راه حلی برای جلوگیری از نفوذ آب به شهر ونیز

آب و ونیز همواره رابطه پیچیده و تنگاتنگی با یکدیگر داشته اند. معروف ترین شهر آبی جهان، مشهورترین آنها به لحاظ قرار گرفتن در معرض آسیب های شدید نیز هست، به طوری که این شهر تا ابد از طریق کانال های اسم و رسم دارش زیر آب باقی خواهد ماند. از قرن چهاردهم میلادی بدین سو مهندسان ایتالیایی در رویای یافتن راه هایی برای کنترل آب بوده اند. هم اینک شاید بتوان گفت یک راه حل عملی در دسترس قرار گرفته است.
«سیلویو برلوسکونی» نخست وزیر ایتالیا و «پائولا کاستا» شهردار ونیز توجه خود را به یک آیین قدیمی سنگ چینی در ماه مه معطوف کردند تا کار روی پروژه بسیار به تاخیر افتاده «موزس» (موسی) را آغاز کنند که طی آن قرار است مجموعه بسیار بزرگی از سیل بندهای دریایی روی آب نصب شود تا شاید بتوانند از نفوذ آب به داخل این شهر خیس جلوگیری کنند. نیازی که امروزه برای کنترل آب ونیز احساس می شود، هرگز در طول تاریخ سابقه نداشته است. به ویژه آنکه وقوع جزر و مدهای بلند باعث به وجود آمدن ۱۰ سیل مهیب فقط در طول ۶۶ سال گذشته شده است که مصیبت بارترین آنها در سال ۱۹۶۶ روی داد. طی این سیل ارتفاع آب در بخش هایی از شهر به میزان بیش از ۳۸/۱ متر افزایش یافت. انباشت رسوب زیر شهر، همراه با افزایش سطح آب دریا، غالباً باعث وقوع سیلاب های کوچک تری می شود که معاملات تجاری را متوقف کرده و پیاده روها و میادین را غیرقابل عبور می کند.
منشاء این معضل، جغرافیای طبیعی منطقه است. ونیز اساساً مجموعه کوچکی از جزیره های به هم پیوسته است که در منتهی الیه شمالی یک مرداب به مساحت تقریبی ۵۳۶ کیلومترمربع قرار دارد. یک پیش آمدگی بسیار طولانی از خشکی این مرداب را از خلیج بسیار بزرگ تر ونیز مجزا می سازد (البته به جز در سه ورودی اصلی). این آبراه ها باعث می شود جزر و مدهای بلند خلیج، به جزر و مدهای بلندی در اطراف شهر تبدیل شود که ارتفاع آنها گاه به حدی بلند است که برای محو دیواره های دریای شهر کفایت می کند.
در سال ۱۹۸۴ کمیسیونی از ۵۰ شرکت بزرگ مهندسی و ساختمانی ایتالیا تشکیل شد تا راهی برای کنترل جریان آب از طریق ورودی ها بیابند؛ طرح «موزس»، همین طرح است. «موزس» نام بامسمایی که برای این طرح فوق العاده مهم انتخاب شده و اشاره یی ظریف به داستان حضرت موسی (ع) و معجزه او در شکافتن دریای سرخ دارد. انجام این طرح مستلزم استفاده از ۶۸ سیل بند دریایی توخالی، هر یک به ضخامت بیش از پنج متر، پهنای ۲۰ متر و درازای ۲۶/۵ متر است که با لولا به فونداسیون ها یا پایه های زیرآبی، در بستر دریا متصل شده و در آنجا به صورت تخت خوابانیده می شود. این سیل بندها معمولاً از آب پر خواهند بود، اما زمانی که جزر و مدها تا ارتفاع یک متر یا بیشتر از آن بالا بیاید، هوای فشرده، آب را به بیرون پمپاژ می کند.
در نتیجه، انتهای آزاد این سیل بندها همراه با آب به طرف بالا حرکت می کند و پس از حدود ۳۰ دقیقه به طور کامل در مقابل امواج دریا خواهد ایستاد (با زاویه قائمه) و ورودی های آب شهر را کاملاً مسدود خواهد کرد. سدهای دریچه دار دریایی به کشتی ها اجازه خواهند داد هنگامی که سیل بندها در حال فعالیت (باز و بسته شدن) هستند، از طریق آبراه های خاصی به داخل شهر تردد کنند. انجام این طرح (که ۱۰ سال به طول خواهد انجامید و لااقل ۲/۶ میلیارد دلار هزینه در بر خواهد داشت) هنوز هم می تواند در مرحله اجرا با موانع متعدد روبه رو شود، به ویژه موانعی که ریشه در طبیعت ناپایدار سیاست های ایتالیا دارند. از آنجایی که سیل بندها دائماً باز و بسته شده و مدت های طولانی باعث مسدود شدن آبراه های ورودی شهر خواهند شد، این نگرانی نیز وجود دارد که باعث راکد ماندن آب در مرداب اطراف شهر خواهند شد. این استدلال که از جانب سبزها (طرفداران محیط زیست) برای تاکید بر لزوم بازبینی جنبه های زیست محیطی طرح ارائه شده است، می تواند ساخت سیل بندها را تا مدت ها به تاخیر انداخته یا حتی آن را به طور کامل متوقف کند. حتی اگر چنین باشد، این بهترین راه حلی است که می تواند معضلات آبی شهر ونیز را در طول دوره حیات هفتصدساله آن مرتفع سازد. با توجه به سطح پایین استانداردهای محلی از نظر تشریفات اداری، این راه حل قطعاً راه حل بدی نخواهد بود.

جفری کلاگر
ترجمه؛ علی عبدالمحمدی

منبع : روزنامه اعتماد