سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

آتشگاه


آتشگاه
كوه كم ‏ارتفاعی است در هشت كیلومتری مغرب اصفهان، كه قسمت بالای آن را ویرانه‏ هایی از خشت ضخیم و محكم تشكیل داده و به گفته مورخین یكی از آتشكده‏ های معروف اصفهان بوده است. اگرچه تعیین تاریخ قطعی ساختمان مشكل می‏نماید، ولی آنچه مسلم است از دوره ساسانی جدیدتر نمی‏تواند باشد.
بر روی كوه كوچكی به فاصله ۲۰ كیلومتری از سوی باختر اصفهان و در جلگه با صفای فرح انگیز قرب و مشرف بر رودخانه زاینده رود عمارات ویران و آثاری قرار دارد كه به احتمالی به دوره اشكانی و به زعم قوی متعلق به دوره ساسانیان است . موقعیت محلی از این باب كه زردتشتیان قدیم آتش مقدس را همواره در جایی قرار می داده اند كه در دیدگاه مردم باشد و دیگر كیفیت و نقشه ساختمان و مصالحی كه در آن به كار رفته و شهرت این محل بر حسب وجود منابع بسیار به آتشگاه همه و همه نشان می دهد كه برروی این كوه یكی از آتشگاههای زردشتی وجود داشته است و در روی بلندی بر همه جا اشراف داشته است . مصالح ساختمان آن اگر چه گل وخشت است ولی باز هم قدمت وكهولت از آن پیداست .
حمزه اصفهانی از مورخان بزرگ قدیم كه كتاب تاریخ اصفهان او سخت معروف است به ساختن سه آتشكده از طرف بهمن پسر اردشیر اشاره می كند و می گوید یكی در قلعه ماربین به نام شهر اردشیر و دو دیگر به نام زروان اردشیر و مهر اردشیر كه در دو ناحیه دارك و اردستان ساخته است . مفضل بن سعد مافروخی در رساله محاسن اصفهان خود پس از وصف ادیبانه و دلنشینی از ماربین و متنزهات و طراوتها و زیباییها آن می گوید : در این ناحیت چهار باغ وسیع و زیبا قرار دارد یكی به نام ولاشان و دیگری به نام كوهان (این دونام امروز به دو قریه نزدیك به محل آتشگاه اطلاق می شود ) و در قلعه ای در ماربین آتشكده بیت النار قرار دارد كه بهشتی (باغستانهایی ) در جلو آن است .
در اینجا مجال سخن برای ما تنگ است ولی همین قدر می گوییم كه دیوارهای برآورده با خشت خام به طول و عرض۴۰ سانتی متر و ضخامت ۱۴ سانتی متر با ملاط گل و لابه لای آنها حصیر مصالح این ساختمان را كه تا امروز هزار سال بیشتر است و در مقابل حوادث مقاومت كرده است تشكیل می دهد عرض عظیم این دیوارها تنظیمات معماری و هندسی آنها و شباهتی كه به هر حال آثار باقی مانده با نقشه های آتشگاههایی دارد كه در دست است وجود آتشگاه را در اینجا تایید می كند و گفتار محقق معروف ماكسیم سیرو كه معتقد شده است . آتشگاه فعلی اصفهان یكی از قصور شاهزادگان ساسانی بوده است را مردود می شمارد .
پیش از اینكه سخن خود را درباره آتشگاه به پایان ببریم می گوییم كه در دور بر اصفهان دیه هایی هست كه به نحوی با آتش و آتشگاه مرتبط بوده اند و شاید این دیه ها بر این آتشگاه وقف بوده است .
شایسته ذكر است كه در ده نقطه ایران و از جمله اردبیل و كهگلیویه امكنه ای به نام آتشگاه نامیده می شود كه من از كم و كیف آنها آگاه نیستم باز قابل توجه است كه ۲۵ محل در اطراف ایران نام آتش را به نحوی بر خود دارند .از جمله مثلاً آتشان (جیرفت ) آتش خسرو (اهر) آتشكده (زابل و محلات ) و دو آتشكده (بیرجند )و آتشگان (مشهد) .
منبع : واحد مرکزی خبر


همچنین مشاهده کنید