاعی شاخه های حسی نیز دارند که حس های لمس ، حرارت ، درد و ... را انتقال می دهند . نوروپاتی دیابتی ( آسیب به اعصاب ) معمولاً مرحله به مرحله رخ می دهد . در ابتدا بیشتر آسیب به شاخه های حسی اعصاب محیطی وارد می شود . بیماران از سوزن سوزن شدن و گرفتگی در دست ها و پاها شکایت دارند که موقتی بوده و متناوباً رخ می دهد . در مرحله بعدی دردها بیشتر و شدیدتر و طولانی تر می شود و در نهایت دچار فقدان حس می شود . این مسئله به طور شایعی در بیماران دیابتی رخ می دهد . فقدان حس در پاها باعث می شود فرد به طور مکرر به پاهایش آسیب و ضربه بزند و متوجه نشود و فرد دچار پای دیابتی شود .آسیب به اعصاب خودکار نیز به طور شایعی در بیماران دیابتی رخ می دهد . اعصاب خودکار به جاهایی عصب دهی می کنند که عملکرد غیرارادی دارند . مثل قلب / عضلات صاف احشاء و ارگانهای داخلی و غدد .شایعترین درگیری در دستگاه گوارشی روی می دهد . معده دچار بی حرکتی و تأخیر در تخلیه شده و فرد دچار درد شکم و احساس سنگینی ، تهوع و استفراغ می شود . یبوست یا اسهال در بیماران دیابتی شایع است .
ریتم طبیعی قلب می تواند در بیماران دیابتی دچار اختلال شود و فرد دچار علائم قلبی شود . بدنبال آسیب اعصاب مثانه فرد می تواند دچار بی اختیاری یا احتباس ادراری شود . در مردان اختلال نعوظی بدلیل بیماری دیابت ممکن است رخ دهد .
ـ پیشگیری :
کاملاً مشخص است که کنترل دقیق قند خون از ایجاد آسیب اعصاب در بیماران دیابتی جلوگیری می کند . مراقبت از پاها ( پوشیدن کفش های مناسب و راحت ، شستشوی مرتب پاها و جلوگیری از ضربه و آسیب به پاها و درمان مناسب زخم پاها ) از ایجاد پای دیابتی و یا پیشرفت آن جلوگیری می کند .

منبع : واحد مرکزی خبر