کودکان از چه زمانی باید زبان دوم بیاموزند؟

اغلب کارشناسان بر این باورند که هرچه کودک زودتر با زبان دوم آشنا شود، شانس بیشتری برای دست‌یابی به مهارت خواهد داشت. براساس تحقیقات، کودکی که زبان دوم را از سن ده سالگی و یا بالاتر بیاموزد هرگز نمی‌تواند مهارت صحبت کردن را مانند اهالی آن زبان یاد بگیرد. این جمله را زبان‌شناسان تأیید کرده‌اند و در مطالعات تحقیقاتی نیز به اثبات رسیده. علاوه‌بر گسترش در توانائی برقراری ارتباط با افراد بیشتر، کودکان منافع دیگری در آموزش زبان کسب می‌کنند که شامل موفقیت بیشتر در برنامه‌های مدرسه و مهارت‌های حل مسئله است. مزیت دیگر دانستن زبان دوم این است که رقابت را برای دست‌یابی به فرصت‌های شغلی آسان‌تر می‌کند.
▪ دانستن زبان دوم چه مزایائی دارد؟
دانش‌آموزانی که زبان دوم آموخته‌اند از لحاظ آماری در امتحانات استاندارد نمرات بالاتری کسب می‌کنند. این دانش‌آموزان فرصت‌های شغلی بیشتری خواهند داشت و درک عمیق‌تری نسبت به فرهنگ خود و دیگر فرهنگ‌ها دارند. طبق تحقیقات، کودکانی که زبان دوم آموخته‌اند، خلاق‌ترند و در حل مسائل پیچیده توانائی بیشتری دارند. مزایای دانستن زبان دوم در سطح جامعه بسیار زیاد است، افرادی که زبان دوم می‌دانند باعث می‌شوند کشور در رقابتظهای اقتصادی خارجی و در ارتباط‌های بین‌المللی و مسائل ایمنی و سیاسی به سطح بالاتری برسد.
▪ چرا کودکان باید آموزش زبان دوم را در مقاطع ابتدائی آغاز کنند؟
مطالعات و همین‌طور تجربیات ثابت کرده‌اند کودکانی که قبل از دوران نوجوانی تحت آموزش زبان دوم قرار گرفته‌اند، دارای تلفظ صحیح‌تر و نزدیک‌تر به اهالی آن زبان هستند. کارشناسان دلیل این امر را به تغییرات فیزیولوژیکی که در حین رشد مغز در زمان بلوغ رخ می‌دهد، نسبت داده‌اند. البته مانند سایر مهارت‌ها هرچه کودک سال‌های بیشتری را به یادگیری زبان اختصاص دهد به مهارت بیشتری دست خواهد یافت. از این گذشته، آشنائی کودک با راه‌های متفاوت ابراز خود و مواجهه او با فرهنگ‌های متفاوت، دیدگاه او را گسترش داده و به او فرصت ارتباط با افراد بیشتری را می‌دهد.
▪ کودکان چگونه باید تحت آموزش قرار گیرند؟
چند نوع آموزش زبان در مدارس ارائه می‌شود که از این قرارند:
سیستم دوزبانه: این امکان را فراهم می‌کند که کودکان بخشی یا همه ساعات آموزش مدرسه را به زبان دوم اختصاص دهند. در سیستم دوزبانه کامل که در مدارس معدودی ارائه می‌شود، کودکان تمام دروس (ریاضیات، علوم، علوم اجتماعی و ...) را به زبان دوم فرا می‌گیرند. سیستم دوزبانه نیمه کامل بر همین منوال است اما تنها بخشی از برنامه آموزشی به زبان دوم ارائه می‌شود. در این نوع سیستم آموزشی، دانش‌آموزان برخی علوم را به زبان دوم در صبح و سایر دروس را به زبان مادری خود در نوبت عصر و یا برعکس، فرا می‌گیرند. در هر دو حالت این سیستم زبان دوم وسیله ارائه متون آموزشی است تا خود موضوع آموزش باشد. کودکانی که به این شیوه آموزش می‌بینند در زبان دوم به مهارت بیشتری دست می‌یابند و در رقابت با سایرین موفق‌ترند.
سیستم fles: رایج‌تر از سیستم دوزبانه است. زبان دوم به‌عنوان یک درس جداگانه مانند سایر دروس مثل علوم یا اجتماعی ارائه می‌شود. به‌طور معمول ۳ تا ۵ ساعت در هفته به آموزش زبان دوم اختصاص می‌یابد. حال به نسبت تعداد ساعات کلاس‌ها و شرکت کودک در برنامه‌های زبان دوم، به مهارت بیشتری در زبان دوم دست می‌یابند.
▪ آیا آموزش زبان دوم اختلالی در توانائی زبان مادری کودک ایجاد می‌کند؟
در بیشتر موارد یادگیری زبان دوم، توانائی کودک را در فراگیری زبان مادری‌اش افزایش می‌دهد. با آموختن ساختار زبان دوم کودک بیشتر به ساختار زبان مادری خود پی می‌برد. یادگیری واژه‌های رایج، به آنها کمک می‌کند تا به معنای جدیدی در واژگان زبان مادری خود برسند. تحقیقات تجربی نشان داده است که هیچ تأخیر بلندمدتی در پیشرفت زبان مادری چه بین دانش‌آموزان که در مدارس دوزبانه تحصیل می‌کنند و چه آنهائی که در مدارس یک‌زبانه هستند، دیده نشده است.
در واقع، کودکانی که نحت آموزش زبان دوم هستند، نمرات بالاتری در امتحانات استاندارد زبان مادری خود کسب می‌کنند. برخی گزارش‌ها نشان داده است که کودکانی که زبان دوم آموخته‌اند نمرات بالاتری به‌خصوص در امتحانات شفاهی کسب می‌کنند. بررسی‌ها نشان داده است که این کودکان در طول تحصیل موفقیت بیشتری به‌دست می‌آورند.
▪ چگونه می‌توان به یادگیری کودکی که تحت آموزش زبان دوم است، کمک کرد؟
اساساً باید مشوق کودکان در علاقه‌مندی به زبان و سایر فرهنگ‌ها بود. باید والدین به او نشان دهند که برای توانائی‌اش در صحبت به زبان دیگر ارزش قائلند. در حد ممکن می‌توان در مناسبت‌های فرهنگی کشور مرتبط با آن زبان شرکت کرد و اگر ممکن است کتاب‌ها و فیلم‌های ویدئویی آن زبان را تهیه کرد. دوره‌های آموزش تابستانی در کشور مرتبط، برای کودکان بزرگ‌تر بسیار مناسب‌ است و به آنها امکان می‌دهد تا بدون واسطه با آن فرهنگ و مردم آن زبان ارتباط برقرار کنند.

منبع : مجله موفقیت