جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

داستان آن شطرنج


هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) كه اختصاراً (AI) هم گفته می شود ، شاخه ای از دانش رایانه است كه هدفش بهبود عملكرد رایانه ها از طریق ایجاد برخی از ویژگی های هوش انسانی در ساختار آنهاست. رایانه ها از ابتدا بر روی محاسبات ریاضی پایه گذاری و به مرور زمان قابلیت دریافت و اجرای دستورات ساده را دارا شدند. اندك اندك با سریع تر و قدرتمند تر شدن رایانه ها این دستورات ساده نیز به دستورات پیچیده تری تبدیل شدند. این پیچیدگی ساختار ذهن انسانی نداشت و در اكثر موارد منحصر بود در اعمالی نظیر محاسبات ریاضی، جست جو در بانك های اطلاعاتی، مرتب سازی اطلاعات و غیره. اما ساختار ذهن انسان اگر چه همانند رایانه سریع و پرحافظه نیست در مقابل قادر به استنتاج و نتیجه است كه بر پایه قوانین منطقی عقلی انجام می پذیرد. به عنوان مثال یك انسان باهوش حتی كمتر از متوسط نیز می تواند از دو جمله «هر وقت باران بیاید هوا لطیف می شود » و «امروز باران آمد» نتیجه بگیرد كه « پس هوا لطیف شد». اما این نتیجه گیری برای رایانه بغرنج است و رایانه های قدیمی تر كه فاقد ساختار و نرم افزارهای هوش مصنوعی بودند، اصولاً قادر به چنین عملی نبودند.
آیا به كمك هوش مصنوعی روزی ممكن است رایانه ها در مقابل انسان قرار گیرند؟ نگاهی به تاریخچه اولین رویارویی انسان و رایانه علاوه بر آشنایی با قسمتی از تاریخچه هوش مصنوعی، شاید ما را در پاسخ به این پرسش یاری كند.
در سال ۱۹۶۸ دیوید لوی، قهرمان شطرنج اسكاتلندی، در جریان یك مسابقه بین المللی، جان مك كارتی آمریكایی را شكست داد. این شكست برای پروفسور مك كارتی سنگین آمد و طی یك رجزخوانی اعلام كرد كه اگر چه نتوانسته است لوی را شكست دهد اما او تا ده سال دیگر برنامه های رایانه ای خواهد نوشت كه بتواند لوی را شكست دهد.
لوی هم كه به قدرت هوش خودش و نادانی رایانه ها اطمینان داشت ۲۵۰ پوند با مك كارتی شرط بندی كرد كه این كار عملی نیست. مك كارتی از همان روز شروع به كار بر روی این برنامه كرد. در ظاهر كار ساده ای می آمد اما آموزش بازی شطرنج به ماشینی كه فقط می تواند صفر و یك ها را با ما جمع و مقایسه كند بسیار مشكل بود! به مرور زمان برخی از اساتید و برنامه نویسانAI به تیم مك كارتی پیوستند. جذابیت موضوع از یك روكم كنی ساده به یك فرایند علمی بزرگ تبدیل شده بود. البته هوش مصنوعی مسئله كوچكی نبود كه محدود به آمریكایی ها یا این شرط بندی باشد. بسیاری دیگر از دانشمندان بر روی هوش مصنوعی و حتی بازی شطرنج همزمان با آمریكایی ها كار می كردند. به عنوان مثال در سال ۱۹۷۷ دیوید لوی در مقابل یك برنامه بازی شطرنج رایانه ای روسی بازی كرد و آن را برد. با نزدیك شدن به پایان سال ۱۹۷۸ كه انتهای موعد مقرر بود مك كارتی و دیوید لوی بار دیگر برای مبارزه آماده می شدند، اما این بار برنامه رایانه ای محصول تیم پروفسور مك كارتی بود كه با دیوید لوی مسابقه می داد!
یك مسابقه شش مرحله ای برای تعیین برنده شرط بندی ( همان شرط بندی ۲۵ پوندی كذایی!) در نظر گرفته شده بود. در مرحله اول حریفان( انسان و رایانه) به مساوی قناعت كردند. بازی دوم و سوم را لوی برد اما در مرحله چهارم رایانه برنده شد. مرحله بعد لوی برنده شد و بدین ترتیب ۲۵۰ پوند را تصاحب كرد.
از سال ۱۹۶۵ كه اصطلاح «هوش مصنوعی» تعریف و توصیف شد، تاكنون پیشرفت های چشمگیری در این زمینه شده است.
امروزه در بسیاری از شاخه ها هوش مصنوعی نقش مهم و حیاتی ایفا می كند. از هدایت ماهواره های فضایی؛ دستگاه های فوق مدرن پزشكی و ... و صد البته بازی های رایانه ای!
الگوریتم نویسی برنامه های هوش مصنوعی بر پایه «منطق مسندها» است و از مشهورترین زبان های برنامه نویسی AI می توان به پرولوگ (prolog) و لیسپ(lisp) اشاره كرد.
پریسا منوچهر
منبع : مطالب ارسال شده


همچنین مشاهده کنید