بیت امام در خمینی

بیت شریف امام در خمین بعد از قریب به دو قرن هنوز کانون نگاه های تحسین آمیز مردم است. این عمارت مستحکم در حاشیه کویر پهناور ایران نمادی از پایگاهای مردمی و کانون های مبارزه با ستم و تبعیض حکومت های ظالم و جائر است.
از چشم انداز برج بلندی که در حاشیه یکی از حیاط های چهارگانه این عمارت ساخته شده است حس صیانت از مردم بی پناهی که در سال های متمادی آماج تهدید خانها و خانزاده های حکومتی و غیر حکومتی بودند به وضوح قابل رویت است.
سیداحمد در ۱۵ ربیع الثانی ۱۲۵۵ هجری قمری عمارتی به مساحت تقریبی ۴۳۲۶ مترمربع از شخصی به نام محسن ساکن و اهل خمین خریداری کرد. این مجموعه مسکونی چهار هسته ای در محل سر پل خمین واقع شده است و در بافت تاریخی این شهر چنین عمارتی یافت نمی شود.
بر خلاف معماری خانه های سنتی ایرانی در این عمارت چهار هسته ای که چهار حیاط دارد هیچ کدام از حیاط ها نقش مرکزی ندارند.
بر اساس مشاهده مستقیم این اجزا را از عمارت می توان بر شمرد:
۱) جلوخان: بخش نسبتا وسیعی است که به صورت فرورفتگی در کنار مسیر و در جلوی در اصلی قرار دارد.
۲) فضای ورودی اصلی و پیش طاق: در اصلی این خانه در پیش خان قرار دارد. این در دو لنگه بود ه و هر لنگه متشکل از چند ردیف تخته ضخیم طولی است.
۳) هشتی: بعد از عبور از ورودی که در پیش طاق قرار دارد وارد فضایی کاملا سر بسته به نام هشتی می شویم که یک هشت ضلعی کامل است.
۴) دالان: بعد از هشتی در راهرو طویل و کم عرض و تاریکی قرار می گیریم که به آن دالان می گویند. این دالان مانع ورود ناگهانی به فضای داخل عمارت است.
۵) حیاط: مجموعه بیت دارای چهار حیاط کوچک و بزرگ است که کف حیاط سنگفرش و دارای باغچه و آبنماست:
حیاط اندرونی حاج سید مصطفی (پدر امام) که بعدها خانه موروثی آیت الله پسندیده شد.
حیاط بیرونی حاج سید مصطفی و محل تدریس و جلسه های دینی و پذیرایی از میهمانان.
حیاط دارای شبستان محل تولد امام خمینی(ره).
حیاط موروثی امام خمینی(ره).
۶) اطاق ها
اطاق های عمارت به صورت سه دری، پنج دری و تالار ساخته شده که به طور پراکنده در چند هسته عمارت استقرار یافته اند. برخی از آنها زمستان نشین و برخی تابستان نشین اند.
۷) شبستان: در زیر تالار، شبستان عمارت قرار دارد که دارای چهار دالان مستقیم است که از دو طرف به حیاط راه دارند.
این مکان به دلیل داشتن سقف دو پوسته و شدت جریان هوا خنک بوده و محل مناسبی برای نگهداری مواد فاسد شدنی و استراحت ساکنین در تابستان است.
۸) برج: در قسمت شمالی عمارت یک برج سه طبقه قرار دارد. معمولا از طبقات زیر برای استراحت نگهبانان استفاده می شده است. این برج حدود یازده متر ارتفاع دارد که به کل بافت تاریخی شهر مسلط است. این برج علاوه بر کاربرد دفاعی به عنوان شاخص عمارت به کار می رفته است. وجود چند انبار، اصطبل، آشپزخانه و... از دیگر اجزا و فضاهای کارکردی این عمارت محسوب می شود. در حال حاضر این مجموعه به عنوان مکان تاریخی فرهنگی در تمامی ایام سال پذیرای زائران و پژوهشگران و علاقمندان به حضرت امام (س) می باشد.

منبع : روزنامه مردم‌سالاری