بازسازی بندر صور با هزینه ایران ـ نگاهی به تاریخچه این شهر تاریخی لبنان (در این روز ۳۰ جولای)

مولفان تاریخ عهد باستان تكمیل كار نوسازی بندر صور در فنیقیه (لبنان امروز) با هزینه ایران را اواخر ژوئیه (نیمه تابستان) سال ۵۳۵ پیش از میلاد ذكر كرده اند. این بندر سه هزار ساله و چهارمین شهر بزرگ لبنان امروز در سال ۵۷۳ پیش از میلاد توسط ارتش بخت النصر دوم امپراتور بابل تصرف و ویران شده بود. قدمت ایجاد صور به ۸۵۰ تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد می رسد (تلفظ یونانی آن «تور» به معنای «صخره میان دریا» است كه انگلیسی زبانها آن را «تایر» و فرانسوی زبانها «تیر» تلفظ می كنند). بندر صور (الصور) تا اواخر جنگ جهانی اول و تاسیس كشور لبنان توسط دولت فرانسه، از مناطق سوریه بزرگتر بود. بندر صور ۱۳ سال در برابر ارتش بخت النصر مقاومت كرده و در محاصره این ارتش بود كه پس از سقوط، به دستور امپراتور بابل ویران شده بود. كوروش بزرگ پس از تصرف بابل و انهدام امپراتوری بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد، دستور داد كه همه خرابی های وارده توسط حاكمان قبلی بابل مرمت شوند و هزینه تمامی آنها از خزانه امپراتوری ایران پرداخت گردد. به نوشته مورخان كارشناس جهان باستان، كوروش روی نوسازی صور، صیدا و اورشلیم (قدس) كه به ایران تعلق گرفته بودند تاكید بیشتری كرده بود زیرا كه «صور» مركز تجارت منطقه مدیترانه و مادر سرزمین كارتاژ (تونس و لیبی امروز) بود كه مهاجران صور آنجا را ساخته و با كشتی های خود تا اسپانیا پیش رفته بودند. بندر صور از آن پس به مدت دو قرن از پایگاههای دریایی ایران در مدیترانه بود. به علاوه، ایرانیان در آنجا كارگاههای ریسندگی و بافندگی دایر كرده بودند.
«صور» در سال ۳۳۲ پیش از میلاد، با این كه پادگان ایرانی آن بیش از چند هزار سرباز نداشت در برابر حمله اسكندر مقاومت جانانه كرده بود ولی سرانجام پس از هفت ماه محاصره تصرف و قربانی انتقام اسكندر قرارگرفته بود و بار دگر ویران شده بود. به دستور اسكندر، سی هزار تن از مردم صور كشته شدند. صور در سال ۶۴ پیش از میلاد به دست رومیان افتاد و تا سال ۶۳۴ میلادی دهها بار میان دو امپراتوری ایران و روم دست به دست شد و سرانجام در این سال بدون مقاومت، تسلیم سپاه اسلام شد كه از حجاز آمده بود. مردم صور پس از تصرف منطقه (جنوب لبنان امروز) توسط فاطمیون مصر، شیعه شدند. این بندر مهم در اوایل هزاره دوم میلادی به تصرف صلیبیون درآمد و نزدیك به ۱۸۰ سال حكومت لاتین داشت. بعدا به دست حكومت مصر افتاد (كه سوریه جزیی از آن بود) و سپس به عثمانی انتقال یافت. دولت صفویه ایران كه شیعه اثنی عشری را مذهب رسمی كشور اعلام كرده بود شماری از روحانیون شیعه را از جنوب لبنان و از جمله صور به ایران دعوت كرد و از آن پس رابطه ای تنگا تنگ میان ایران و جنوب لبنان برقرار بوده است. شاه اسماعیل صفوی نقشه ائتلاف شیعیان جهان را كشیده بود كه تا قرنها به قوت خود باقی بود. از زمان درگیری اعراب و اسراییل در نیمه قرن بیستم، منطقه صور تا كنون در چند دوره مورد حمله اسراییلی ها واقع شده و آسیب دیده است.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز