توانمندسازی و فناوری اطلاعات

مهمترین عامل بهره وری در سازمانها و در نهایت كل جامعه منابع انسانی است. تردیدی نیست كه شكوفایی هرجامعه ای در بهبود و پرورش منابع انسانی آن نهفته است. و بدین سبب است كه مسئولان سازمانها با یاری متخصصان رفتاری و منابع انسانی توجه خاصی را به پرورش كاركنان مبذول می دارند.
یكی از مفاهیمی كه در راستای بالندگی منابع انسانی مطرح گردیده، توانمندسازی كاركنان است. باآنكه تعاریف متعددی از توانمندسازی ارائه گردیده است، اما فصل مشترك كلیه آنها واگذاری اختیار و مسئولیت بیشتر به كاركنان است. برای روشن تر شدن مفهوم توانمندسازی اشاره به تعاریفی چند سودمند خواهد بود: توانمندسازی شامل اعطای قدرت، مسئولیت و اختیارات بیشتر به كاركنان و مدیران جهت تصمیم گیری، انجام برخی فعالیتها و كنترل بیشتر بر مشاغلشان است(۱). توانمندسازی عبارتست از فرایند تسهیم قدرت بااعضای گروه، تا بدین طریق احساس خود اثربخشی آنها ارتقاء یابد(۲).
به نظر «راپیلی» توانمندسازی یك مفهوم، یك فلسفه، یك مجموعه از سلوك رفتاری و یك برنامه سازمانی است. به عنوان یك مفهوم عبارتست از اعطای اختیار تصمیم گیری به مرئوسان. به عنوان یك فلسفه و مجموعه ای از سلوك رفتاری به معنی سهیم كردن گروههای خودگردان و افراد در تعیین سرنوشت حرفه ای خود است. توانمندسازی به عنوان یك برنامه سازمانی به كل نیروی كار فرصت بیشتری برای آزادی، بهبود و بكارگیری مهارتها، دانش و غنی ترین پتانسیل شان، در جهت خیر و صلاح خود و سازمانشان اعطا می كند. بسیاری عقیده دارند كه سازمانها قادرند بهره وری را از طریق فرآیند توانمندسازی كاركنانشان ارتقا بخشند(۳).
توانمندسازی برای افراد مختلف معانی متفاوتی را تداعی می كند و چنددهه از كاربرد آن می گذرد. اما آنچه جدید است، نقشی است كه فناوری اطلاعات در امكان پذیر ساختن توانمندسازی منسجم و جامع ایفا می كند. راندولف با مطالعه ده موسسه كه توانمندسازی كاركنان را تجربه كرده بودند چند عامل مهم در توانمندسازی موفق را برشمرده است. مهمترین عاملی كه وی بیان می دارد، تسهیم اطلاعات است(۴).
هنگامی كه سازمانها قصد توانمندسازی كاركنان را دارند، سیستم های اطلاعاتی می توانند به عنوان یك ركن مهم در این زمینه مطرح گردند و امكان دسترسی بیشتر به اطلاعات را برای سطوح پایین سلسله مراتب فراهم می آورند(۵).
برای مثال سیستم های خبره، در جایی كه افراد خبره در دسترس نیستند توصیه هایی را به عمل می آورند و شبكه های رایانه ای به اعضای تیم ها امكان برقراری ارتباطات موثر با یكدیگر و با سایر تیم ها را می دهند و كارهای گروهی كه یك عنصر مهم در سازمانهای مبتنی بر تیم است، به وسیله فناوری اطلاعات قویاً حمایت می شوند. فناوری اطلاعات عدم تمركز در تصمیم گیری و اختیارات را به وسیله كنترل متمركز امكان پذیر می كند و كاركنان را قادر می سازد تا به اطلاعات مورد نیاز جهت تصمیم گیری سریع دسترسی داشته باشند و شاید مهمترین حمایت فناوری اطلاعات از توانمندسازی، تامین اطلاعات صحیح و به موقع، با كیفیت و هزینه مناسب است و علاوه بر این فناوری اطلاعات قادر است ابزارهای جدیدی را فراهم آورد كه خلاقیت و بهره وری كاركنان و كیفیت كارشان را نیز افرایش دهد(۶).

منابع
۱ - RALP. M. STAIR PRINCIPLE OF INFORMATION SYSTEMS, COURSE, ۱۹۹۷, P. ۴۶.
۲ - ANDREW G. AUBRIN, (FUNDAMENTALS OF ORGANIZATIONAL BEHAVIOR), OHIO, SOUTH - WCSTERN COLLEGE PUBLISHING, ۹۹۷, P. ۱۹۸.
۳ - EFRAIM. TURBAN AND OTHERS, (INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT), NEW YORK, JOHN WILEY & SONS, P. ۶۵۳.
۴ - ANDREW G. DUBRIN, OP CIT, P. ۱۹۹.
۵ - RALP M. STAIR. OP CIT, P. ۴۷.
۶ - EFRAIM - TURBAN AND OTHERS, OPCIT, PP. ۶۵۳-۶۵۴.
حكمت الله دسترنج

منبع : ماهنامه تدبیر