کاربردهای لیزر در دندانپزشکی

«یک دندانپزشک خیلی خوب سراغ دارم. کارش حرف ندارد. دندان‌های من را با لیزر پر کرد.» این حرف‌ها را از یک دوست می‌شنوی و در حیرت می‌مانی که آیا این لیزر، واقعا همان لیزری است که قهرمان‌های ترسناک فیلم‌های پرهیجان علمی به کمکش دشمنان خود را ذوب می‌کنند؟! اسم و آدرس دندانپزشک را از دوستت می‌گیری و نوبت ملاقات می‌گیری. فکر می‌کنی بد نیست که آن دندان جلویی را که پوسیده و می‌خواهی خوب و بی‌نقص‌ پر شود، به دست دندانپزشک جدید و لیزرش بسپاری تا خوب و بی‌عیب پر شود. روز ملاقات با دندانپزشک می‌رسد: «سلام دکتر! یکی از دوستانم، دندانش را پیش شما، با لیزر پر کرده. می‌شود دندان من را هم با لیزر پر کنید؟» ...
گونه‌هایی از مواد مورد استفاده در درمان‌های دندانپزشکی به شکل سیال هستند و بعد از قرارگیری در دندان و گرفتن شکل مناسب به گونه‌ای سفت شده، شکل ثابتی می‌گیرند و به دندان متصل می‌شوند. پرکننده‌های همرنگ دندان از این گروه مواد هستند که امروزه به کمک طیف‌ خاصی از نور مرئی سفت می‌شوند. این طیف که معمولا طیف آبی از نور سفید است، توسط دستگاه مخصوصی تولید می‌شود. این نور، متاسفانه به لیزر معروف شده؛ در صورتی که این یک اشتباه مصطلح است و باید در اذهان اصلاح شود.
لیزر، نور متمرکزی است که به علت تمرکز نقطه‌ای، انرژی زیادی را در محل تابش تولید می‌کند. لیزر، سابقه‌ای حدود ۲۰ ساله، در علم دندانپزشکی دارد و به دلیل خواص عالی خود، استفاده‌های زیادی دارد اما متاسفانه تکنولوژی بسیار گران‌قیمتی است و به همین دلیل، گسترش زیادی در مطب‌های دندانپزشکی پیدا نکرده است.
● صدایش، مغزم را می‌خراشد!
کدام‌یک بدتر است: صدای دریل‌های دندانپزشکی، احساس لرزش آن یا دردی که گاه و بی‌گاه در مطب دندانپزشکی به سراغتان می‌آید؟ بسیاری از افراد، احساس بسیار بدی به صدای دریل‌های دندانپزشکی دارند. این دریل‌ها با سرعت بسیار زیادی می‌چرخند (۳۰۰هزار دور در دقیقه) و این سرعت لازم است تا مینای دندان که ماده‌ای بسیار سخت است و برای تراش و سوراخ کردنش قدرت و نیروی بسیار زیادی لازم است، تراش بخورد.
تماس و چرخش این دریل‌های دندانپزشکی روی دندان گرمای زیادی تولید می‌کند و به همین خاطر حتما باید به کمک و فشار آب دندان مرطوب و سرد شود وگرنه گرمای زیاد به عصب‌ها و عروق دندان آسیب شدیدی وارد می‌کند. حالا تصور کنید دستگاهی اختراع شود که بدون ایجاد لرزش، بدون ایجاد صدا و حتی بدون ایجاد درد، درست مثل یک چاقوی بسیار تیز و برنده عمل کند و در مدت کوتاهی پوسیدگی‌های دندان شما را بردارد.عالی است، نه؟!
این دستگاه اختراع شده است و به کمک لیزر کار می‌کند. لیزر می‌تواند در ظرف چند ثانیه، بدون درد و ناراحتی، پوسیدگی‌های دندان شما را حذف و دندان را آماده ترمیم کند. چشمانتان را ببندید و تصور کنید. رویای شیرینی است!
● لیزر، تکنولوژی دوستدار دندان
دستگاه‌های معمول تراش دندان، حین تراش، لرزش زیادی ایجاد می‌کنند و همین لرزش ممکن است در مینا و عاج سالم دندان ترک‌های ریزی ایجاد کند که این ترک‌ها ممکن است در آینده موجب شکستگی دندان‌ها و یا پیشرفت پوسیدگی‌ها شود. از طرفی، فرد عمل‌کننده حین کار با دریل‌های دندانپزشکی ممکن است ناگزیر قسمتی از بافت سالم دندان را نیز حذف کند. لیزر برخلاف تکنولوژی امروزی تراش دندان، بسیار دوستانه عمل می‌کند. هنگام تراش، لرزشی ایجاد نمی‌کند و درنتیجه از ترک‌های مینا و عاج هنگام برداشت پوسیدگی‌ها خبری نخواهد بود. از طرفی، عمل کننده، هنگام برداشت پوسیدگی‌ها می‌تواند طول موج لیزر تابشی را طوری تعیین کند که لیزر شما پوسیدگی‌ها را حذف کند و به بافت سالم دندان دست‌‌درازی نکند. از مزایای دیگر برداشت پوسیدگی‌ها به کمک لیزر، آن است که لیزر می‌تواند دندان را استریل کند و میکروب‌های ایجاد کننده پوسیدگی‌ را از دندان حذف کند. به این ترتیب دندان کاملا پاک می‌شود و احتمال عود پوسیدگی به حداقل می‌رسد. از دیگر کاربردهای لیزر در مطب دندانپزشکی، استفاده از آن در عملیات سفید کردن دندان‌هاست. از لیزر برای سفید کردن دندان‌هایی که تغییر رنگ داده‌اند، استفاده می‌شود. لیزر در بلیچینگ (سفید کردن دندا‌ن‌ها) بسیار خوب عمل کرده و نتایج مطلوبی از خود به جای گذاشته است.
● هنوز خیلی گران است
دستگاه‌های تراش دندان به کمک لیزر، قیمتی حدود ۳۰ تا ۶۰ برابر دریل‌های معمول دندانپزشکی دارند. تکنولوژی لیزر بسیار عالی و کم‌نقص است و شاید گرانی این سیستم، تنها ایراد وارد بر آن باشد. لیزرهای تراش دندان امروزه تنها در چند کلینیک دندانپزشکی در کشورهای محدودی وجود دارد و بیمارانی که از این تکنولوژی استفاده می‌کنند، هزینه بسیار گزافی را برای ‌آرامش و اطمینان حاصل از این روش می‌پردازند. شاید اگر روزی این روش تا حد معقول‌تری ارزان شود، استفاده از آن گسترده‌تر شده و امکان بهره‌برداری همگانی از این سیستم فراهم شود.

دکتر فرین میزانیان

منبع : روزنامه سلامت