تب گیتار

امروزه در کشور ما بسیاری از جوان‌ها به موسیقی گرایش دارند و اغلب مایلند نواختن یک ساز را فرا گیرند تا شاید بتوانند به آرزوهای خیالی خود دست یابند، البته ناگفته نماند که برخی از این جوان‌ها بصورت حرفه‌ای به این کار مشغول می‌شوند و حتی از نواختن، کسب درآمد هم می‌کنند. اما اکثر خانواده‌ها از علت علاقمندی فرزندشان بی‌خبرند و یا اهمیتی به آن نمی‌دهند بلکه فقط می‌خواهند به طریقی وقت آزاد فرزندشان را پر کنند تا به بیهودگی سپری نشود. در دهه اخیر موسیقی کشورمان پیشرفت‌های شایانی کرده چه در زمینه موسیقی کلاسیک و چه در حیطه موسیقی سنتی و پاپ. اگر با دقت به اطراف خود نگاه کنیم متوجه می‌شویم که آموزشگاه‌های موسیقی بسیاری در سطح شهر تهران و شهرستان‌های بزرگ و کوچک راه‌اندازی شده تا جوانان و مخاطبان این هنر، کسب علم (موسیقی) نمایند. با کمی دقت بیشتر در می‌یابیم تعداد کسانی که به موسیقی علاقه نشان می‌دهند از دهه قبل بیشتر شده، و این خود جای بسی خوشحالی است بعنوان مثال به هنرجویانی بنگرید که در کوچه و خیابان ساز به دست برای کسب علم موسیقی و یا نوازندگی به کلاس‌های آزاد موسیقی و یا دانشگاه قدم بر می‌دارند.
در حال حاضر تب گیتار بیشتر از هر ساز دیگری به چشم می‌خورد. جوان‌ها گیتار به دست حرکت می‌کنن اگر از یکی از این جوانان بپرسید که چرا این ساز را انتخاب کرده‌اند می‌گویند بخاطر اینکه ژست خوبی دارد و دیگر اینکه راحت‌تر حمل می‌شود و می‌توان با آن آهنگ‌های مورد دلخواه را نواخت و یا می‌گویند می‌خواهند مانند فلان نوازنده گروه پاپ و یا کلاسیک و یا فلامنگو شوند.
نکته جالب اینکه بعضی از این افراد در رویاها و خیالات خود، می‌خواهند وقت خود را به اصلاح فقط پر کنند در حالی که اگر روی افکار همین افراد کار شود آنها می‌توانند موسیقی را با جدیت و همت بیشتری ادامه دهند.
در یک دسته‌بندی کمی، گیتار را می‌شود به ۳ سبک تقسیم کرد:
۱. گیتار کلاسیک، ۲. گیتار فلامنگو، ۳. گیتار پاپ
البته هر سه سبک شاخه‌های گوناگونی دارند (منظور همان سبک نواختن هنرجو است که برای خود در نظر دارد)
اکثر هنرجوها اطلاعات دقیقی در مورد سبک‌های مختلف ندارند نمی‌دانند که چه سبکی را بر گزینند و اغلب این امر را به عهده استاد خود می‌گذراند، چه خوب است که اساتید با حوصله بیشتر هنرجو را راهنمائی کرده و آنها را با سبک‌های مختلف آشنا سازند. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد یک نوازنده (در هر سبکی) شود، باید در ابتدا با آن ساز و تاریخچه پیدایش آن سبک آشنا شود و مانند ریشه یک درخت تنومند در عمق خاک فرو برود. ریشه گیتار را هم می‌توان در سبک کلاسیک پیدا کرد.
▪ سبک کلاسیک
سبک کلاسیک خود دوران‌های مختلفی دارد که از دورهٔ رنسانس شروع می‌شود و در ان اثرهای مشهوری وجود دارد که می‌توان از آنها الهام گرفت. البته در این دوران موسیقی بیشتر برای اشراف نواخته می‌شد. اکنون قطعات مشهور آن دوران را به اختصار نام می‌بریم:
۱. قطعهٔ گرین اسلیوز (Green SLeeves) در سال ۱۵۸۰ توسط ویلیام بالت تنظیم شد که نام فارسی آن آستین‌‌های سبز و اشاره به خانمی شیک‌پوش دارد.
۲. قطعه (Allemande) آلمان که به رقص و اصلیت آلمانی اطلاق می‌شود.
۳. قطعه تیمان زوساتو که به نام خود نوازندهٔ بلژیکی بود و در قرن شانزدهم قطعاتی برای رقص ساخت.
۴. Tanz اثر گئورگ لئوپلد
۵. (Larotta) لاروتا که یک رقص ایتالیائی است مربوط به قرن چهاردهم
۶. اما سبک موسیقی در دوران باروک که می‌توان به منوئت مشهور از کتاب دوم آنا ماگدانا اثر باخ (۱۷۲۵) اشاره کرد.
۷. قطعهٔ رقص فرانسوی اثر فرانسوا کمپیون که نخستین معلم آکادمیک گیتار بود.
