۲۶ فوریه سال ۲۷۷ میلادی ـ «مانی» اندیشمند بزرگ ایران، و روزی که اعدام شد

۲۶ فوریه سال ۲۷۷ میلادی «مانی اندیشمند بزرگ ایرانی و بانی مکتب «مانیکیسم» پس از پنج ماه زندان اعدام شد. اعدام مانی نتیجه نفوذ بیش از حد روحانیون آیین زرتشت در دستگاه دولت ساسانی ایران بود. مانی که افکار او از شرق تا چین و در غرب، تا اروپا را فراگرفت عقیده داشت که معنویت و مادیت همیشه در تضاد هستند و همه مشکلات جهان و مسائل بشر از مادیات و مادیگری سرچشمه می گیرد. مانی مکتب (ایسم) خود را برپایه معنویت، خوبی، راستگویی، دفاع از حقیقت و نیز اعتدال و میانه روی در زندگانی روزمره قرارداده بود و از این جهت است که مورخان و فلاسفه وی را «آموزگار معنویت» لقب داده اند.
«مانی» می گفت که دلبستگی مطلق به مادیات و پیروی از «نفس اماره» است که بشر را به دروغگویی، ارتکاب جنایت و انواع بدی کردن وادار می کند. وی تاکید داشت که مادیات انسان را اسیر و برده نفس خود می کند، و خودخواهی و جاه طلبی فردی را به وجود می آورد. طبق آموزش های مانی، «مادیت» نباید وارد وجود (ذهن) انسان شود و تاکید داشت که برای جلوگیری از ورود مادیات به وجود انسان؛ باید به آموزش و پرورش کودک توجه شود تا «انسان»، غیر مادی پرورش یابد. بنابراین، بی جهت نیست که مانی ایرانی را یکی از پدران «آموزش و پرورش» می دانند، و او بود که فراهم آوردن وسایل آموزش و پرورش درست (دارای هدف) کودکان و نوجوانان را مهمترین تکلیف مدیریت یک جامعه (دولت) قرار داد.
در فلسفه «مانی» جرم یعنی تجاوز به حقوق دیگران اعم از فرد یا جمع. او می گفت «فرد معنوی» به حقوق خود قانع است؛ لذا در صدد تجاوز به حقوق دیگران برنمی آید، و همین قانع بودن به حق، انسان را غرق لذت می کند.
فلسفه مانی برخلاف تصوف، خواهان معنویت مثبت، کار و کوشش عادی، انگیزه خدمت به جامعه، ثمربخش بودن و تولید است.
«مانی» تا آن حد از گرایش مردم به مادیات وحشت داشت که اعتدال در لذات جسمانی را توصیه می کرد از جمله این که مردها را از توجه بیش از حد به زن و در حقیقت «سکس» که ممکن است مرد را به راه نادرست بکشاند و آلوده سازد برحذر می داشت.
مانی در زندگی شخصی با خوردن گوشت و خوراکیهایی که از مواد غیر خالص تهیه می شدند موافقت چندان نداشت و انسان را ذاتا گوشتخوار نمی دانست.
فلاسفه اروپایی هنوز در گفته و نوشته های خود از اندیشه هاب «مانی» نقل و به آنها استناد می کنند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز