شیوع گزش با سوزن

سالانه بین ۶۰۰ هزار تا ۱ میلیون مواجهه‌ی پرخطر شغلی در کادر درمان رخ می‌دهد که در این میان حدود ۱۰۰۰ نفر از ایشان دچار عفونتهای جدی می‌شوند. این افراد در معرض خطر هپاتیت C، وHIV قرار می‌گیرند. در آمریکا به ازای هر ۱۰۰ تخت بیمارستانی، ۳۰ مورد گزش با سوزن Needle Stick در سال گزارش می‌شود. اکثر آسیب دیدگان پرستارانی هستند که مستقیما با بیماران کار می‌کنند. نکته‌ی مهم این است که اکثر این آسیب دیدگی‌ها قابل پیشگیری می‌باشند. از سوی دیگر هزینه‌ی گزاف پیگیری فرد بعد از مواجهه می‌باشد. این هزینه حتی تا زمانی که عفونتی بروز نکرده باشد برای هرموردNeedle Stick حدود سه هزار دلار است. لذا این پژوهش به منظور شناسائی گروه‌های در معرض و موقعیت‌های پرخطر در بیمارستانها و مقایسه‌ی میزان موارد مواجهه در بخشهای کودکان و سایر بخشها به منظور پیشگیری از بروز بیماریهای عفونی و نیز اجتناب از هزینه‌های گزاف درمانی که گاه مادام العمر است، انجام شد.
این بررسی مقطعی در ۳۵ بیمارستان آموزشی و غیر آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۸۶ انجام گردید، اطلاعات ۲۱ بیمارستان که کامل و بدون نقص بود استخراج و با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نمونه‌های پژوهش شامل افراد شاغل در بیمارستان شامل، پرستاران، بهیاران، کمک بهیاران، تکنسین‌های اتاق عمل و آزمایشگاه، کارکنان و کمک کارکنان واحد خدمات، دستیاران، پزشکان، انترنها، ماماها می‌باشد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌ی اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه‌ی مواجهه‌های شغلی در زمینه Needle Stick می‌باشد.
براساس نتایج به دست آمده از این بررسی بیشترین درصد (۶۰%) افرادی که دچار آسیب با ابزارهای تیز و برنده شده بودند را زنان تشکیل می‌دادند.
از میان افراد شاغل در بیمارستان، پرستاران با ۴۱% بیشترین میزان و به ترتیب کارکنان واحد خدمات با ۸%، دستیاران با ۸% و کمک بهیاران با ۶% در رتبه‌های بعدی آسیب قرار داشتند.
از نظر رویه‌های پرخطر بیشترین مواجهه در حین عمل جراحی به میزان ۲۴%، سپس رگ‌گیری به میزان ۲۲% و در درجه سوم زدن بخیه و نظافت به میزان ۸% قرار داشته است. بیشترین میزان آسیب در بخش‌ها به اتاق عمل با ۲۲% مواجهه اختصاص داشته و بخش کودکان با ۲۱% میزان مواجهه در رتبه‌ی بعدی قرار داشت.
نتایج نشان داد که ۷% موارد مواجهه نیز در بخش‌های NICU , PICU اتفاق افتاده است و بخش نوزادان به تنهایی ۴% این موارد را تشکیل داده است. در این بررسی همچنین مشخص گردید بیشترین میزان آسیب (۵۳%) از طریق سر سوزن ایجاد می‌گردد. سوزن بخیه و تیغ بیستوری با ۱۲% و آنژیوکت با ۹% سایر ابزارهای پرخطر را تشکیل داده‌اند.
با مد نظر قرار دادن آمارهای به‌دست‌آمده و توجه و دقت در متغیر‌های پرخطر که ممکن است در پیشگیری و حفاظت فردی و حرفه‌ای و اجتماعی مثمر ثمر واقع شود. برنامه‌ریزی‌های اساسی به منظور ارتقای ایمنی شغلی کارکنان شاغل در بالین و نیز کارکنان شاغل در واحد‌های پشتیبانی مراکز بهداشتی و درمانی که خود حافظان و مراقبان حفظ و ارتقای سلامت افراد و جامعه هستند و اجرای آموزش‌های گسترده‌ی اختصاصی به صورت کارگاههای آموزشی پیشنهاد می‌شود تا علاوه ‌بر ارتقای سلامت جامعه از صرف هزینه‌های گزاف نیز پیشگیری گردد.

نارملا ربیع راد
دکتر فاطمه الحانی
مژگان غلامپور
سید مرتضی حقیقی‌فرد ‌
وحیده احمدی

منبع : هفته نامه پزشکی امروز