اولویت تبلیغ عملی

▪ پرسش:
در شرایط کنونی که اهرم های قدرت در اختیار مومنین و متدینین قرار دارد در رابطه با تبلیغ دینی و اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر آیا روش لسانی و کلامی تأثیرگذارتر و کارآمدتر است یا تبلیغ و دعوت عملی؟
ـ پاسخ:
در رابطه با تبلیغ دینی و دعوت دیگران به راه خدا بهترین الگوهای ما پیامبر اعظم(ص) و ائمه اطهار(ع) هستند که راه و روش آن بزرگواران در همه عصرها و نسل ها برای انسان حجت است و راهگشای سعادت و کمال انسان خواهد بود. براساس تحقیقات به عمل آمده در صدر اسلام تعداد کسانی که با دعوت و تبلیغ عملی پیامبر اعظم(ص) به اسلام گرویده اند، بیشتر از تعداد کسانی بودند که با روش کلامی و تبلیغ لسانی آن حضرت به اسلام گرویده اند. این درحالی است که تبلیغ مستقیم آن ذوات مقدسه در زمانی انجام می گرفت که آنان خود عامل به اوامر و نواهی به دیگران بودند و هیچ امر و نهی و فریضه ای را از دیگران طلب نمی کردند مگر آنکه خود در عمل به آن مقوله سبقت می گرفتند. علی(ع) می فرماید: هیچ چیزی را به شما امر نکردم مگر آنکه در آن چیز نسبت به شما با عمل سبقت گرفتم. از سوی دیگر ما در شرایطی به سر می بریم که همه ابزارهای قدرت و حاکمیت در اختیار مومنین قرار دارد و به لحاظ تجهیزات، امکانات، بودجه، نیروی انسانی و مجموعه علل و اسباب و معدات انجام و تحقق یک کار کمبود نداریم و می توانیم با مدیریت صحیح و استفاده بهینه از منابعی که در اختیار داریم و گره گشایی از مشکلات مخاطبین بیشترین تأثیرگذاری فکری و اعتقادی را بر دیگران داشته باشیم. طبیعی است که با وجود برخورداری از این توانمندی ها روش کلامی و لسانی در تبلیغ و دعوت دیگران به راه خدا و مسیر کمال و سعادت تأثیرگذاری کمتری داشته و واگرایی مخاطب را به همراه خواهد داشت. شهید بزرگوار مرتضی مطهری(ره) به زیبایی این مقوله را تبیین فرموده و می نویسد: «شما اگر بخواهید به شکل غیرمستقیم امر به معروف بکنید یکی از راه های آن این است که خودتان صالح و باتقوا باشید، خودتان اهل عمل و تقوا باشید. وقتی خودتان این طور بودید، مجسمه ای خواهید بود از امر به معروف و نهی از منکر، هیچ چیز بشر را بیشتر از عمل تحت تأثیر قرار نمی دهد، شما می بینید مردم از انبیا و اولیا زیاد پیروی می کنند، ولی از حکما و فلاسفه آنقدرها پیروی نمی کنند. چرا؟ برای اینکه فلاسفه فقط می گویند، فقط مکتب دارند، فقط تئوری می دهند، در گوشه حجره اش نشسته است، کتاب می نویسد و تحویل مردم می دهد ولی انبیا و اولیا تنها تئوری و فرضیه ندارند، عمل هم دارند. آنچه می گویند اول عمل می کنند، حتی اینطور نیست که اول بگویند، بعد عمل کنند. اول عمل می کنند، بعد می گویند. وقتی انسان بعد از آنکه خودش عمل کرد، گفت؛ آن گفته اثرش چندین برابر است... هر مصلحی اول باید صالح باشد تا بتواند مصلح باشد... پیغمبر اسلام اگر در آنچه که دستور می داد اول خود پیشقدم نبود، محال بود دیگران پیروی کنند.» (پژوهشی در امر به معروف و نهی از منکر، ص ۲۹۶)

منبع : روزنامه کیهان