۹ ژوئن سال ۶۳۰ ـ روزی که «شهربراز» اسپهبد نامدار ایران جان خود را از دست داد

نهم ژوئن سال ۶۳۰ میلادی سپهبد شهربراز (شهروراز) ژنرال مشهور ایرانی و فاتح مصر در شهر تیسفون کشته شد. وی پس از مرگ مرموز (احیانا قتل) اردشیر سوم شاه ۹ ساله ایران عملا به مدت ۴۴ روز امور سلطنت ایران را به دست گرفته بود تا امپراتوری ما را از خطر اضمحلال برهاند. این ژنرال بود که اورشلیم و دمشق را از روم پس گرفته، صلیبی را که مسیح بر آن مصلوب شده بود به تیسفون (مدائن) منتقل کرده، مصر را متصرف شده و در اسکندریه، پادگان ایرانی را ساخته و مقام اداری گمارده بود. محبوبیت این ژنرال در جامعه ایران آن زمان باعث تحریک احساس بخل و حسد خسرو پرویز (شاه وقت) نسبت به او شده بود و نقشه برکناری، تبعید حتی قتلش را کشیده بود که این خبر در جریان جنگ ایران با ارتش هراکلیوس امپراتور روم شرقی به گوش او رسید و وی را سست کرد و بعدا تا پایان کار خسرو پرویز عملا خود را منزوی ساخت.
پس از قتل خسرو پرویز و پایان حکومت قباد دوم جانشین او، بزرگان کشور با این شرط با پادشاهی پسر هفت ساله قباد دوم موافقت کردند که شهربراز نایب السلطنه شود و او پذیرفت. شهربراز با هراکلیوس صلح کرد ولی خیلی زود متوجه شد که کشور دچار بی نظمی و در آستانه هرج و مرج کامل است و هر صاحب قدرت، خودسرانه اجرای مقررات را به دست گرفته است و مسئله راه حلی جز توسل به روش نظامی (انجام مقررات، بی چون و چرا) ندارد و از بزرگان کشور خواست که قدرت را به طور کامل تا زمانی که مسائل حل شوند به او بسپارند که بزرگان چون منافع خود را در خطر دیدند زیر بار نرفتند. اندکی بعد، شاه خردسال که نام اردشیر سوم بر او گذارده بشده بود درگذشت و شهربراز قدرت کامل را به دست گرفت که بزرگان شایع کردند که او اردشیر خردسال را کشته است (برخی از مورخان رومی این اتهام را تایید کرده و شهربراز را عامل مرگ اردشیر نوشته اند). این شایعه مردم و برخی از افسران جزء ارتش را خشمگین کرد و در یک فرصت مناسب در نهم ژوئن شهربراز را از میان برداشتند و با قتل شهربراز سقوط امپراتوری ساسانیان تسریع شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز