راهکارهای عملی برای جلب همکاری کودکان

پدر یا مادر بودن بسیار دشوار است. تجربه‌ای است پرزحمت، سخت و گاهی اوقات رنج‌آور بخورد. اما هرچه هست بسیار خرسند‌کننده هم می‌باشد. تلاشی است پرارزش اما بی‌مزد. مادام‌العمر و تمام‌وقت. بسیاری از والدین بی هیچ آمادگی قبلی نسبت به آنچه پیش رو دارند، این تجربه را آغاز می‌کنند و بیشتر آنان بدون دریافت کمترین سپاس و قدردانی، وظیفه خود را به انجام می‌رسانند. با این حال هیچ وظیفه‌ای مهم‌تر از تربیت نسل آینده نیست.
آنچه جامعه و خانواده از ما انتظار دارد، پرورش و مراقبت از کودکانمان است به گونه‌ای که به رشد و سلامت عاطفی آنان کمک کنیم که هدف اصلی تربیت کودک است. برای جلب همکاری کودکان (زیر ۱۲ سال) به اجرای بهتر اصول تربیتی آنان نیاز داریم تا برخی از اصول پایه تربیت کودکان را بشناسیم و به آنها عمل کنیم:
۱) شرح دهید: آنچه را که مشاهده می‌کنید و یا مشکل موجود را شرح دهید. به طور مثال:
- «شیر ریخت و اینکه اسفنج لازم داریم یا بطری شکست و اینکه جارو لازم داریم.»
نکته این بحث این است که نباید کلمه تو را در اول این جمله‌ها به کار ببریم.
۲) اطلاعات بدهید: او باید در تمام طول زندگی بداند که «شیر اگر در داخل یخچال قرار داده نشود، خراب می‌شود. میوه را باید قبل از خوردن شست و غیره...»
۳) اظهارنظر یک کلمه‌ای: این نوع گفتار موجب، صرفه‌جویی در وقت، انرژی و توضیحات خسته‌کننده می‌شود. کودکان این نوع ارتباط را نوعی رهایی آرام‌بخش از نطق‌هایی معمولی و طولانی می‌دانند. هرگز اسم کودک خود را به عنوان گفته تک کلمه‌ای به کار نبرید. وقتی کودک در طول روز بارها مریم تایید نشده را بشنود، شروع‌ می‌کند به پیوندزدن نامش با عدم تایید.
۴) درباره احساس خودتان صحبت کنید: به‌طور مثال «از نظر من الان برای اینکه نگاهی به انشای تو بیندازم وقت خوبی نیست. من عصبی و ناراحتم بعد از شام میتونم آن‌طور که باید به آن توجه کنم.» بعضی کودکان در برابر عدم تایید والدین‌شان بسیار حساس هستند.
برای این گروه از کودکان، تنها ذکر انتظارات کافی است. به طور مثال به جای گفتن: «من از دست تو به خاطر کشیدن دم گربه عصبانی هستم.» بهتر است گفته شود: «انتظار دارم با حیوون‌ها مهربون باشی.»
۵) در صورت همکاری، نسبت به کودک بازخورد مثبت نشان دهید: هنگامی که کودک از دستور شما اطاعت می‌کند او را تحسین کنید: «آفرین به دختر خوبم، مریم. کاری که گفتم زود انجام دادی. از اینکه فورا این کار را انجام دادی، خیلی ممنونم.»
۶) اگر کودک از دستور شما پیروی نکرد، آن را تکرار کنید: درخواست خود را یک بار دیگر با قاطعیت ولی در کمال خوش‌رویی بیان کنید: «علی، از تو خواستم یک کار انجام بدهی. اسباب‌بازی‌هایت را جمع کن و بپر توی حمام.»
۷) در صورت لزوم پنج ثانیه دیگر صبر کنید: یک بار دیگر مقداری به کودک فرصت دهید. همچنان در نزدیکی و در دسترس او باشید ولی چیزی نگویید، جر و بحث و دعوا نکنید. خوش‌رویی خود را از دست ندهید. فقط کمی مکث کنید.
۸) همکاری کودک را تحسین کنید: اگر کودک از دستور و خواهش دوباره شما اطاعت کرد او را تشویق کنید. اگر کودک دوباره با شما همکاری نکرد برای او عواقب نامناسبی را در نظر بگیرید. در صورتی که کودک به مخالفت ادامه داد از تنبیه فوری و قاطع مانند روش زمان سکوت استفاده کنید. در این روش کودکی را که بدرفتاری کرده، از بازی دور می‌کنند و او را مجبور می‌کنند همان جا کنار اسباب‌بازی‌های خود یا روی صندلی که به این منظور گذاشته شده، ساکت و آرام بنشیند. زمان سکوت به ویژه در برخورد با بی‌نظمی‌های خفیف موثر است. همچنین به کودک بگویید که چه رفتارهایی مستوجب زمان سکوت می‌شود. مدت محروم کردن کودک، ۲ تا ۳ دقیقه است و باید بلافاصله بعد از بروز مشکل رفتاری از آن استفاده کرد.
۹) مشکل را شناسایی کنید: تعیین اینکه مشکل، مشکل کیست، به شما کمک می‌کند که بدانید چه کاری باید انجام بدهید. همچنین به فرزندتان کمک کنید مستقل بشود. اگر مشکل مربوط به شماست، خودتان باید اقدام کنید. اگر مشکل مربوط به او باشد، باید بخواهید خودش به تنهایی از عهده آن برآید.
۱۰) بخواهید اما دستور ندهید و متوقع نباشید: برای ایجاد همکاری در کودکان، باید آنها را به گوش دادن و جواب مساعد دادن به درخواست‌های خود تشویق کنید. آیا دوست دارید کسی پیوسته به شما امر و نهی کند که چه باید بکنید؟ هر روز کودک پر از صدها دستور و امر و نهی است. بی‌دلیل نیست که مادرها می‌گویند فرزندان‌مان به حرف ما گوش نمی‌دهند. به طور مثال، به جای اینکه بگویید: «برو دندان‌هایت را مسواک کن.» بگویید: «ممکنه دندان‌هایت را مسواک بزنی؟»
۱۱) «استفاده از جمله ممکنه خواهش کنم» به جای «کلمه» می‌توانی؟ هنگام طرح خواسته خود به جای «می‌توانی» از کلماتی با مفاهیم «ممکنه خواهش کنم» استفاده کنید. «می‌توانی» ایجاد مقاومت می‌کند اما «ممکنه خواهش کنم؟» نتیجه مطلوب می‌دهد. به طور مثال «ممکنه خواهش کنم لوازمت را جمع کنی». باید درخواست خود را به گونه‌ای طرح کنید که به فرزندتان انگیزه همکاری بدهید.
۱۲) برای کودکان الگو باشید: محیط خانواده باید نمونه‌ای از همکاری صمیمانه‌ میان اعضا باشد.
۱۳) باکلمات بازی نکنید: در لفافه حرف نزنید. بدتر از عبارات دستوری و استفاده از مفاهیم «می‌توانی» طرح سوال به شکل بازی با کلمات و علم معانی است. برای جلب همکاری فرزندان، استفاده از علم معانی شیوه مناسبی نیست. زیرا برای پرسش‌هایی که با اتکا به علم معنی مطرح می‌شوند، مفاهیم ضمنی وجود دارد.

منبع : روزنامه سلامت