دهم اوت سال ۴۷۹ پیش از میلاد ـ دمکراسی کنفوسیوسی

طبق محاسبات تقویمی تازه، کنک کویی Kong Qui ـ که در چین به Kong Fu Tzu (به معنای آموزگار بزرگ) معروف است و در کشورهای خارج از آسیای شرقی، کنفوسیوس ConFucius نامیده می شود که انگلیسی زبانها این اسم را کانفوشی اس تلفظ می کنند ـ‌ دهم اوت سال ۴۷۹ پیش از میلاد (همزمان باحکومت خشایارشا بر ایران) در هفتاد سالگی درگذشت، اما اندیشه های او همچنان زنده و مورد توجه است. افکار او بر پایه اخلاقیات، مسئولیت و هماهنگی در جامعه مخصوصا میان کارکنان دولت است. افکار او ـ که در سال ۵۵۱ پیش از میلاد در «شاندونگ» چین به دنیا آمد ـ سه قرن پس از وفاتش مورد توجه رهبران چین قرارگرفت و ضابطه روابط دولت و مردم شد. در سال ۱۲۴ پیش از میلاد دانشگاهی در چین برای تدریس این افکار آغاز بکار کرد و از سال ۷۰۰ میلادی تا قرن ۱۹، در چین کسانی که متقاضی اشتغال به امور عمومی و کارمندی دولت بودند باید امتحان کتبی اندیشه های کنفوسیوس را با نمره خوب می گذراندند که در پنج کتاب گردآوری شده بودند. از قرن ۱۹ تا سال ۱۹۷۷، عقاید کنفوسیوس تحت تاثیر فرضیه های فلاسفه و متفکران غرب قرار گرفت و کمرنگ شد، ولی از سال ۱۹۷۷ بار دیگر جایگاه خود را از جمله در چین بازگرفت و اینک مخصوصا آن قسمت که به «دمکراسی کنفوسیوسی» معروف است یک نیروی فکری پیشرو بشمار می رود. باید دانست که قرنها است که افکار کنفوسیوس با آیین زرتشت که از دو قرن پیش از کنفوسیوس در آسیای غربی رواج یافته است مقایسه می شود و موارد مشابه در آنها استخراج شده اند و در این زمینه در اوایل قرن ۲۰ کتاب جامعی در هند انتشار یافت که گویا در کانادا تجدید چاپ شده است.
با توجه به این که «دمکراسی کنفوسیوسی» در دو دهه اخیر مورد توجه جهانی قرار گرفته است به آن می پردازیم:
کنفوسیوس معتقد به «جامعه مشترک المنافع بزرگ» بود که هر جامعه از او توسط نخبگان آن جامعه که در اداره امور مهارت کامل داشته و صدیق و پرهیزکار و مردم دوست باشند مدیریت شود و این نخبگان باید توسط نیم نخبگان و نیم نخبگان بوسیله مردم (عوام الناس واجد شرایط) برگزیده شوند. به این ترتیب دمکراسی کنفوسیوسی بر پایه انتخاب بهترین نخبگان هر جامعه برای اداره آن در یک انتخابات دو مرحله ای است و در این دمکراسی نخبگان هرجامعه نمی توانند وارد مدیریت جامعه خود شوند مگر اینکه مورد تایید آن دسته از کارشناسان و آگاهان جامعه باشند که نیم نخبگان خوانده می شوند. به تفسیر کانگ یووی Kang yu wei دولتمرد قرن ۱۹ چین، هدف کنفوسیوس از بکار بردن عبارت «جامعه مشترک المنافع بزرگ» وحدت جوامع بشر با حفظ خود مختاری کامل، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خود در یک سازمان جهانی بوده است؛ زیرا که مردم صرفنظر از نژاد، زبان و مرزهای جغرافیایی خاص خود؛ احساس، عواطف، خواست و ناخواست مشابه دارند و همه آنان دارای وجدان و شعور هستند و مدیریت (شورای مدیریت) سازمان واحد جهانی باید به تامین نیازهای مشترک و مشابه آنان کمک کند. ولی چین شناسان غرب (Sinologists) می گویند که احتمالا هدف کنفوسیوس از جامعه مشترک بزرگ، تنها کشورهای آسیای جنوب شرقی (زردها) بوده است؛ زیرا کنفوسیوس در زمان حیات خود شاید آگاهی زیادی از ملل دور دست نداشت.
هواداران افکار کنفوسیوس درباره دمکراسی که اینک در سنگاپور و سایر نقاط چینی نشین خارج از خاک اصلی چین و کره جنوبی فعال هستند حکومت نخبگان انتخابی را بهترین دمکراسی می دانند و ضمن تفسیر اظهارات کنفوسیوس اضافه می کنند که بی سوادها و بی اعتنایان به دمکراسی و ناآگاهان نباید در انتخابات شرکت جویند زیرا که آراء آنان دقیق نیست و به دمکراسی صدمه می زند و آن را از اصالت خارج می سازد.
هواداران افکار کنفوسیوس به ویژه تاکید او به وجود عدالت و انصاف و پرهیزگاری در مدیران جامعه را مورد ستایش قرار می دهند و آن را حلال مسائل جهان امروز می دانند که روزی نیست که رسانه ها خبر از فساد اداری و اخلاقی یک مقام دولتی در یک گوشه از جهان ندهند و می گویند تاکید کنفوسیوس که میان اعضای جامعه، هماهنگی و همکاری و صمیمیت باشد و هر عضو جامعه از رفاه نسبی برخوردار و حقوق او بدون تعرض و محترم باشد و شخصیت و شئون او رعایت شود بطرف کننده مسائل امروز بشر است که اخلاقیات، انصاف و صداقت میان آنها هر روز بیش از پیش رنگ می بازد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز