سیگار و بیماریها

استعمال دخانیات پدیده ای زیانبخش برای سلامت عمومی است و در حقیقت می توان آنرا مهمترین آسیب برای سلامت عمومی دانست . تعداد مرگهای ناشی از سیگار کشیدن در ایران حدود ۵۰۰۰۰ مورد در سال تخمین زده می شود ، که به طور چشمگیری بالاتر از سایر دلایل اختصاصی مرگ است . هزینه های بهداشتی ( سلامتی ) سیگار کشیدن نه تنها در کشورهای توسعه یافته ، بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز بالاست . با توجه به این حقیقت که زیانهای بهداشتی ناشی از سیگار به موازات گسترش مصرف آن بیشتر می شود ، تعجب آور نیست که بیماریهای پدید آمده بر اثر سیگار در کشورهای در حال توسعه شایعتر است چرا که شیوع مصرف سیگار در این کشورها رو به افزایش است . همچنین سیگار کشیدن در بعضی زیرگروههای جمعیتی - مثلاً زنان جوان - در کشورهای توسعه یافته در حال افزایش است و می توان انتظار داشت که بیماریهای وابسته به سیگار نیز در این گروهها افزایش یابد.سیگار کشیدن با مکانیسمهای متعدد سبب بیماری می گردد . از میان شایعترین بیماریهایی که با استعمال دخانیات در ارتباط است بیماریهای قلبی - عروقی ، سرطانها ، بیماریهای ریوی ، حملات مغزی و ... را می توان نام برد .تمامی سیگاریها در معرض خطر بیشتری از حمله مغزی هستند . با وجود این ، آندسته از زنان سیگاری که قرص ضدبارداری خوراکی نیز استفاده می کنند تا ۲۰ برابر بیشتر در معرض خطر حمله قلبی و نیز حمله مغزی نسبت به زنانی هستند که نه سیگار می کشند و نه قرص ضدبارداری مصرف می کنند .خطر ایجاد سرطان ریه حدود ۲۰ برابر در سیگاریها بیشتر از غیرسیگاریهاست . در حقیقت سیگار کشیدن فاکتور خطر اصلی ایجاد سرطان ریه است . خطر قابل استناد برای ایجاد سرطان ریه در زنان حدود ۷۹٪ و در مردان ۹۰٪ است . اکثر کسانی که بر اثر سرطان ریه می میرند ، سیگاری هستند . خطر ایجاد سرطان ریه مستقیماً با تعداد سیگارهای کشیده شده در روز ، مدت سیگار کشیدن و محتوای قطران و نیکوتین سیگارهای کشیده شده ارتباط دارد . در سیگاری های قهار ، ۱۵ تا ۲۵ بار احتمال مرگ ناشی از سرطان ریه نسبت به غیرسیگاریها بیشتر است . تنها گذشت ۱۵ تا ۲۰ سال از شروع سیگار کشیدن کافی است تا سرطان ریه ایجاد شود و تعداد کمی از بیماران مبتلا به آن بیش از ۵ سال پس از تشخیص زنده می مانند . خطر سرطان ریه بین سیگاریهای غیرفعال یا تحمیلی نیز افزایش یافته است . شواهد تجربی بسیاری نقش دود سیگار را در سرطان ریه نشان داده اند و به نظر می رسد که یک شیوه چند مرحله ای در مورد سرطان زا بودن آن دخالت داشته باشد .سیگار کشیدن همچنین یک عامل خطر اصلی برای ایجاد بیماریهای قلبی - عروقی است . در حقیقت تأثیر سیگار از نظر میزان ، مشابه دو عامل خطر اصلی دیگر ، یعنی فشار خون بالا و کلسترول خون بالا . اما از دیدگاه بهداشت عمومی بعلت شیوع بیشتر سیگار کشیدن نسبت به کلسترول خون بالا یا فشار خون بالا عامل خطر مهمتری محسوب می شود . سیگار کشیدن می تواند با مکانیسمهای مختلف سبب ایجاد بیماریهای قلبی مزمن گردد . عضله قلب تنها زمانی سالم باقی می ماند که یک جریان خون خوب توسط شریانهای کرونر به آن برسد . در طی سالهای زندگی و به منزله بخشی از فرآیند طبیعی پیری ، این عروق بتدریج دیواره شان تنگ می شود . در سیگاریها این فرآیند بسیار سریعتر از افراد طبیعی پیشروی می کند . کراراً خون جریان یابنده از خلال این عروق تنگ بطور ناگهانی لخته می شود و بطور جدی به عضله قلب آسیب می رساند . ایجاد لخته در عروق کرونر علت شایع مرگ در مردان و زنان بین سنین ۳۵ تا ۶۴ سال است . بیماری عروق کرونر با تعداد سیگارهای کشیده شده ، درجه استنشاق و سن شروع سیگار کشیدن در ارتباط است .سیگار کشیدن عامل خطر اصلی همراه با بیماریهای انسدادی مزمن ریه است . مواد محرک دود تنباکو ( قطران و گازسیانید ) مسئول بروز برونشیت و ... هستند . این محرکها عمل مژکها را که وظیفه پاک ساختن ریه ها از مواد آلاینده را دارند متوقف می سازد . آنها همچنین سبب ترشح بیشتر موکوس توسط غدد برونشی می شوند . وقتی که مژکها غیرفعال می شوند ، به اجبار فرآیند پاکسازی ریه ها از موکوس اضافی ، قطران و سایر ناخالصیها باید از راه سرفه کردن انجام شود . سیگاریها بیشتر از غیرسیگاریها سرفه می کنند و خلط بیشتری تولید می کنند . سایر علائم تنفسی شامل کوتاهی تنفس ، سنگینی سینه ، خس خس ، درد سینه ،سینوزیتهای مکرر و سرماخوردگیهای مکرر است . سیگار ، همچنین سیگار یک عامل خطر مهم برای ایجاد برونشیت مزمن است . سیگاریهای قهار در معرض خطر بیشتری برای ایجاد بیماریهای انسدادی ریه نسبت به سیگاریهای متوسط هستند ، اگر چه مقادیر کم دود سیگار - چنانکه در سیگار کشیدن تحمیلی دیده می شود - نیز زیان آور بنظر می رسد .

منبع : واحد مرکزی خبر