بوی بد دهان چاره دارد

هالیتوزیس به معنای بوی بد دهان، وضعیتی است که به‌طور طبیعی در ساعات اولیه صبح وجود دارد. هالیتوزیس صبحگاهی نوعی گرفتاری موقت است که بخشی مربوط به محصولات با بوی نامطبوع است که از طریق باکتری‌های دهانی انباشته شده در طول خوابیدن تولید می‌شود. به طور کلی دو نوع هالیتوزیس وجود دارد : ذهنی و عینی.
در نوع ذهنی، بعضی از بیماران از تصور بوی بد دهان رنج می‌برند و حالتی است که فقط خود بیمار درک می‌کند. انواعی از اختلالات روحی روانی با این وضعیت ارتباط دارند که عبارت‌اند از: توهم، نگرانی، وسواس و... که به این بیماران هالیتوزیس روانی نیز می‌گویند. بوی بد دهان عینی، احساس نامطلوبی است که هزاران سال است نوع بشر را مبتلا کرده و در حال حاضر نیز جامعه به عنوان یک حالت خفت‌آمیز به آن نگاه می‌کند. این وضعیت گاهی موجب جدایی زوج‌ها شده است.
هزینه‌های زیادی برای رفع این مشکل صرف شده است، به طوری که در سال ۱۹۹۲ دهان‌شویه‌ها و مطبوع‌کننده‌های دهان فروشی نزدیک به ۸۵۰ میلیون دلار داشته است و همگی با این شعار که از بوی بد دهان خلاص شوید، سعی دارند که مشکل را برطرف سازند. حتی قرص‌های نعنا، آدامس‌ها و اسپری‌های مطبوع‌کننده حدود یک میلیون دلار هزینه دربرگرفت. به طور معمول، بوی بد دهان به وسیله دیگران قابل درک است که دو منشأ دهانی(۹۰ درصد) و غیردهانی (۱۰ درصد) را برای این بیماران درنظر می‌گیرند. منابع دهانی بوی بد دهان شامل گیر کردن ذرات غذایی میان دندان‌ها، زبان باردار، زبان شیاردار، زبان سیاه مودار، پوسیدگی‌های وسیع دندانی، دندان مصنوعی کثیف، سیگار، زخم‌های دهان، پرکردگی نامناسب، بیماری لثه، سرطان دهان و... هستند.
منابع غیردهانی مانند سینوزیت، التهاب لوزه‌ها و بینی، تنگی مری، عفونت ریه، مصرف غذاهایی مانند سیر و پیاز و یا بیماری‌هایی مانند مرض قند، اختلال عمل کلیوی و... هستند. میان بهداشت خفیف دهان و میزان بدبویی دهان رابطه مستقیم وجود دارد. بهداشت دهان شامل تمیز کردن دهان پس از مصرف وعده‌های غذایی با مسواک و نخ دندان است. التهاب لثه به دلیل پلاک دندانی و جرم نیز سبب تجمع بقایای غذایی و افزایش تجمع باکتری‌ها می‌شود که خود موجب تحریک لثه و ایجاد محصولات باکتریایی‌ می‌شود. اگر عوامل محرک حذف نشوند، بافت‌های استخوانی اطراف دندان درگیر می‌شوند که به این وضعیت پریودنتیت می‌گویند و یکی از شایع‌ترین عوامل ایجاد بوی بد دهان محسوب می‌شود. تنفس دهانی از دیگر عوامل ایجاد بوی بد دهان است. لثه این بیماران متورم و پرخون شده و زمینه مساعدی برای ناراحتی‌های پیشرفته لثه در آینده است. به‌طور خلاصه، برای درمان بوی بد دهان ابتدا باید عوامل دهانی مانند جرم، پوسیدگی، دندان‌های مصنوعی کثیف و... به‌طور کلی حذف شوند و سپس عوامل غیردهانی را برطرف کرد. در مواردی که منشأ روانی برای بوی بد دهان مطرح است، ارجاع بیمار به روان‌پزشک ضرورت دارد.

دکتر جلیل مومن بیت‌اللهی
متخصص بیماری‌های دهان عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

منبع : روزنامه سلامت