۸. قطعه Menuett منوئت اثر رابرت دویزه (۱۷۲۵ـ ۱۶۶۰) که یکی از برجسته‌ترین نوازندگان گیتار در زمان خود نیز بود و در دربار پادشاه لودویک چهارم (۱۶۳۸ ـ ۱۷۱۵) می‌نواخت و در گروه‌های کوچکتر خارج از دربار نیز شرکت می‌کرد. از جمله تالیفاتش دو جلد کتاب تبلچر برای گیتار را (۱۶۸۲ـ ۱۶۸۸) می‌توان نام برد (واژهٔ منوئت از ترکیب فرانسوی menupas مشتق شده که در اصل رقص عامیانه با وزن سه ضربی آرام است).
۹. قطعه بوره از یوهان سباستین باخ (بوره در اصل از رقص‌های تند دهقانان فرانسوی در ناحیه Auvergene یعنی مرکز فرانسه است).
و اما آهنگسازانی که در دوران کلاسیک نقش مهمی ایفا کرده‌اند:
۱. فردیناندو کارولی (۱۸۴۱ ـ ۱۷۷۰) که یکی از برجسته‌ترین افرادی است که زحمت بسیاری کشیده و هنوز هم کتاب‌های او در سراسر دنیا تدریس می‌شود.
۲. دیونیز یوآ گوادو (۱۸۴۹ـ۱۷۸۴) نوازنده و آهنگساز معروف که اتودهای مختلفی برای گیتار نوشت. (واژه اتود از واژهٔ فرانسوی Etude مشتق شده و معنی آن تمرین است).
۳. منئو کارکاس آهنگساز و متولد شهر فلورانس بود که در ۲۸ سالگی به پاریس رفت و در آنجا تقریباً جانشین کارولی شد. او یکی از بهترین مدارس گیتار را در سال ۱۸۳۶ در پاریس بنا کرد که هنوز هم در آنجا موسیقی تدریس می‌شود. او اثر (Menuettin C-Dur) را ساخت.
۴. آنتوان دیابلی آهنگساز که قطعه معروف وی Altwiener Landler است (لندر landler به معنای رقص محلی است به وزن آهسته در میزان ۴/۳ که پیشگام والس شد). از دوره پیش رمانتیک، آهنگسازان بزرگ موسیقی مانند، شوبرت، بتهوون، شومان و وبر نیز لندلرهائی ساخته‌اند.
شاید شما از این همه اسامی خسته شده باشید و با خود بگوئید مگر برای نواختن گیتار دانستن این مطالب لازم است؟ بله، برای اینکه یک نفر به ریشه اصلی یک مطلب پی ببرد باید راه‌های بیشماری را طی کند تا بتواند با زیر و بم کار آشنا شود و این تبی است که ما شاهد آن هستیم: تب گیتار و به راحتی نمی‌تواند فروکش شود مگر اینکه راه‌های زیادی را طی کند. در این مجموعه ما فقط توانستیم به دوران‌هائی که بر گیتار کلاسیک گذشته است اشاره کوتاهی داشته باشیم البته بعد از این دوران‌ها به دوران مدرن می‌‌رسیم.
‌▪ سبک فلامنگو
در این دوران موسیقی پیشرفت‌های زیادی کرد نوازندگان گیتار اسپانیائی یا فلامینگو با سفرهای خود به دور جهان و ارائه سبک‌های پرشتاب و هیجانی، مردم را مجذوب این سبک از نوازندگی کردند که البته بیشتر مختص به اسپانیا می‌باشد، و کولی‌های دوره گرد سبکی را بنا نهادند بنام جیسی که البته در نوع خود برای گیتار بی‌‌نظیر است و مردم کشورهای مختلف با علاقه زیاد به تماشای این کنسرت‌ها می‌روند.
▪ سبک پاپ
یکی از سبک‌هائی که در کشور ما رایج است سبک پاپ می‌باشد که خود شاخه‌های بسیاری دارد. اغلب مردم ندانسته فکر می‌کنند نشانه‌ٔ موسیقی پاپ این است که با گیتار (یا سازهای تلفیقی) نواخته شود و همراه آن یک خواننده یک قطعه شعری را روی یک ملودی بخواند. البته ناگفته نماند که موسیقی پاپ خود به نوبه خود زیبائی خاصی دارد که نباید به آسانی از آن گذشت ولی نام آن در تب گیتار به این جهت مطرح شده است که خواننده با داشتن اندک صدائی می‌تواند با گیتار (با اجرای آکوردهای مختلف) شعر مورد علاقه خود را بخواند. اما متأسفانه جوان‌های ما فکر می‌کند با چند جلسه آموزش می‌توانند ادای فلان خواننده پاپ را در بیاورند یا مثل آن خواننده شوند در حالیکه چنین نیست باید راه‌های بیشماری را طی کرد تا به مقصود رسید. این جوان‌ها معمولاً به بن‌بست می‌رسند و از نظر روانی دچار ساززدگی می‌شوند به طوریکه هنرجو یا شنونده دیگر هیچ تمایلی به نواختن و یا حتی گوش کردن به موسیقی را از خود نشان نمی‌دهد.
به امید اینکه همهٔ ما بتوانیم از این نعمتی که خداوند در اختیار ما قرار داده به نحو احسن استفاده کنیم و در جهت رسیدن به کمال کوشا باشیم تا از زندگی بیشتر لذت ببریم.

منبع : ماهنامه طمطراق