ونگوگ به روایت هنرمندان ایران

غم برای همیشه باقی خواهد ماند.> این آخرین جمله نقاشی است که می‌توان او را مهم‌ترین نقاش امپرسیونیست نامید. ونسان ونگوگ هنرمندی که در شرایط سختی زندگی را گذراند، به‌طوری که سرنوشت غم‌بارش استعاره‌ای از سختی‌ها و رنج‌های دنیای هنر شده است. این روزها در تهران نمایشگاهی برپا شده که دست بر قضا همین سختی‌ها و تراژدی‌های دنیای هنر را سوژه خود قرار داد.این نمایشگاه <گوش ونگوگ> نام دارد و در گالری تازه‌تاسیس <ده> برپا است. آثار ۱۷ هنرمند معاصر با محوریت <گوش ونگوگ> در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است؛ نمایشگاهی که ایده آن در سال ۱۳۷۱ شکل گرفته است. پرویز تناولی، عباس کیارستمی، فریدون آو، فرشید مثقالی، غلامحسین نامی، بهرام دبیری، شیده تامی، بهزاد حاتم، مهدی سحابی، کورش شیشه‌گران، فریده لاشایی، پرویز کلانتری، صادق تیرافکن، مانیا اکبری، گلنار فتحی، هومن مرتضوی و رکنی حائری‌زاده، ۱۷ هنرمند معاصر ایرانی هستند که هریک با یک اثر در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند.
بهزاد حاتم که خود منتقد هنری است و اولین نمایشگاه گالری‌اش را به این سوژه اختصاص داده درباره این نمایشگاه می‌گوید: <گوش ونگوگ اشاره‌ای دارد به سختی‌های دنیای هنر و کار هنرمند، ماجرای ونگوگ در حقیقت به سمبل این موضوع تبدیل شد. هدف من از برپایی این نمایشگاه آن بود که از مقام هنرمند تجلیل کنم. این سوژه برای هنرمندان آشنا است و آنها احساس خود را از رنج‌های ونگوگ در قالب مجسمه، عکس و نقاشی نشان داده‌اند.> در این نمایشگاه برای اولین بار عکسی از عباس کیارستمی به نمایش گذاشته شده که موضوع آن را خود این هنرمند به وجود آورد. این عکس در ابعاد ۱۴۴ در ۲۲۴ سانتی‌متر و به شیوه چاپ دیجیتال روی بوم ارائه شده است. عکسی که کیارستمی گرفته انگار کاری از ونگوگ است. پرویز تناولی مجسمه‌ساز مطرح کشورمان هم با مجسمه‌ای تحت عنوان گوش ونگوگ به ارتفاع ۲۷ سانتی‌متر در این نمایشگاه شرکت دارد. این مجسمه برنزی نشان‌دهنده گوشی است که زخم خورده است. به گفته بهزاد حاتم، اهمیت این مجسمه در آن است که برای اولین بار اثری جدید با موضوعی جدید را از پرویز تناولی شاهدیم. فرشید مثقالی هم که این روزها بیشتر به مجسمه‌سازی گرایش دارد تا تصویرگری، مجسمه‌ای ۱۸۵ سانتی‌متری از ونگوگ ارائه داده که گوش خونین او را نشان می‌دهد.
مثقالی در این مجسمه به وضوح از عناصر تصویری فرهنگ ایرانی برای رساندن پیامی جهانی استفاده کرده است. آثار دیگر هنرمندان حاضر در این نمایشگاه هم جالب و حائز اهمیت است: فریدون آو با به کار بردن مواد مختلف روی بوم، نقاشی‌ای به ابعاد ۱۰۳ در ۲۰۳ سانتی‌متر ارائه داده است؛ مانیا اکبری که شاید بیش از هر هنرمند دیگر با مقوله <رنج> آشنا است عکسی ارائه داده که چاپ دیجیتال روی بوم است. شیده تامی نیز با اثری تحت عنوان <سرسام> به ابعاد ۱۵۰ در ۱۷۰ سانتی‌متر در این نمایشگاه شرکت دارد. صادق تیرافکن هم پرتره ونگوگ را با گوش باندپیچی شده نشان می‌دهد که ۹۵ در ۷۲ سانتی‌متر است. بهزاد حاتم نیز یک نقاشی ارائه داده که ۲۲ دسامبر ۱۸۸۸ را نشان می‌دهد. ونگوگ در این نقاشی هنوز گوشش را از دست نداده چرا که او روز بعد، یعنی ۲۳ دسامبر گوش چپ خود را برید و در روزنامه‌ای پیچید و برای آشنایی فرستاد! رکنی حائری‌زاده با استفاده از مواد مختلف روی مقوا اثری به ابعاد ۱۰۰ در ۷۰ سانتی‌متر ارائه کرد. آثار مهدی سحابی، کورش شیشه‌گران، گلنار فتحی، پرویز کلانتری، فریده لاشایی، هومن مرتضوی و غلامحسین نامی هم هریک سعی در نشان دادن این سوژه دارند اما کار جالبی که در این نمایشگاه ارائه شده، جعبه رنگی است که از سوی بهرام دبیری به صورت امانت به نمایشگاه داده شده است. شما در این جعبه رنگ تصویری از ونگوگ به همراه تعدادی قلم‌موی یکپارچه خون‌آلود و یک گوش روی آن می‌بینید! دبیری با ابتکار خود جعبه‌ای شبیه جعبه رنگ ونگوگ ساخته که در نگاه اول همه‌چیز آن اصل است و حتی روی جعبه عبارت <‌> Vincant که نام کوچک ونگوگ است را می‌بینید اما این جعبه شبیه‌سازی شده جعبه ونگوگ است. در کاتالوگ این نمایشگاه اعلام شده که این نمایشگاه با انگیزه ستایش هنرمندان و سختی‌های کار آنها برپا شده است. همچنین نمایشگاه به مرتضی ممیز و مارکو گریگوریان تقدیم شده که ایده نمایشگاه اول بار در سال ۱۳۷۱ با آنها در میان گذاشته شد. لازم به ذکر است که نمایشگاه <گوش ونگوگ> تا دهم آذرماه در گالری <ده> واقع در خیابان ولی‌عصر، خیابان عطار، خیابان نیروی انتظامی بن‌بست ریاحی شماره ۱۰ برپا خواهد بود.

پرویز براتی

منبع : روزنامه اعتمادملی