جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا
خراطی
خراطی چوب یکی از صنایع دستی سنتی ایران است که از زمانهای قدیم در این مرز و بومرواج داشته و به طور معمول در مناطقی از کشور که چوب در آنجا بیشتر یافت میشود رایج است زیرا ماده اولیه ی عمده ی آن چوب میباشد چوبهای مورد استفاده در خراطی شامل گردو، نارون، توسکا، زبان، گنجشک، بید، چنار، چوب سفید، کهور، گلابی، کیکم و... میباشد و در دزفول نوعی چوب بنام جغ نیز مورد مصرف قرار میگیرد از دیگر مواد اولیه ی مصرفی در صنعت خراطی میتوان سریشم، لاک الکل و لاک سلولزی را نام برد. ابزار کار صنعتگران شامل سوهان، چاقو، تیشه، مته ی دستی، چکش، گیره، سندان، اره، انبردست، چرخ سمباده و... است . در حال حاضر در کارگاهها از دستگاههای خراطی برقی نیز استفاده میشود .
مناطقی از کشور که در آنها صنعت خراطی رواج دارد عبارت است از:
۱) شهرستان ایرانشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان که تعدادی کارگاه در آنجا وجوددارد.و چوب کهور در بمپور در آن به فراوانی یافت میشود.
۲) در استان آذربایجان غربی مرکز عمده ی خراطی شهرهای ارومیه و بخشی از بوکان است.
۳) در استان کردستان، شهرهای سندج و بانه و سقز از مراکز خراطی محسوب میشود.
۴) در کرمان تعدادی کارگاه خراطی دایرست.
۵) در شهرستان دزفول از استان خوزستان تعدادی کارگاه خراطی دایر و مشغول بکار است.
۶) در شهرستان رشت نیز تعدادی کارگاه خراطی چوب با استفاده از چرخ خراطی به تولیدگلدان و کاسه مبادرت مینمایند.
۷) در شهرهای ساری و چالوس و ساقی کلایه تعدادی کارگاه خصوصی به تولید انواعشمعدان، گلدان، شکلات خوری، زیر سیگاری مشغولند.
مراحل تولید در کارگاه های خراطی به قرار ذیل میباشد:
۱) انتخاب نوع چوب در ارتباط با کالاهای تولیدی.
۲) برش چوب بوسیله ی اره نواری و رنده.
۳) بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحا به صورت نیمهکاره در آوردن آن.
۴) در این مرحله چنانچه تولید کالائی توخالی مورد نظر باشد، کار نیمه کاره را بوسیله سهنظام به دستگاه خراطی بسته و توی آنرا خالی میکنند.
۵) مرحله پنجم تکمیل کار نیمه کاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط سمباده میباشد.
منابع تامین چوب در کارگاههای خراطی بیشتر باغهای اطراف شهرها و یا جنگل میباشد.
منبع : سفارت جمهوری اسلامی ایران ــ پاریس
همچنین مشاهده کنید