۲۷ ژوئن سال ۷۵۱ ـ مسأله ماوراء النهر پس از فروپاشی امپراتوری ایران

در چنین روزی در سال ۷۵۱ میلادی و یک سال پس از روی کار آمدن عباسیان، چینی های مناطق غربی آن سرزمین پهناور که پس از سقوط سلسله ساسانی و از هم پاشیدن امپراتوری ایران بر بخارا، سمرقند و تاشکند مستولی شده بودند در کنار رود تالاس Talas از واحدهای نظامی مسلمان مرکب از ایرانیان و اعراب شکست خوردند و از منطقه ورارود (ماوراء النهر) عقب نشینی کردند. در دوران سلسله های از هخامنشی تا ساسانی، چینی ها به ندرت جرأت فراتر نهادن پای از دره رود تاریم را به خود می دادند و مرزهای شرقی تاجیکستان امروز که مردم آن همچنان فرهنگ و تمدن ایرانی را حفظ کرده اند توسط پادگانهای مرزبانی ساسانی حراست می شد. پس از عقب نشینی چینی ها، دیری نپایید که قرقیزها سرزمین ایغورها را که اینک در قلمرو چین است تصرف کردند و سالهای سال بر آن مسلط بودند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز