دندان‌های جایگزین

به رغم پیشرفت‌های بسیار زیادی که در دندانپزشکی ترمیمی و بهداشت دهان و دندان صورت گرفته با این وجود بسیاری از افراد به علت‌های متفاوت مانند پوسیدگی شدید، بیماری‌های لثه و آسیب‌های دندانی، دندان‌های خود را از دست می‌دهند. استفاده از دندان‌های مصنوعی متحرک تنها راه درمان از دست دادن دندان برای سال‌های زیادی بود.
دندان‌های مصنوعی پلاک‌های متحرک یا بریج‌هایی هستند که توسط تکنیسین ساخته می‌شوند و به عنوان دندان جایگزین عمل می‌کنند و به آنها دندان‌های عاریه نیز گفته می‌شوند.
دندان‌های مصنوعی توسط بافت‌های سخت و نرمی که در دهان قرار دارند حمایت می‌شوند.دندان‌های مصنوعی مرسوم، شامل پلاک‌های متحرک کامل یا جزیی (پارسیل) و روکش‌ها و بریج‌ها می‌باشند. دست دندان‌ها یا دندان‌های مصنوعی برای قرار گرفتن در دهان نیازمند تکیه بر بستری از استخوان‌های فکی هستند که با تحلیل رفتن استخوان‌های فک، دندان‌‌های مصنوعی بستر خود را برای قرار گیری در دهان از دست خواهند داد.
در مواردی که یک یا تعداد محدودی دندان کشیده شده باشد و دو طرف ناحیه بی‌دندانی، دندان طبیعی وجود داشته باشد، پروتز ثابتی به نام بریج تهیه می‌شود. برای قرار دادن بریج، باید دو دندان طبیعی اطراف ناحیه بی‌دندانی تراشیده شوند و دندان‌های دو طرف به عنوان پایه در نظر گرفته می‌شود و یک روکش روی آنها قرار می‌گیرد و دندان‌هایی برای جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته به آن متصل می‌شود، این روکش‌ها به دندان‌های تراش‌خورده با یک سیمان مخصوص چسبانده می‌شوند و ثابت‌اند. اگر چند دندان کشیده شده باشد و در دو طرف ناحیه بی‌دندانی، دندان طبیعی وجود نداشته باشد یا وسعت ناحیه بی‌دندانی بسیار زیاد باشد از دندان مصنوعی جزئی یا پلاک متحرک پارسیل استفاده می‌شود این پلاک‌ها روی ناحیه بی‌دندانی سوار شده و توسط گیره‌هایی به دندان‌های طبیعی متصل می‌شوند.
اگر تمامی دندان‌ها کشیده شود یک دست دندان مصنوعی کامل برای بیمار ساخته می‌شود. پس از کشیدن آخرین دندان معمولا یک ماه طول می‌کشد تا زخم‌ها التیام یابد، بیشتر از این مدت نباید بی‌دندان بود زیرا تحلیل استخوان، بدون دندان سریع‌تر اتفاق می‌افتد. میزان موفقیت دست دندان بستگی به ارتفاع استخوان و لثه فک دارد.
در مورد پروتزهای متحرک کامل یا پارسیل شکایت بیمار عمدتا لقی دندان مصنوعی، عدم احساس راحتی هنگام جویدن، لق شدن دندان‌های باقی مانده در دهان و احساس وجود جسم خارجی در دهان می‌باشد. برای کمتر شدن این عوارض بهتر است شب‌ها از دندان مصنوعی استفاده نشود و در جای مرطوب گذاشته شود. در مورد دندان‌های مصنوعی ثابت (بریج‌ها) نیز، می‌توان به تراش خوردن دو دندان سالم کناری، تحریک لثه‌ها و تحلیل رفتن استخوان در ناحیه بی‌دندانی اشاره کرد. در انتها بایستی یادآور شد که با بهداشت خوب دهان و دندان می‌توان عوارض دندان‌های مصنوعی را به حداقل رساند.

دکتر سعید معینی

منبع : روزنامه جام جم