جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

نسخه پیچی ایرانی برای جهانی شدن؛ملی سازی در عصر اطلاعات


نسخه پیچی ایرانی برای جهانی شدن؛ملی سازی در عصر اطلاعات
حدود یک دهه است که مسئله جهانی شدن و توسعه مبتنی بر فرآیند های جهانی رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. از یک سو پایان جنگ سرد و آغاز تحولات اقتصادی دنیا( شکل گیری سازمان تجارت جهانی ) و همچنین بروز تحولات سیاسی مختلف در دنیا از جمله حذف دیوار برلین که شاید نماد حذف مرزهای فیزیکی و شکل گیری اتحادیه اروپایی در برابر قدرت های رو به رشدی همچون چین، ژاپن و آمریکا بود و از سوی دیگر توسعه فناوری اطلاعات به عنوان بستر و عامل توسعه اقتصادی باعث شد تا جهان با چالش های جدیدی رو به رو شود. دنیا خواه نا خواه پذیرفته بود که باید الگوها و نظام های سنتی اقتصادی را کنار بگذارد و شیوه تعامل در عرصه بین المللی را فراگیرد. این گرایش های نوین منجر به شکل گیری نهضت جدیدی در دنیا شد که در قالب جامعه اطلاعاتی جهانی تعاریف جدیدی برای مسائل مختلف توسعه اقتصادی، فرهنگی ، آموزشی، علمی و غیره داشت.
بر آیند این پدیده ها باعث شده است که فرمول ها و مقیاس های پیشرفت و توسعه برای کشور های مختلف در این بازار جهانی دچار دگرگونی شود و کشورها در عرضه محصول خود(فرهنگ، دانش، کالاو...) نه با نام و اعتبار بلکه با معیار مزیت نسبی، سرعت اطلاع رسانی و بازاریابی و کیفیت برتر شناسایی شوند.
در این شرایط هر کشوری که بتواند مزیت نسبی بهتری را برای محصول خود ارائه دهد گوی رقابت را در این بازار بین المللی خواهد ربود. در این شرایط سخن گفتن از توان ملی در محصولات و جنبه ملی بخشیدن به آنها برای محصور کردن خود در باورهای محلی جای تعجب و نگرانی خواهد داشت. شرایط اینچنینی ناشی از محدودیت های اقتصادی در عدم توان رقابت جهانی، عدم اطمبنان به بازار، نبود سرمایه گذاران خارجی به دلایل مختلف و...است. نمونه این شرایط در چند سال اخیر به گونه های مختلفی تجربه شده است و چالش های خاص خود را به دنبال داشته است مباحث خودرو ملی، تلفن همراه ملی، لباس ملی، سیستم عامل ملی و این اواخر موضوع داغ اینترنت ملی از جمله مواردی هستند که در راستای طرح های ملی سازی مطرح شده اند. این گونه تصمیم گیری ها در شرایطی که کشور علی رغم پتانسیل های متعدد از نظر منابع انسانی، اقتصادی و فرهنگی از گردونه بازی جهانی در عرصه های مختلف خارج شده است قابل انتظار و پیش بینی است اما به نظر راهکار اصولی و منطقی نمی آید چرا که در طول زمان باعث قرار گرفتن در محدوده کاری و اندیشه ای مرزهای فیزیکی کشور، فرار از واقعیت های اقتصاد جهانی و رشد انحصارگرایی دولتی می شود و درست برخلاف اصل اقتصاد عصر اطلاعات یعنی تفکر جهانی و کار محلی است . برای گریز از چنین معضلی باید نگاهی واقع بینانه به موضوع اقتصاد در عصر اطلاعات و پدیده جهانی شدن بی افکنیم و با ایجاد اعتماد در بازار جهانی زمینه توسعه اقتصادی را در سطح جهانی فراهم کنیم.
مسئولان و مدیران دولت برای حرکت اصولی و آینده نگرانه باید با اندیشه ای جهانی طرح ها و ایده های خود را با استانداردهای قابل طرح در دنیا توسعه دهند و سپس به دنبال اجرای چنین طرح های پر هزینه ای باشند تعریف مدل بهینه تر و هماهنگ با ساختار مدل های توسعه ای موجود در دنیای امروز نیازمند فراگیری قواعد بازی جهت دست یابی به نسخه مناسب تری برای مدل توسعه دانایی محور کشور در فرایند جهانی شدن است.

نویسنده : فرنود حسنی
منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات


همچنین مشاهده کنید