۹ سپتامبر سال ۱۹۹۱ ـ روز استقلال تاجیکستان

نهم سپتامبر سال ۱۹۹۱ تاجیکستان ۷ میلیون نفری پارسی زبان اعلام استقلال کرد. تاجیکستان که بخش اصلی ایران زمین بشمار می آید دارای ۹۸ در صد باسواد است و نوروز را گرامی می دارد. این سرزمین که تا پایان دوران سامانیان سراسر شمال آمودریا (جیحون) را شامل می شد بتدریج براثر هجوم ترکها، مغولها و اقوام نیمه زرد مهاجر کوچک شد و آخرین ضربه را از رهبران شوروی خورد که قسمت های دیگری از آن را به جمهوری های مجاور دادند. تاجیکستان امروز که زبان پارسی را برای همه ایرانیان پاسداری و نگهداری کرده است اینک شامل سه ایالت و چند منطقه دیگر است و ایالت سغد (خجند) آن که پایگاه مهاجرت آرین ها بشمار می رود و کوروش در آنجا کشته شد تا مانع ورود اقوام با تمدن پایین به ایران زمین شود معروفتر از ایالات دیگر است.
تاجیکها با گذاردن نام اسماعیل سامانی (احیاءگر زبان فارسی و فرهنگ ایرانی) بر بلندترین قله آن کشور قدرشناسی خود را نسبت به او نشان داده اند. در تاجیکستان ۲۵ هزار روس نیز زندگی می کنند. آنان عمدتا پارسی را با حروف سیریلیک (روسی) می نویسند و با این که این کشور به نسبت جمعیت خود بیش از ممالک دیگر داستان نگار و محقق دارد ما از آثار آنان به دلیل تفاوت خط بی اطلاع مانده ایم. سران شوروی همواره از آن نگران بودند که تاجیکهای آسیای میانه و افغانستان با ایران متحد شوند و امپراتوری پارسها زنده شود و این ترس هنوز میان قدرتهای معاصر وجود دارد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز