گازهای سمی Poisongases

موادی را گویند که در جنگ‌های شیمیائی برای از کار انداختن انسان‌ها و در برخی موارد در صنعت به‌عنوان گازهای ضد عفونی برای دفع آفات بکار می‌رود به کلیهٔ آن‌ها، گاز گفته می‌شود ولی بسیاری از آنها مایع یا جامد است. اطلاعات مربوط به گازهای نظامی مخفی نگاه داشته می‌شود، اما گازهای اشک‌آور که توسط پلیس به‌کار می‌رود نیز سمی است و بیشتر باعث لطمه‌های جدی به چشم‌ها، گلو وریه‌ها می‌شوند.
گازهای سمی بر حسب اثر عمدهٔ آنها بر روی سیستم انسانی بدین‌قرار است
۱) گازهایکشنده مانند فسژن
۲) اشک آورها یا گازهای اشک آور
۳) تاول‌آورها مانند لویزیت و گاز خردل
۴) عطسه آورها که باعث عطسه کردن می‌شوند
۵) گازهای عصبی (استتاری) که بی‌ضرر است ولی در تضعیف روحیه سربازها مؤثر است ـ گازها، گاه به‌عنوان عوامل خطر گازهای عصبی (استتاری) که بی‌ضرر است ولی در تضعیف روحیه سربازها مؤثر است ـ گازها، گاه به‌عنوان عوامل خطر گازهای عصبی (استتاری) که بی‌ضرر است ولی در تضعیف روحیه پایدار مانند گاز خردل به مدت ۷ روز روی زمین باقی می‌ماند ولی فسژن به سرعت توسط رطوبت تجزیه می‌شود عوامل پنهان کننده مانند فسفر سفید و دودهای سمی مانند دی فنیل آمیفرکلرو آ رزین نیز جزو گازهای سمی بشمار می‌رود. گازهای کشنده بر چهار دسته تقسیم شده‌اند: سم‌های واقعی که با رنج کمی می‌کشند مانند اسید سیانیدریگ: گازهای خفه کننده که روی غشاء ریه‌ها اثر گذاشته آنها را ضایع می‌کنند و باعث می‌شوند که خون کیسه‌های هوا را پر کند فسژن، دی فسژن، و کلروپیکرین سم‌هائی که آستری مجاری عبور هوا را ضایع و مجاری نسوج ریه را مسدود می‌کنند. مانند گاز خردل واتیل دی کلرو آرزین و سم‌هائی که بر روی دماغ و گلو اثر می‌گذارند و باعث درد شدید، سردرد و استفراغ می‌شوند مانند دی فنیل کلرو آرزین گاز خردل معروف به گاز تاول مایع روغنی است که در ۲۱c درجه به جوش آمده و به آسانی در هوا بخار می‌شود قرنیه چشم‌ها را ضایع کرده پوست تاول انداخته ـ یک قسمت آن در ۱۴ میلیون قسمت هوا سمی است. با بو کردن نمی‌توان آنرا کشف کرد.
● گازهای کنترل شورش
گاز آشک آور و دیگر گازهای کنترل شورش نتیجهٔ تحقیقات علمی و عملی عده‌ای از شیمی دانها و متخصصین معروف است که از مدت‌ها قبل در جستجوی وسیله‌ای مطمئن و بدون خطر برای حفاظت و نگهداری بانک‌ها بوده‌اند و پس از کشف گاز اشک‌آور، وسیله‌ای مزبور در این قبیل مؤسسات مورد استفاده قرار داده شده است که به‌طور خود کار عمل نموده و مانع هر نوع حرکت یا فعالیتی می‌شود. گاز اشک‌آور برای اولین بار در اغتشاشات سال ۱۹۲۳ شهر ژیتزبورگ واقع در ایالت پنسیلوانیا که از مراکز بزرگ صنعت فولادسازی آمریکاست مورد استفاده قرار گرفت و چون استفاده از آن بدون کوچکترین خطری در پراکنده کردن تظاهر کنندگان اثر فوری و قابل ملاحظه داشت، لذا به همین دلیل مورد توجه و اقبال مقامات پلیسی و زندانبانی آمریکا قرار گرفت و آن را به اسلحه‌ٔ مخصوص پلیس و دیگر نیروهای انتظامی معروف ساخت.
گاز اشک‌آور با گازهای سمی به‌کلی متفاوت بوده و هیچ‌گونه اثر سوئی در پایان عمل ندارد. مادهٔ اصلی که در ساخت گاز اشک‌آور به کار رفته است، جامد، غیر قابل انفجار و عاری از هر نوع مواد سمی است و حمل و نقل آن بدون خطر می‌باشد. این ماده اصلی سازندهٔ گاز خطر می‌باشد. این ماده اصلی سازندهٔ گاز (کلر استوفنون) (Chloracetophenon) نام دارد که ماده‌ای است جامد، سفیدرنگ، سخت و بلوری شکل که در موقع عمل با یک واکنش حرارتی ـ شیمیائی با کمک بخار آب آزاد می‌شود و همین خاصیت، آن را برای استفاده در آب و هوای گرم مناسب می‌سازد و برای آهسته‌تر کردن احتراق این ماده آن را با پودر مخصوصی مخلوط می‌نمایند [۴].

۴ ـ دائرهٔ‌المعارف اسلحه

منبع : مطالب ارسال شده