بازار ماسوله

از شاخصه های شهری ماسوله، می توان از بازار آن نام برد. بازار ماسوله درواقع قلب این شهر بوده و هست و از پرجاذبه ترین نقاط دیدنی این شهر برای علاقمندان به بناها و شهرهای قدیمی است. بازار درچهار سطح مستقل از هم شكل گرفته است. مغازه های دو سطح تحتانی، یک طبفه و مغازه های دو سطح فوقانی دو طبقه ساخته شده است. این مجموعه در مرکز شهر واقع شده و توسط چهارمحله مسجدبر، خانه بر، کشه سر و اسدمحله احاطه شده است. پایین ترین طبقه بازار ، راسته چموش دوزها و چاقوسازها بوده است. طبقه دوم عمده فروشها و سایر فروشندگان و طبقه سوم و چهارم كه فوقانی ترین قسمت های بازار بوده اند نیز راسته عمده فروشهای بزرگ و تجار بوده است. وجود حفاظهای چوبی مغازه ها و همینطور ستون ها و ایوان های دو طبقه چوبی در این بازار نمای بسیار زیبایی را به وجود آورده است. وجود چشمه ها، كاروان سراها و مساجد داخل یا جوار این بازار از نشانه های رونق و پویایی آن به شمار می آید. بیش از ۱۶۰ دهانه مغازه دراین مجموعه قابل شمارش بوده كه البته تعداد محدودی از آنها دائر می باشند. برخی متروكه ،برخی انبار و برخی نیز به كلی تخریب شده اند.
بیش از سه كاروان سرای بزرگ در دو سوی بازار وجود داشتند كه محل اقامت بازرگانان و تاجران بوده اند. بنای این كاروان سراها هنوز موجود است. هرچهار محله ماسوله نیز در جوار بازار صاحب یك مسجد هستند که عبارتند از مسجد جامع، مسجد اسدمحله، مسجد قنبرآباد و مسجدخانه بر از اسامی این مساجد جنب بازار می باشند. جالب اینجاست كه قدیمی ترین مدرسه دولتی ماسوله نیز در بازار تشكیل شده بوده. این مدرسه با پنج كلاس درس در طبقه دوم مغازه های بالاترین سطح بازار واقع بوده و دانش آموزان با وارد شدن به ایوان سرتاسری آن می توانستند به داخل كلاس های درس راه یابند. متاسفانه درحال حاضر تمامی این قسمت از بازار كه سالهای متمادی محل مدرسه ماسوله بوده است به كلی تخریب شده و از بین رفته است.
درحال حاضر آنچه كه بازار ماسوله را پررونق نگاهداشته است. نه تجارت و دادو ستد كالاهای مناطق همجوار این شهر تاریخی، كه رفت و آمد مسافران دور و نزدیك به این مجموعه است. از این رو واحدها و اصنافی كه روزگاری به تعداد زیاد درحال تولید و ارائه و خرید و فروش كالاها بودند دیگر به چشم نمی خورند. به جای آنها قهوه خانه ها و فروشگاههای صنایع دستی سراسر بازار را اشغال كرده اند. البته این واحد های جدید صرفاً در فصول مسافرپذیر سال، خصوصاً فصل تابستان فعال هستند و سایر فصول یا تعطیل می باشند و یا بسیار آرام و خلوت هستند. در كنار این واحدها، اصنافی نیز مایحتاج روزمره اهالی را تامین می كنند مانند نانوائی ها ، قصابی ها ، خواروبار فروشی ها و بقالی ها که در تمام فصول سال دایر بوده و درحال خدمات دهی به اهالی همیشه ساکن ماسوله می باشند.
متاسفانه كالبد معماری این مجموعه در دهه اخیر بسیار دستخوش تغییر شده و ظاهر قدیمی و تاریخی خود را تا حدودی از دست داده است. با این وجود ، وجود جاذبه های خارق العاده كالبدی همچنان چشم گیر می نمایند. این جاذبه ها مربوط به نحوه دسترسی ها ، هم جواری واحدها و طبقات و همچنین شكل گیری ارگانیك و توپوگرافیك كل مجموعه بازار است كه برای هر علاقمندی به معماری بومی و سنتی قابل اهمیت بوده و ستایش برانگیز است.
به هر حال دیدن بازار ماسوله از مهمترین مواردی است كه هر مسافر و بازدیدكننده و حتی محققی طالب آن است.

منبع : پایگاه پژوهشی شهر تاریخی ماسوله