کولیک شیرخوارگی

معمولاً به کولیک به چشم یک شکایت نگریسته می‌شود. در شیرخواران، لفظ کولیک به نشانگانی اشاره دارد که شامل خوشه‌های خود به خود محدود شونده‌ی رفتاری در سه ماه آغازین زندگی است. دانش کنونی ما از سبب‌شناسی و پاتوفیزیولوژی و درمان آن هنوز ناکافی است.
Wessel، در ابتدا در توصیف کولیک، قانون «سه» را تعریف کرد: «شیرخوار کوچک‌تر از سه ماه که بیش از سه ساعت در روز و سه روز در هفته و طولانی‌تر از سه هفته گریه کند کولیک دارد.» از آنجا که والدین و اطبای قلیلی سه هفته تاب می‌آورند تا معیارها کامل شوند اغلب معیار آخر محذوف است، که از آن به عنوان «معیارهای تغییریافته‌ی Wessel یاد می‌شود. کولیک یک نشانگان رفتاری سه ماه اول عمر است که در حدود ۳۰ درصد موارد تا ماه‌های چهارم و پنجم ادامه می‌یابد. مبانی گوناگون رفتاری، خود تنظیمی سیستم اعصاب مرکزی، هورمون‌های دستگاه گوارش، تغذیه، ترکیب فلور روده و میزان گاز در پاتوفیزیولوژی کولیک مطرح شده‌اند که در بعضی موارد منشا بحث صاحبنظران می‌باشند. به نظر نمی‌رسد تنش‌های مادر در اواخر بارداری یا نژندی پس از زایمان نقشی در بروز و شدت کولیک داشته باشد. گاه کولیک و اوج گرفتن آن در حدود ۶ ‌هفتگی بخش بیشین طیف گریه و شدت پاسخ به محرک در شیرخوار است و نشانه‌ی بیماری یا حتی یک نشانگان ویژه تلقی نمی‌شود.
در اداره‌ی شیرخواران کولیکی نیز روش‌های مختلف مانند شیوه‌های رفتاری مراقبان شیرخوار، چگونگی تغذیه، راهکارهای دارویی متعدد، سویه‌های پروبیوتیکی، ماساژ و روش‌های کایروپراکتیک به تفصیل مطرح شده‌اند. از این همه به نظر می‌رسد در آغوش گرفتن و نوسان ملایم شیرخوار اثر مطلوب آرام‌ بخش با ماندگاری قابل قبول داشته باشد و ممکن است برانگیختگی شیرخوار را به افزایش هشیاری بصری و سمعی تبدیل کند. صحت بیشتر باورهای قدیمی در تاثیر رژیم غذایی مادر و داروهای ضد نفخ موجود در کاهش درد و بی‌تابی طفل هرگز اثبات نشده است و بسیاری از داروها عوارض جانبی جدی دارند. از آنجا که بروز احساس ناکفایتی و خشم و عدم اعتماد به نفس در مادران شیرخواران کولیکی منجر به کاهش توانایی آنان در مراقبت، تغذیه و رفتارهای مادرانه می‌شود، وقوف به مبانی علمی این نشانگان رفتاری و راهبرد منطقی در اداره‌ی آن کمک بسزایی به ارتقای سلامت جسمی و روحی زوج مادر- شیرخوار خواهد کرد.

دکتر بهاره اله وردی
فوق تخصص گوارش کودکان
دکتر رامین مظفری

منبع : هفته نامه پزشکی امروز